مصاحبه - همایش > روابط ایران و آفریقا در گذر زمان... فرصت‌ها و چالش‌ها

روابط ایران و آفریقا در گذر زمان... فرصت‌ها و چالش‌ها

تاریخ انتشار: ۱۳۸۹/۱۱/۱۹

قاره آفریقا به دلیل جایگاه بسیار ارزشمند سیاسی و اقتصادی در میان دیگر قاره‌های جهان از دیرباز مورد توجه قدرت‌های بزرگ قرار داشته است. در این میان ایران اسلامی نیز به‌رغم فراز و فرودهایی که در دوره‌های مختلف پیرامون قاره آفریقا داشته است، همواره سعی در ایفای نقش در این قاره کهن داشته است. مصاحبه حاضر طی گفتگویی صمیمانه با جناب آقای دکتر احمد بخشی معاون پژوهشی مرکز مطالعات آفریقا دانشگاه تربیت مدرس صورت گرفته است تا بصورت دقیق و کارشناسانه به بررسی روابط ایران و آفریقا در گذر زمان بپردازد.

■■■ جناب آقای دکتر بخشی عموماً در مباحثی که پیرامون قاره آفریقا صورت می‌گیرد، همواره این سوال مطرح است که اهمیت قاره آفریقا به چه میزان بوده و اساساً این قاره می‌تواند پاسخگوی نیازهای سیاست خارجی ج.ا.ا باشد؟  
باید توجه داشت که به منظور ورود به هر بحثی ابتدا لازم است تا اهمیت،چرایی، و سپس جایگاه موضوع مشخص گردد. در رابطه با قاره آفریقا نیز پاسخ به موضوعات سه‌گانه فوق می‌تواند راهگشای بسیاری از مسائل در این زمینه باشد. در باب اهمیت قاره آفریقا باید اشاره کرد که این قاره از جنبه های متعدد دارای اهمیت می‌باشد.
از منظر سیاسی آفریقا دربردارنده 54 واحد سیاسی است که تقریباً یک چهارم کل واحدهای سیاسی موجود جهان  را به خود اختصاص می‌دهد. از سوی دیگر  نیمی از اعضای غیر دائم شواری امنیت سازمان ملل عموماً از میان کشورهای آسیایی و آفریقایی انتخاب می‌گردند که از این تعداد حداقل دو عضو آن آفریقایی است. گفتنی است که این وضعیت در سایر سازمان‌های وابسته به سازمان ملل متحد نیز جریان دارد. علاوه براین کشورهای آفریقایی عموما در حال توسعه بوده و همین عامل باعث همگرایی ایدئولوژیکی و فرهنگی میان ج.ا.ا و کشورهای آفریقایی می‌گردد.
از لحاظ اقتصادی نیز قاره آفریقا برخوردار از منابع سرشار نفت، گاز، طلا، الماس و ... است؛ بگونه‌ای که بر اساس آخرین آمارها بین 10 تا 12 درصد از مجموع کل نفت اکتشافی جهان مربوط به قاره آفریقا می باشد. در کنار این مسئله ارزان بودن قیمت تمام شده نفت در کشورهای آفریقایی از دیگر دلایل اهمیت نفت آفریقا به شمار می‌رود. به عنوان مثال هزینه تمام شده هر بشکه نفت خام تولیدی در قاره آفریقا برای کشور چین در حدود 2 الی 10 دلار است، در حالی که همین میزان چنانچه در چین تولید گردد، در حدود 15 تا 24 دلار برآورد شده است. علاوه بر این، باید توجه داشت که قاره آفریقا به لحاظ اقتصادی یک محیط بسیار بکر برای فعالیت‌های اقتصادی کشورهای خارجی محسوب می‌گردد. در این راستا آمارها حاکی از آن است که بازگشت سرمایه در آفریق، حداقل معادل 4 برابر سرمایه اولیه است، به عنوان مثال در گزارشی که توسط خود  دولت آمریکا در سال 2007 منتشر شده بود، به ازای هر دلار سرمایه گذاری نفتی در قاره آفریقا برابر با 70  دلار بازگشت سرمایه ذکر شده است.
با توجه به این پتانسیل عظیم سیاسی و اقتصادی در قاره آفریقا، متاسفانه مشاهده می‌گردد که برخی از نخبگان سیاسی و دانشگاهی در ج.ا.ا بر این باورند که قاره آفریقا  دارای اهمیت نمی باشد و نباید جز اولویت‌های ما باشد و حتی اخیراً پس از ماجرای قطع رابطه با گامبیا بسیاری از سایت‌های داخلی اظهار داشتند که آفریقا دارای ارزش چندانی برای نظام ج.ا.ا نمی‌باشد و اساسا منطقه ای هزینه بردار است! در حالی به دلیل بسیاری از همگرایی ها بین ایران و آفریق، نیاز متقابل در ابعاد سیاسی، اقتصادی و همچنین جلوگیری از انزوای بین‌المللی، آفریقا، گزینه  مناسبی در این مجال به شمار می‌رود.

■■■ همانگونه که جنابعالی در سخنان خود بدان اشاره فرمودید، متاسفانه تصویر غلطی که از قاره آفریقا - مبتنی بر عدم توسعه یافتگی – در اذهان عمومی نقش بسته است، بر نوع نگرش نخبگان سیاسی و دانشگاهی نیز تاثیرات منفی فراوانی برجای گذاشته است؛ آیا می‌توانید بیشتر در این رابطه توضیح دهید؟
موضوع توسعه و امنیت در قاره آفریقا پس از استقلال کشورهای آفریقایی در دهه‌های 50 و 60 قرن بیستم میلادی بسیار مورد توجه دولتمردان این کشورها قرار داشت.  اما با وقوع جنگ سرد میان بلوک‌های شرق و غرب و بروز بحرانهای داخلی و منطقه ای متناسب با فضای حاکم بر آن زمان، کشورهای مختلف آفریقایی نتوانستند به اهداف اولیه خود دست یابند و در عوض این بحرانها، مشکلات اقتصادی زیادی نیز بر کشورهای آفریقایی تحمیل کردو بحث توسعه را از اولویت کشورهای آفریقایی خارج نمود. پس از جنگ سرد و در نتیجه تغییر در ساختار نظام بین‌الملل و ترویج اموری همچون دموکراسی و حقوق بشر، مجدداً فضای مناسبی جهت طرح مسئله امنیت و توسعه برای کشورهای آفریقایی فراهم آمد. از طرفی ساختار سازمان وحدت افریقا بااستقلال تمام کشورهای قاره و  فروپاشی آپارتاید ناکارآمد شد و اتحادیه آفریقا با کارویژه جدید جایگزین سازمان وحدت آفریقا گردید که خود دارای ساختارهای گوناگونی در جهت تقویت صلح، رفاه، امنیت، توسعه و همگرایی قاره می باشد و از طرف دیگر همزمان   کشورهای آفریقای جنوبی، نیجریه، سنگال، مصر و الجزایر اقدام به تدوین طرحی  208 ماده‌ای موسوم به «نپاد» نمودند که بر اساس آن مقرر ‌گردید، تا سال 2015م راه‌حل‌های مناسبی برای مشکلاتی همچون بیکاری، فقر، مرگ و میر ... اتخاذ گردد. علاوه بر این طرح مسائلی از قبیل لیبرال دموکراسی و گسترش امنیت برای ادامه لیبرال دموکراسی توسط کشورهای غربی باعث اهتمام بیش از پیش غرب به توسعه ثبات و امنیت در قاره آفریقا گردید؛ بنابراین در مجموع می‌توان ادعا نمود که امروزه قاره آفریقا از امنیت و ثباتی برابر با کشورهای دیگر برخوردار است؛ اگر چه در این میان استثنائاتی نیز همچون تاثیر 11 سپتامبر،فعالیت گروه‌های تروریستی القاعدهمغرب اسلامی و برخی منازعات قومی در تعدادی از کشورهارا باید ذکر کرد. با توجه به این موضوع هنوز هم بسیاری از مردم، قاره آفریقا را معادل فقر، بدبختی، جنگ و ... می دانند و متاسفانه به دلیل عدم پرداختن به موضوعات مربوط به این قاره در رسانه ها و همچنین ارتباطات فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و... بین ایران و قاره آفریقا بعد منفی این قاره در دیدگاه ما ایرانیان پررنگ است و حتی این نگاه در بین نخبگان وجود دارد. این در حالی است که  اگر واقعیت آن چیزی است که در ذهن ما ایرانیان وجود دارد پس  چرا دیگر کشورها در این قاره حضور دارند و طرح های مختلف را اجرا می نمایند؟ و بسیاری از مردمان دیگر کشورها از جمله لبنانی ها و هندی ها در انجا سکونت دارند و به تقویت روابط دوجانبه کمک می نمایند.

■■■ پس از مشخص شدن اهمیت قاره آفریقا، به نظر می‌رسد که برای ورود به بحث اشاره به تاریخچه حضور ایرانیان در قاره آفریقا ضروری باشد. اگر ممکن است قدری در این رابطه توضیح دهید؟
به استناد منابع تاریخی سابقه ارتباط ایران با قاره آفریقا از پیشینه‌ دیرینه‌ای برخوردار است. ایرانیان از زمان پادشاهان هخامنشی با مصر در ارتباط بوده و از جمله نشانه‌های آن می‌توان به دستور حفرکانال سوئز،وجود مراسم نوروز ومعماری ایرانی اشاره کرد. به این  موارد می توان پیدا شدن اجساد سربازان هخامنشی در مصر  را نیز اضافه کرد. علاوه بر این، در دوران فتوحات اسلامی نیز نقش ایرانیان - در کنار اعراب مسلمان- در ترویج اسلام در آفریقا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. با این حال نقطه عطف ارتباطات تاریخی میان ایران و کشورهای آفریقایی، از دوران پس از حمله مغول به ایران آغاز می‌گردد. این دوره که در متون تاریخی با نام «مهاجرت شیرازی‌ها» به آفریقا از آن یاد می‌شود، شاهد مهاجرت جمعیت زیادی از ایرانیان به مناطق شرق آفریقا هستیم. البته در کنار مهاجرت گسترده شیرازی‌ها به شرق آفریقا، اقوام بلوچ نیز حضور گسترده‌ای در این مناطق داشتند. آنان که در نتیجه خشک سالی به مناطق حاشیه خلیج فارس همچون عمان سفر کرده بودند، به عنوان سربازان عمانی وارد شرق آفریقا شده و تا کنون نیز دراین مناطق حضور دارند.
نکته حائز اهمیت در این رابطه عبارت است از اینکه سابقه حضور در ایرانیان بسیار خوب بوده است. اما به اعتقاد من، ما نتوانستیم از این حضور نهایت استفاده را ببریم. به عنوان مثال ما در دوران قاجار تنها یک کنسولگری در مصر داشتیم و در دوران پهلوی نیز اگرچه بحث ارتباط با آفریقا دنبال می‌شد، اما نتوانست نتایج مثبتی در برداشته باشد.

■■■ علت توجه رژیم پهلوی به قاره آفریقا چه بود؟
در دوران پهلوی خصوصاً پهلوی دوم نگاه به قاره آفریقا تقویت شد، که از جمله دلایل این مسئله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

در سال 1337هـ.ش که مصادف با دوران استقلال طلبی کشورهای آفریقایی بود، وزارت امور خارجه ایران تصمیم به برقراری ارتباط با برخی کشورهای مهم فرانکفون و انگلوفون آفریقایی نمود. پس از رایزنی‌های متعدد در نهایت در سال 1348هـ.ش اداره ششم وزارت امور خاجه به منظور پیگیری مسائل آفریقا در وزارت امور خارجه ایران تاسیس شد و نمایندگی‌هایی در کشورهای سنگال، ساحل عاج، کنیا و تانزانیا تاسیس شد.
تبعید رضا شاه پس از کودتای سال 1320 هـ.ش به جزیره موریس و پس از آن به آفریقای جنوبی نقطه عطفی در روابط ایران و آفریقا در دوران پهلوی محسوب می‌گردد که منجر به توجه برخی ایرانیان خصوصاً دربار به آفریقای جنوبی گردید. علاوه بر این، تا پیش از فروپاشی نظام نژادپرست آپارتاید در آفریقای جنوبی، کشورهای ایران، افریقای جنوی و رژیم صهیونیستی سه قدرت منطقه‌ای در حوزه اقیانوس هند و دریای سرخ بودند که دارای گرایش‌های لیبرالیستی و متمایل به غرب بودند.
ارتباطات شخصی شاه و اطرفیان او با پادشاهان آفریقایی همچون پادشاه اتیوپی و...نیز در کنار گرایش‌های ایدئولوژیکی به غرب از دیگر دلایل ارتباط رژیم شاه با کشورهای آفریقایی بود. به عنوان مثال آفریقای جنوبی به دلیل دارا بودن گرایش‌های لیبرالیستی از متحدان باسابقه ایران محسوب می‌شد. با این حال می‌توان ادعا نمود که ارتباط با آفریقا در دوران پهلوی جزو اولویت‌های این رژیم نبود و علت آن را می‌توان در حجم مبادلات سیاسی – اقتصادی میان دو طرف دانست.  

■■■ به نظر شما آیا این وضعیت در دوران پس از انقلاب نیز تکرار شد و یا تحولاتی در آن به وقوع پیوست؟
پس از انقلاب اسلامی این شرایط تغییر کرد و اصولی همچون دفاع از مظلومان و مستضعفان جهان مبنای سیاست خارجی ج.ا.ا قرار گرفت. علاوه بر این، قانون اساسی نیز هم در مقدمه و هم در فصل مربوط به سیاست خارجی، برقراری ارتباط با هر کشوری که برطرف کننده نیازهای فرهنگی و اقتصادی ایران باشد، از اولویت‌های سیاست خارجی قرار گرفت. می‌توان ادعا نمود که همگی موراد موجود در قانون اساسی بگونه‌ای دلالت بر ایجاد ارتباط با قاره آفریقا دارد. البته معنای حرف من چنین نیست که همسایگان رها شوند و فقط به قاره افریقا توجه کرد، بلکه با توجه به اهدافمان، باید در اولویت‌های سیاست خارجی ما باید نوعی توزان برقرار باشد. به عنوان مثال حجم مبادلات تجاری ما با آفریقا در حدود یک درصد است و این در حالی است که مبادلات تجاری چین با قاره افریقا در حدود هفت درصد می‌باشد. لذا باید تلاش نمود که این میزان حداقل به پنج تا ده درصد افزایش یابد. من نمی‌گویم 30 درصد زیرا چنین پتانسیلی برای طرفین وجود ندارد. گفتنی است که مشابه این وضعیت در مبادلات اقتصاد ایران و آفریقا نیز جریان دارد و باید تلاش نمود که حداقل حجم مبادلات غیر نفتی ما با قاره آفریقا توسعه یابد.  

■■■ آیا شرایط تاریخی پس از انقلاب بر سیاست آفریقایی ج.ا.ا تاثیرگذار بوده است؟
بله، با وقوع انقلاب اسلامی در سال 1357، بحث صدور انقلاب و حمایت از جنبش های آزادیبخش بصورت جدی مطرح شد. در این راستا اقداماتی نیز صورت گرفت که از جمله آن می‌توان به بازگشایی دفتر جبهه آزادیبخش پولیساریو در تهران  و حمایت از جنبش‌های آزادیبخش در کشورهای نامبیا و آنگولا و دیگر کشورهای خط مقدم در جنوب آفریقا اشاره کرد. اما پس از جنگ تحمیلی به دلیل آسیب‌های ناشی از جنگ و موضوع بازسازی، مسائل اقتصادی در صدر اولویت‌های دولت قرار گرفت. از این رو دولت‌ به منظور تامین نیازهای خود اقدام به برقراری ارتباط با کشورهای همسایه شمالی و جنوبی و تاحدودی عادی سازی روابط با غرب نمود.

در دوران سازندگی با غلبه گفتمان سازندگی، آفریقا از اولویت‌های نظام قدری دور شد. اگرچه اقداماتی در این زمینه صورت گرفت که به عنوان مثال می‌توان به اعزام رایزن‌های فرهنگی از سوی سازمان فرهنگ و ارتباطات، راه اندازی فعالیت های هلال احمر و همچنین تداوم فعالیت های جهاد سازندگی به کشورهای افریقایی اشاره کرد.

■■■ به نظر شما گفتمان‌های حاکم بر سیاست خارجی ج.ا.ا بر سیاست‌های آفریقایی نظام تأثیر داشته است؟
مسلماً چنین بوده است. همانگونه که پیش از این نیز اشاره شد، گفتمان غالب در دولت کارگزاران قاره آفریقا را جز اولویت‌های خود نمی‌دانست، اگرچه آقای هاشمی در اواخر دوران ریاست جمهوری خود سفری به آفریقا داشت و بسیار اظهار تاسف کرد که چرا زودتر به آفریقا توجه نکرده است. این سفر باعث شد تا این جرقه در ذهن کارگزاران پدید آید که آفریقا نیز می‌تواند به عنوان محیط جدید و دارای اهمیت شناخته شود.
در دوران اصلاحات نیز برنامه مدونی برای ارتباط با افریقا تدوین نگردیده بود، زیرا دولت اصلاحات با اتخاذ سیاست فرهنگی و گفتگوی تمدن‌ها بیشتر به تنظیم روابط با غرب پرداخت. از این روست که مشاهده می‌گردد که دولت اصلاحات نیز رویکرد متفاوتی از دولت پیشین نداشت و اگر مختصر توجهی که نیز به آفریقا می‌شد به اعتقاد من میراث دوران آقای هاشمی بود. زیرا در این دوره علاوه برحاشیه رفتن آفریقا در ذهن کارگزاران، موضوع افت قیمت نفت و تبعات ناشی از ان باعث گردید که چندین دفتر نمایندگی سیاسی و دفاتر جهاد سازندگی در این قاره تعطیل گردد که خود تاثیر منفی بر روابط ما با ین قاره داشت. از جمله اقدامات انجام شده در دوران ریاست جمهوری آقای خاتمی می‌توان به ایجاد «ستاد عالی آفریقا» اشاره کرد که بعدها به نام «ستاد کمک‌های توسعه‌ای و آفریقا» تغییر نام داد. این ستاد چند مرتبه تشکیل جلسه داد اما پس از مدتی به صورت نیمه تعطیل درآمد. البته آقای خاتمی نیز در آخرین سال ریاست جمهوری سفری به افریقا داشت که به Good by Party یا سفر خداحافظی شهرت یافت و به اعتقاد بسیاری از کارشناسان علت اصلی آن عبارت بود از اینکه کارنامه سفرهای آقای خاتمی خالی از سفر به آفریقا بود. جالب اینکه در بدو ورود آقای خاتمی به آفریقا با استقبال بی‌نظیری از سوی مردم مواجه شد و آقای خاتمی پس از این سفر اظهار تاسف نمود که چرا این سفر با تاخیر صورت گرفته است. اما اظهار پشیمانی ایشان قابل قبول نبود؛ زیرا ایشان تجربه آقای هاشمی را نیز داشتند و باید از آن استفاده می‌کرند.
با روی کار آمدن دولت نهم این وضعیت تا حد زیادی تغییر یافت و نگاه به آفریقا تا حد زیادی در میان نخبگان سیاسی و دانشگاهی رواج بیشتری یافت. نمونه‌های عینی این مسئله هنگامی آشکار گردید که رئیس جمهور در سال اول ریاست جمهوری سفر به چند کشور مختلف آفریقایی همچون گامبیا و سنگال را در برنامه‌ خود قرار داد.  اما به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، به علت عدم تدوین استراتژی در روابط با آفریقا  و عدم هماهنگی بخش های مرتبط و عدم بروز تغییراتی چندان محسوس در حجم روابط  پس از مدتی نیز معلوم گردید که این سیاست  و این نوع نگاه به علتی که دارای استراتژی مدون نمی باشد بیشتر در جهت سیاست اعلامی است  تا اعمالی

■■■ تفاوت‌های گفتمان عدالت محور دولت آقای احمدی نژاد با رویکردهای سابق چیست؟
آقای احمدی نژاددر ابتدای ریاست جمهوری خود اعلام کرد که من می‌خواهم در دو مسئله تغیرات اساسی ایجاد کنم: یک تغییر در ساختار وزارت نفت و دیگری توسعه همکاری‌های جنوب-جنوب و نگاه به آفریقا. با توجه به این رویکرد، رئیس جمهور بخش نامه نمود که کلیه اداراتی که با آفریقا ارتباط دارند باید یک درجه ارتقا یابند مثلا اگر در سطح اداره کل کار می‌کردند، از این پس باید در سطح معاونت فعالیت نماید. این اتفاق در وزارت خارجه باعث شد تا اداره کل آفریقا به معاونت آفریقا ارتقا یابد. و. در دیگر نهادها از جمله وزارت جهاد کشاورزی نیز این نوع تغییر روی دارد. البته نباید فراموش کرد که اقدامات آقای احمدی نژاد نیز در رابطه با آفریقا دارای ضعف‌هایی بوده است که باید به آنها توجه نمود.

■■■ می‌توانید نمونه‌هایی از این مسئله ذکر کنید؟
بله، از مهم‌ترین انتقادی که می‌توان به سیاست آفریقایی دولت نهم و دهم  وارد نمود عبارت است از:
سیاست اعلامی حداکثری و اعمالی حداقلی؛ البته این سیاست در دولت‌های دیگر نیز مشاهده می‌شد اما در دولت احمدی نژاد بیشتر نمود پیدا کرد. به عنوان مثال تا کنون بالغ بر 350 تا 400 موافقت نامه و یادداشت تفاهم از ابتدای انقلاب تاکنون با آفریقا منعقد گردیده است که تعداد زیادی از آنها عملیاتی نشده است. و این خود می توان برروابط ما تاثیر بگذارد که نمونه آن را می توان در یادداشت تفاهم های جدید مشاهده می نماییم که در بند اول آن بر اجرایی شدن موافقت نامه های قبلی تاکید میشود. اخیرا یکی از مقامات کشور جیبوتی بر اجرایی شدن وعده‌های ما تاکید کرده بود که بسیار تامل برانگیز است.
 از دیگر ایرادها می توان به عدم وجود یک گفتمان واحد در استراتژی نسبت به آفریقا، عدم شناخت طرفین از یکدیگر، ارائه تصویر نامطلوب از قاره آفریقا در رسانه‌های ایرانی، عدم توازن در سیاست خارجی، عدم مقابله با تبلیغات منفی غرب در قبال حضور ایران در آفریقا، عدم بهره‌گیری از تجربیات دیگر کشورها، جوان بودن فکر اقتصادی در کشور و ....اشاره کرد.

■■■ آیا این انتقادات تنها متوجه دولت آقای احمدی نژاد می‌گردد؟

خیر، اساساً انتقادات مذکور متعلق به سیاست آفریقایی ج.ا.ا بوده و ارتباط به دولت خاصی ندارد.

■■■ شاید اینگونه تصور شود که رویکرد ج.ا.ا در قبال آفریقا در حقیقت واکنشی نسبت به عملکرد دولت‌های آفریقایی بوده است و اساساً بی‌رغبتی دولت‌های آفریقایی سبب چنین عکس‌العملی از سوی کارگزاران نظام اسلامی ایران شده است؟
خیر، به اعتقاد من حضور ایران در آفریقا از سابقه درخشانی برخوردار است و عدم پیشینه استعماری برای ایران در قاره آفریقا یکی از نکات بسیار حائز اهمیت در این رابطه است. بر همین اساس کشورهای آفریقایی خواهان برقراری ارتباط با ج.ا.ا بوده و خواهان سرمایه‌گذرای ایران در بخش‌های مختلف صنعتی و کشاورزی در آفریقا هستند. این همان تجربه‌ای است که کشورهای هند، ترکیه و برزیل در آفریقا داشته و جالب‌تر اینکه کمک‌های خود را در راستای پیشبرد اهداف خود بکاربرده‌اند. بدیهی است که کشورهای آفریقایی کمک‌های امثال چین و ترکیه را در راستای حذف سیمای فقر از چهره آفریقایی قلمداد می‌کنند. از این رو مشاهده می‌گردد که صادرات غیر نفتی ترکیه به آفریقا در حدود 20 میلیارد دلار است و صادرات غیر نفتی ما هنوز به یک میلیارد دلار نیز نرسیده است.
باید توجه داشت که دیپلماسی عمومی ما نیز می‌تواند در این مسیر حرکت کند. اما ما به دلیل مشکلات گفته شده نتوانسته ایم در آفریقا نفوذ کافی داشته باشیم و لذا راه تنفس ما در آفریقا رو به کاهش بوده و آفریقا نیز به سرنوشت آسیای میانه دچار شده است و این هشداری برای کارگزاران مرتبط با قاره آفریقا می باشد.

■■■ در پایان ارزیابی شما از روابط ایران و قاره چگونه است؟
ارزیابی من این است که ما، هنوز نتوانسته‌ایم در سیاست خارجی خود به یک توازن معقول و منطقی دست یابیم. به عنوان مثال در یک دوره تمام سیاست خارجی ج.ا.ا بر سیاست منطقه‌ پیرامونی متمرکز می‌گردد و از دیگر مناطق باز می‌مانیم. این مشکل در مورد قاره آفریقا صورت گرفته و لذا شاهد مهجوریت این قاره در سیاست خارجی خود هستیم.البته این بدین معنا نیست که دیگر مناطق اهمیت کمتری دارندبلکه تاکید بر این است که باید سهم مناطق در سیاست خارجی مشخص گردد و متناسب با اهمیت برای آن برنامه ریزی گردد.  به منظور رفع این مشکل ضروری است تا تمام گروهای درگیر در بحث آفریقا اعم از وزرات امورخارجه، سازمان فرهنگ و ارتباطات، کمیته امداد امام خمینی ... اقدام به تدوین یک استراتژی 5 تا 10 ساله با محوریت وزارت امور خارجه بنمایند. در حال حاضر هر یک از نهادهای دخیل در بحث آفریقا به تنهایی (جزیره ای)اقدام می‌کنند و شاید بودجه‌های کلانی نیز در این راستا هزینه نمایند، اما چون هماهنگی در میان نهادهای مختلف وجود ندارد، نه تنها نتیجه مثبتی در بر نداشته بلکه نتایج عکس نیز به همراه داشته است.
نکته بعدی این است که همانطور که عرض کردم برای سیاست اعلامی حداکثری و اعمالی حداقلی باید چاره‌ای اندیشیده شود. به عنوان مثال به اندازه توانایی خود در قاره آفریقا حضور داشته باشیم و وعده‌هایی که خارج از توان ما هستند، از برنامه سیاست خارجی حذف گردد و یا مردم را در جریان کارهای انجام شده قرار دهیم تا شک و شبهه در رابطه با نحوه مصرف بودجه‌ها و صرفا هزینه ای بودن آفریقا باقی نماند.
نکته سوم اینکه نباید مباحث سیاسی بر کلیه روابط ما در قاره آفریقا سایه بیندازد. به عنوان مثال کنفرانس هم‌اندیشی ایران و آفریقا برگزار می‌شود تا به غرب نشان داده شود که اگر شما ما را تحریم کرده‌اید ما می‌توانیم از طرق دیگر با جهان در ارتباط باشیم. این بعد حاشیه ای این کنفرانس و بعد رسانه ای آن می باشد که نهادهای مربوط به آن باید به آن بپردازند( مانند صدا وسیما) اما نباید این موضوع تمام کنفرانس را تحت تاثیر خود قرار دهد و باید برنامه ریزی برای حضور گسترده و همکاریهای متقابل  و همکاریهای منطقه ای و بین المللی و برداشتن موانع تجاری تجار دو طرف برداشته شود و این  نوع کنفرانس ها مقدمه ای برای نشست سران ایران و آفریقا و ماده اولیه و پیش نویس های همکاری ها قرار بگیرد تا بتوانیم متناسب با چشم انداز ایران 1404 ، یک چشم اندازی در روابط ایران و آفریقا ترسیم نماییم و در بعد اقتصادی، ضمن ایجاد یک سری زیرساخت ها و تسهیل تجارت بین دو نقطه حجم تجارت غیر نفتی را از رقم زیر یک میلیارد به چندین برابر اافزایش دهیم و از دیگر رقبا عقب نمانیم
نکته آخراینکه باید قبل از هر گونه موافقت نامه و اعلامیه هماهنگی بین نهادها در اجرای مفاد به وجود آید  و گرنه با برگزاری کنفرانس صرفا تعداد کنفرانس های مشترک اضافه می گردد و سرنوشت این همایش نیز مانند همایش اقتصادی ایران  و آفریقا در اوایل این دهه تنها بر روی کاغذ تحت عنوان بیانیه تهران باقی خواهد ماند اما در عوض انتظارات از ما در آفریقا بیشتر می شود و چون امکان اجرای تعهدات اندک است ایران در مقایسه با دیگر رقبا وجه خود را  در این قاره از دست می دهد و بازسازی یک هویت جدید به طور حتم هزینه های بیشتری خواهد داشت.

منبع: سیاست ما

  فرستادن مقاله
مطالب دیگر در این بخش تاریخ انتشار

اربعین شهدای نیجریه در تهران

۱۳۹۴/۱۰/۳۰

بیست ونهمین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی

۱۳۹۴/۱۰/۱۲

گفتگو با شاهد عینی حادثه حسینیه بقیه الله نیجریه

۱۳۹۴/۹/۳۰

به خاطر سفرم به ایران، یکی از نزدیکانم را دستگیر کردند

۱۳۹۴/۸/۱۲

برگزاری راهپیمایی "غرامت" درلندن به مناسبت سالگرد لغو برده داری در انگلستان

۱۳۹۴/۵/۱۱

پیشنهاد الجزایر برای میزبانی جشنواره فیلم دمشق

۱۳۹۴/۳/۳۱

آمادگی کشورمان برای برگزاری هفته فرهنگی ایران در الجزایر

۱۳۹۴/۳/۲۴

دکتر امیربهرام عرب احمدی: مخالفت با آموزش نوین رویه اصلی بوکوحرام است

۱۳۹۴/۳/۲۰

برگزاری مراسم بیست و ششمین سالگرد ارتحال امام (ره) در تانزانیا

۱۳۹۴/۳/۱۸

مراسم روز آفریقا در تهران

۱۳۹۴/۳/۵

چهل و هشتمین نمایشگاه بین المللی الجزایر

۱۳۹۴/۲/۱۹

سفیر الجزایر: اعتمادی به تبلیغات منفی مطبوعات غربی علیه ایران ندارم

۱۳۹۴/۲/۱۹

ماشین‌های ایران خودرو به زودی وارد تونس می‌شوند

۱۳۹۴/۲/۱۶

برگزاری همایش مقابله با جریان‌های تکفیری در آفریقا

۱۳۹۴/۲/۱۶

مرگ بر آل سعود در نیجریه طنین‌انداز شد

۱۳۹۴/۲/۸

تشکيل ائتلاف مخالفان تجاوز عربستان به يمن در تونس

۱۳۹۴/۲/۲

برگزاری نشست مشترک الازهر، شیعیان و صوفیه مصر

۱۳۹۳/۱۲/۱۲

واکنش محمد البرادعي به تحولات مصر

۱۳۹۳/۱۱/۷

مصاحبه با مجتبی امانی و سید هادی سیدافقهی

۱۳۹۳/۱۰/۳۰

برگزاري جشن مولودالنبي (ص) در تانزانيا

۱۳۹۳/۱۰/۲۰

آيين بزرگداشت هفته وحدت در نيجريه برگزار شد

۱۳۹۳/۱۰/۲۰

مراسم ذکر و اهدای جوایز گروه‌های قرآنی سنگال برگزار شد

۱۳۹۳/۱۰/۲۰

حسنین هیکل: سیسی باید بر علیه خودش قیام کند

۱۳۹۳/۹/۲۵

از سرگیری روابط تهران و قاهره امری ضروری است

۱۳۹۳/۶/۱۶

عربستان دلیل اصلی تعطیلی رایزنی فرهنگی ایران در سودان

۱۳۹۳/۶/۱۵

فهمی هويدی: در كربلای زمان ما خون بر شمشير پيروز شد

۱۳۹۳/۴/۳۱

جعفر قنادباشی- آمریکا و اهداف آفریقایی

۱۳۹۳/۴/۳

پیروزی‌ها و موفقیت‌های ایران مرهون قیام امام خمینی(ره) است

۱۳۹۳/۳/۱۱

اندیشکده آمریکایی: انتخابات مصر و پیروزی السیسی

۱۳۹۳/۳/۶

جعفر قناد باشی: انتخابات ریاست جمهوری در مصر

۱۳۹۳/۲/۲۹

«صباحی» برای چالش‌های موجود راهکارهایی منطقی ارائه داده است

۱۳۹۳/۲/۲

مردم مصر چالش‌های بزرگ‌تر و سخت‌تر از مرحله کنونی پیش رو دارند

۱۳۹۳/۱/۱۰

نامزدی «السیسی» در انتخابات آینده مصر در میان چالش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی

۱۳۹۲/۱۰/۳۰

ریشه‌های درگیری سودان جنوبی

۱۳۹۲/۱۰/۷

حمایت کری از کودتای مصر ثابت کننده سیاست آمریکا برای ناکام گذاشتن بهار عربی بود

۱۳۹۲/۹/۶

لیبی دچار یک جنگ بدون خداحافظی شده است

۱۳۹۲/۸/۲۷

قدرت اسلامگراها در دانشگاه‌ها بیشتر است

۱۳۹۲/۸/۲۰

اخوان المسلمین خواهان رساندن پیام‌های خود به طرف‌های بین‌المللی است

۱۳۹۲/۸/۱۴

همه اهداف آمریکا از حضور در آفریقا

۱۳۹۲/۷/۲۹

حمله به سوریه بازتاب‌های وخیم و سنگینی بر امنیت رژیم صهیونیستی دارد

۱۳۹۲/۶/۹

كداميك زودتر تسليم مي‌شود؛ ارتش يا اخوان‌المسلمين؟

۱۳۹۲/۵/۲۷

دروغ مي‌گويند كه مرسي با تكفيري‌ها بود

۱۳۹۲/۵/۲۲

تنها راه گفت‌وگو، برگرداندن مرسي و برگزاري انتخابات است

۱۳۹۲/۵/۱۵

قاهره، سيگنال‌هايي براي رابطه با ايران داده است

۱۳۹۲/۵/۷

اخوان المسلمين عامل تضعيف خود بود

۱۳۹۲/۵/۲

تحولات "مصر" به کدام سمت می‌رود؟

۱۳۹۲/۴/۲۳

مرسی به جای مصر، به فکر اخوان بود

۱۳۹۲/۴/۱۶

روابط ایران و مصر در مرحله انتقالی است

۱۳۹۲/۲/۲۴

کمک‌های مالی قطر و خواب‌های پریشانی که برای مصر و تونس دیده است

۱۳۹۲/۲/۱۰

دستوری درباره توقف همکاری گردشگری با ایران صادر نشده

۱۳۹۲/۱/۲۴

تلاش برای راه‌اندازی انقلاب معکوس در مصر

۱۳۹۲/۱/۲۰

تجمع محدود برای مقابله با گسترش روابط ایران و مصر طراحی شده بود

۱۳۹۲/۱/۱۷

درخواست بازگشت نظامیان به قدرت ارزش پاسخ ندارد

۱۳۹۱/۱۲/۲۷

مصر در صورت تخلف اسرائیل از معاهده «کمپ دیوید» در آن بازنگری خواهد کرد

۱۳۹۱/۱۲/۲۳

ایده براندازی مرسی سادگی است

۱۳۹۱/۱۲/۱۳

سید افقهی: آمریکا در پی تجزیه لیبی است

۱۳۹۱/۱۱/۲۹

۲پیش فرض درباره همه‌پرسی قانون اساسی

۱۳۹۱/۹/۲۵

دلایل صدور بیانیه قانون اساسی توسط مرسی

۱۳۹۱/۹/۱۸

مصري ها اجازه استقرار رژيم استبدادي به مرسي نمي دهند

۱۳۹۱/۹/۸

جهان عرب درباره سوریه موضع واحدی ندارد

۱۳۹۱/۸/۲۲

مردم مصر از عدم تحقق اهداف انقلاب خشمگین هستند

۱۳۹۱/۸/۲۰

بی‌ثباتی در سودان تهدید علیه مصر است

۱۳۹۱/۸/۱۵

مصر از ایران علیه رژیم صهیونیستی حمایت کند

۱۳۹۱/۸/۸

روابط قاهره و تهران منافع دو کشور را تامین می‌کند

۱۳۹۱/۸/۳

حزب‌التجدید خواهان اصلاحات به دور از باورهای القاعده‌ای است

۱۳۹۱/۷/۲۵

تهدیدات تل‌آویو طبل توخالی است

۱۳۹۱/۷/۲۳

مصر به شراکت راهبردی با آمریکا پایان دهد

۱۳۹۱/۷/۱۶

اقتصاد مصر پس از انقلاب شاهد تغییر و تحولات اساسی خواهد بود

۱۳۹۱/۷/۸

افتتاح سفارت ايران در مصر را به دولت مرسي واگذار مي كنيم

۱۳۹۱/۵/۲

آینده نفوذ سلفی ها در مصر

۱۳۹۱/۴/۲۷

مصاحبه خبرگزاری ایسنا با کارشناس موسسه آفران;حتما اسلامگرایان در عرصه سیاسی آینده ليبي حضور فعالی خواهند داشت

۱۳۹۱/۴/۲۵

ذهن و زبان مرسي به رئيس جمهور ايران نزديك است

۱۳۹۱/۴/۱۸

برهم خوردن موازنه قدرت در منطقه علت نگرانی‌ها از همگرایی ایران و مصر

۱۳۹۱/۴/۱۱

رئيس جمهور مصر:نگفتم به عربستان مي‌روم

۱۳۹۱/۴/۵

مصري‌ها به آرمان‌هاي خود مي‌رسند

۱۳۹۱/۳/۲۴

مصاحبه خبرگزاری ایسنا با کارشناس موسسه آفران; اخوان‌المسلمين توان خود را در مقابله با میراث رژیم قبل ثابت كند

۱۳۹۱/۳/۲۰

مبارک به اتهام خیانت بزرگ به مصر باید دوباره محاکمه شود

۱۳۹۱/۳/۱۶

تعدد نامزدها مانع از پیروزی قاطع نامزد‌های اسلامگرا در دور اول انتخابات مصرشد

۱۳۹۱/۳/۱۰

مصر اسلامي پس از مصر فرعوني

۱۳۹۱/۳/۳

دست دردسرساز غرب در قاره سياه

۱۳۹۱/۲/۲۳

قطع صادرات گاز نتیجه طبیعی انقلاب مردم مصر

۱۳۹۱/۲/۱۸

پژوهشگر تونسي: غرب از انديشه متعالي ايرانيان هراس دارد

۱۳۹۱/۲/۱۲

اولین جشنواره فرهنگی هنری بیداری اسلامی

۱۳۹۱/۲/۳

تلاش برای بازتولید رژیم مبارک

۱۳۹۱/۱/۲۷

مصاحبه خبرگزاری ایسنا با کارشناس موسسه آفران; ؛پس از سقوط نظام‌های دیکتاتوری، مردم دچار بحران رهبری شده‌اند

۱۳۹۱/۱/۶

مانعی برای رابطه استراتژیک با ایران نداریم

۱۳۹۰/۱۲/۲۲

مصاحبه خبرگزاری دیپلماسی ایرانی با کارشناس موسسه آفران؛واد در تندباد

۱۳۹۰/۱۲/۲۱

اخوان المسلمین کرسی قذافی را تصاحب می‌کند

۱۳۹۰/۱۲/۱۶

طرح معرفی رئیس جمهور توافقی توطئه و ایده‌ای اخوانی است

۱۳۹۰/۱۲/۱۵

آمریکا باید نظام حسنی مبارک را که مقابلش خم می‌شد فراموش کند

۱۳۹۰/۱۲/۹

ايمن نور: توافق بر سر يك رئيس جمهور انتخابي غيرقابل قبول است

۱۳۹۰/۱۲/۸

عضو مجلس ملت مصر :اصلاحات واقعي زماني تحقق مي‌يابد كه اثري از رژيم مبارك به چشم نخورد

۱۳۹۰/۱۲/۷

گفت‌وگوي فارس با مجري زن تلويزيون مصر كه نامزد انتخابات شد

۱۳۹۰/۱۲/۶

اخوان المسلمون از تشکیل «مقاومت اسلامی» ضدصهیونیسم حمایت می‌کند

۱۳۹۰/۱۲/۲

ليبي، آينده مبهم و راه طولاني دمكراسي

۱۳۹۰/۱۲/۱

شورای نظامی مصر هیچ اصلاحاتی انجام نداده است

۱۳۹۰/۱۱/۳۰

بقایای رژیم مبارک مانع عادی‌سازی روابط تهران قاهره هستند

۱۳۹۰/۱۱/۲۵

مصاحبه خبرگزاری ایسنا با کارشناس موسسه آفران؛«شوراي نظامي هيچ راهي جز تسليم قدرت به غيرنظاميان ندارد»

۱۳۹۰/۱۱/۲۴

الزغلامي :بيداري اسلامي عامل زوال ديكتاتوري ها

۱۳۹۰/۱۱/۱۷

نائب رئيس حزب "مصر القومي" : مجلس مصر هيئتي را براي گفت‌وگو به ايران اعزام مي‌كند

۱۳۹۰/۱۱/۱۶

وزير كار مصر در گفت‌وگو با فارس: مصر هرگز سرسپرده آمريكا و غرب نخواهد بود

۱۳۹۰/۱۱/۱۵

مصاحبه خبرگزاری ایسنا با کارشناس موسسه آفران؛نتايج انتخابات پارلماني مصر نشانگر محبوبيت مردمي احزاب اسلامگراست

۱۳۹۰/۱۱/۱۰

پیروزی خود را به ملت مصر اهدا می کنیم

۱۳۹۰/۱۱/۸

تركيه مدل مصر نيست

۱۳۹۰/۱۱/۵

حل مسالمت آمیز حوادث انتخابات، مردم سالاری ایران را الگوی منطقه قرار داد

۱۳۹۰/۱۰/۲۷

رهبر سابق جماعت اخوان‌المسلمون: کمپ‌ديويد به همه‌پرسي گذاشته مي‌شود

۱۳۹۰/۱۰/۲۱

حورا صدربراي آزادي امام موسي صدر به ليبي مي‌رويم

۱۳۹۰/۱۰/۲۰

مصاحبه خبرگزاری ایسنا با کارشناس موسسه آفران: مصري‌ها نگران ظهور يک ديکتاتوري جديد هستند

۱۳۹۰/۱۰/۱۷

جوانان مصري سرخورده از انقلاب

۱۳۹۰/۱۰/۴

دلايل اقبال گسترده مردم مصر به اسلام گراها در انتخابات پارلماني

۱۳۹۰/۱۰/۳

مصاحبه خبرگزاری ایسنا با کارشناس موسسه آفران؛ آينده تونس بيش از هر چيز به عملکرد اسلامگرايان در دوره موقت بستگي دارد

۱۳۹۰/۹/۲۶

نفوذ رژیم صهیونیستی در سودان جنوبي

۱۳۹۰/۹/۲۰

عدالت و توسعه ترك ها الگوي اخواني ها

۱۳۹۰/۹/۱۹

وهابیت در زیمبابوه تضعیف شده است

۱۳۹۰/۹/۸

گفتگوی سایت دیپلماسی ایرانی با کارشناس موسسه آفران؛ ثبات سیاسی در تونس به «النهضة» بستگی دارد

۱۳۹۰/۹/۵

لیبی و آینده ای مبهم

۱۳۹۰/۹/۲

مصاحبه خبرگزاری ایسنا با کارشناس موسسه آفران؛حاکمان نظامي مصر هنوز ميراث‌خوار دوره مبارک هستند

۱۳۹۰/۸/۸

جامعه جهاني سومالي را فراموش كرده است

۱۳۹۰/۸/۴

ناآرامی‌های جدید در مصر : دلایل و پیامدها

۱۳۹۰/۷/۲۵

آينده نامشخص روابط سوريه و ليبي

۱۳۹۰/۷/۲۰

حوادث مصر توطئه‌ای آمریکایی‌-‌صهیونیستی است

۱۳۹۰/۷/۱۹

حذف بدنه انقلاب از انتخابات تونس؟!

۱۳۹۰/۷/۱۷

مصاحبه خبرگزاری ایسنا با کارشناس موسسه آفران؛ سوء استفاده انگلیس از لیبی

۱۳۹۰/۷/۱۳

ناتو در لیبی از حد گذشت

۱۳۹۰/۷/۹

گفتگوی سایت دیپلماسی ایرانی با کارشناس موسسه آفران؛ سودان نیازمند توجه بیشتر دستگاه دیپلماسی است

۱۳۹۰/۷/۶

اندیشه‌های امام(ره) قابل استفاده تمام مردم است

۱۳۹۰/۶/۲۷

گفتگو با دادستان نظامي رژيم قذافي

۱۳۹۰/۶/۲۶

از بین رفتن موانع رابطه حزب‌الله و الازهر

۱۳۹۰/۶/۲۲

توافق پشت پرده‌اي براي دستگير نكردن قدافي وجود ندارد

۱۳۹۰/۶/۱۲

گفتگوی سایت دیپلماسی ایرانی با کارشناس موسسه آفران؛ راه دشوار شورای انتقالی لیبی

۱۳۹۰/۶/۱۲

مصاحبه خبرگزاری ایسنا با کارشناس موسسه آفران؛ لیبی پس از سقوط طرابلس

۱۳۹۰/۶/۸

قذافی را چه کسی سرنگون کرد؟

۱۳۹۰/۶/۶

سرنوشت عراق در انتظار ليبي

۱۳۹۰/۶/۶

سومالی تاوان سیاست‏های آمریکا را می‎پردازد

۱۳۹۰/۶/۶

قذافي امام موسي صدر را كشته است

۱۳۹۰/۶/۵

غرب برای پولهای قذافی دندان تیز کرده است

۱۳۹۰/۶/۳

دلایل پشت پرده تغییر معادلات جنگ به نفع مخالفان قذافی

۱۳۹۰/۵/۳۰

قذافی طرابلس را تسلیم نمی‌کند

۱۳۹۰/۵/۲۴

غرب در پی مصادره انقلاب مصر و‌ ممانعت از تشكيل حكومت اسلامی است

۱۳۹۰/۵/۲۳

سریال موهن تلاشی برای بازنویسی تاریخ اسلامی بر اساس اعتقادات قرضاوی است

۱۳۹۰/۵/۲۳

قدرت نمايي اسلام گرايان در مصر

۱۳۹۰/۵/۲۳

گفتگو با نمایند‌ه‌ی برنامه جهانی غذا در ایران

۱۳۹۰/۵/۲۳

احتمال دخالت آمريكا در انتخابات آينده رياست جمهوري مصر

۱۳۹۰/۵/۲۲

ترس از فاش‌شدن اسرار؛ علت سكوت سران عرب در برابر محاكمه «مبارك»

۱۳۹۰/۵/۲۲

احتمال ترور مبارك وجود دارد

۱۳۹۰/۵/۱۷

حفظ انقلاب، در گرو پاكسازی ارتش از هواداران آمريكا

۱۳۹۰/۵/۱۷

درباره يك دروغ؛ گفتگو با حجت الاسلام خسروشاهی

۱۳۹۰/۵/۱۶

لیبی و ماموریت‌های نانوشته ناتو

۱۳۹۰/۵/۱۶

تحولات اخير منطقه عربي - اسلامي، درست برخلاف طرح و برنامه آمريكايي - صهيونيستي موسوم به «خاورميانه جديد» است

۱۳۹۰/۵/۱۵

علت اهمال غربي‌ها در قبال مردم قحطي زده سومالي

۱۳۹۰/۵/۱۵

گفتگو با «احمد هلال»، تحليلگر، پژوهشگر و نويسنده شيعی مصر

۱۳۹۰/۵/۱۲

دشمنی ادامه دار آمریكا با سودان

۱۳۹۰/۵/۱۲

قذافي دير يا زود سرنگون خواهد شد

۱۳۹۰/۵/۱۲

گفتگو با حمدین صباحی نامزد احتمالی انتخابات ریاست جمهوری

۱۳۹۰/۵/۱۲

تغيير سياست غرب در ليبي؛ استراتژي از توان انداختن دو طرف درگير

۱۳۹۰/۵/۱۱

محاكمه مبارك مسائل بسياري را درباره غربي‌ها برملا مي‌كند

۱۳۹۰/۵/۱۱

ائتلاف عربستان‌ و ‌آمريكا براي مصادره انقلاب مصر با محور وهابيت

۱۳۹۰/۵/۱۱

مصاحبه خبرگزاری ایسنا با کارشناس موسسه آفران

۱۳۹۰/۵/۱۱

گذشته، حال و آینده خیزش های اسلامی

۱۳۹۰/۵/۱۰

مصاحبه خبرگزاری ایسنا با کارشناس موسسه آفران

۱۳۹۰/۵/۹

روایت رفیق دوست از سفر به لیبی در دوره جنگ

۱۳۹۰/۵/۸

نظام بین الملل و تحولات منطقه

۱۳۹۰/۵/۵

گفتگو با سخنگوی وزارت امور خارجه

۱۳۹۰/۵/۵

تحولات جهان عرب، از دمشق تا رباط

۱۳۹۰/۵/۵

نقد کتاب تاريخ جمعيت اخوان المسلمين از آغاز تا امروز

۱۳۹۰/۵/۴

تفاوت‌های انقلاب اسلامی ایران با قیام‌های منطقه

۱۳۹۰/۵/۴

براي آغاز گفتگوها بايد بمبارانها متوقف شود

۱۳۹۰/۵/۳

گفتگو با عضو شورای انتقالی لیبی

۱۳۹۰/۵/۳

مصاحبه با "نبیل عربی" وزیر سابق خارجه مصر

۱۳۹۰/۵/۳

بايد قطع رابطه با قذافي را در دستور کار قرار دهيم

۱۳۹۰/۴/۲۹

غرب سناریوهای لیبی بعد از قذافی را بررسی می‌کند

۱۳۹۰/۴/۲۹

مصاحبه خبرگزاری ایسنا با کارشناس موسسه آفران

۱۳۹۰/۴/۲۸

گفتگو با حسن نافعه، تحلیلگر برجسته مصری

۱۳۹۰/۴/۲۷

سودان جنوبی، ریشه‌‌ها و پیامدهای جدایی

۱۳۹۰/۴/۲۲

ناتو در لیبی کوتاهی می کند

۱۳۹۰/۴/۲۰

مصاحبه با مدير مركز مطالعات فلسطيني در قاهره

۱۳۹۰/۴/۱۸

سناریوی اشغال در حال اجراست

۱۳۹۰/۴/۱۸

غرب در لیبی اهمال می‌کند

۱۳۹۰/۴/۱۶

مواضع گروه های اسلامی در خاورمیانه

۱۳۹۰/۴/۱۶

موضع گیری های اخیر اخوان المسلمین

۱۳۹۰/۴/۱۶

اولین گفتگوی دبیرکل جدید اتحادیه عرب

۱۳۹۰/۴/۱۵

علت عدم سقوط قذافي از زبان معارض ليبي

۱۳۹۰/۴/۱۵

آخرین گفتگو با سفیر سودان در تهران

۱۳۹۰/۴/۱۳

فقدان رهبری، دغدغه فردای لیبی

۱۳۹۰/۴/۱۳

 هدف غرب تجزیه لیبی به دو کشور کوچک است

۱۳۹۰/۴/۱۲

سه سناریو برای لیبی

۱۳۹۰/۴/۱۱

 میانجیگری در باتلاق لیبی

۱۳۹۰/۴/۱۱

 برقراري رابطه با مصر قبل از تشكيل حكومت ملي خلاف مصلحت است

۱۳۹۰/۴/۱۱

شانس مصر برای ریاست سازمان کنفرانس اسلامی

۱۳۹۰/۴/۸

جهان، چشم به راه لیبی بدون قذافی

۱۳۹۰/۴/۸

ناتواني اتحاديه عرب در حل بحران ليبي

۱۳۹۰/۴/۸

گفتگو با عمرو موسی

۱۳۹۰/۴/۷

آخرین مصاحبه شیخ القرای مصر

۱۳۹۰/۴/۶

تقيه سياسی وزير خارجه جديد مصر

۱۳۹۰/۴/۲

گفتگوی محمد حسنین هیکل با الجزیره

۱۳۹۰/۴/۱

ترکيه بهترين الگو برای تونس؟

۱۳۹۰/۴/۱

آمریکا خاورمیانه با ثبات را بیشتر دوست دارد

۱۳۹۰/۴/۱

ناگفته های 65 روز اسارت

۱۳۹۰/۴/۱

نشست خبري سفير سودان در موزه هنر انقلاب

۱۳۹۰/۳/۲۹

گفتگو با عبدالمنعم ابوالفتوح

۱۳۹۰/۳/۲۵

گفتگو با دبيركل حزب اسلامي تونس

۱۳۹۰/۳/۲۲

قذافی راه فراری ندارد

۱۳۹۰/۳/۲۲

همه چیز درباره تحولات منطقه

۱۳۹۰/۳/۲۲

بازنگري احتمالي در توافقنامه صدور گاز مصر به اسرائيل

۱۳۹۰/۳/۲۱

مصاحبه شبکه فرانس 24 با عمرو موسی

۱۳۹۰/۳/۲۱

لیبی پس از قذافی

۱۳۹۰/۳/۲۱

مصر، فلسطین را به ایران ترجیح می‌دهد

۱۳۹۰/۳/۱۷

بازگشایی گذرگاه رفح، تن دادن به خواست مردم است

۱۳۹۰/۳/۱۷

خواسته‌هاي جوانان انقلابي و دورنماي روند انقلاب‌هاي اسلامي

۱۳۹۰/۳/۱۷

بیداری اسلامی یا امریکایی؟

۱۳۹۰/۳/۱۰

اتحاد مثلث مصر، ایران و ترکیه

۱۳۹۰/۳/۱۰

تهران عمق استراتژيك قاهره است

۱۳۹۰/۳/۱۰

از خواسته تا تحقق: چشم‌انداز روابط جدید ایران و مصر

۱۳۹۰/۳/۹

گفتگو با عبدالرحمان یوسف قرضاوی

۱۳۹۰/۳/۹

رابطه با ايران براي مصر بسيار مهم است

۱۳۹۰/۳/۸

ابعاد حقوقي جنايات قذافي و صلاحيت ديوان كيفري بين‌المللي

۱۳۹۰/۳/۸

ابیی هرگز متعلق به جنوب سودان نبوده است

۱۳۹۰/۳/۷

اهداف پشت‌پرده كمك‌هاي مالي آمريكا به مصر

۱۳۹۰/۳/۵

سرنگونی حسنی مبارک راه فلسطینیان را گشوده است

۱۳۹۰/۳/۳

گفتگو با عضو سابق MI6

۱۳۹۰/۳/۳

سیاست اوباما در لیبی زیرکانه بود؟

۱۳۹۰/۳/۲

بررسی 30 سال روابط ایران و آفریقا

۱۳۹۰/۳/۲

امریکا با اخوان المسلمین به تفاهم رسیده است

۱۳۹۰/۲/۳۱

بازخواني عمليات سري و ناكام «ساينايد» براي حمله اتمي به مصر و كنترل خاورميانه

۱۳۹۰/۲/۲۸

احتمال ترور قذافی وجود دارد

۱۳۹۰/۲/۲۸

دلايل قطع روابط قاهره و تهران در زمان مبارك

۱۳۹۰/۲/۲۷

آمريكا سياست خود را تغيير ندهد مصر را از دست خواهد داد

۱۳۹۰/۲/۲۶

مصاحبه با دبیر کل جنبش ملی لیبی

۱۳۹۰/۲/۲۵

مصاحبه با مدير مركز تحقيقات و پژوهش‌هاي يافا

۱۳۹۰/۲/۲۴

اخوانی ها، دموکراسی مد نظر خود را روی کار می آورند

۱۳۹۰/۲/۲۴

تحلیل تحولات جاری مصر

۱۳۹۰/۲/۱۴

مشروعیت مصر جدید از میدان تحریر است نه از کاخ سفید

۱۳۹۰/۲/۱۳

مصر و تحولات فرارو

۱۳۹۰/۲/۱۳

خیانت قذافی

۱۳۹۰/۲/۱۱

کشورهای غربی نمی‌خواهند مصر مستقل باشد

۱۳۹۰/۲/۱۱

گفتگو با عبدالله اشعل، معاون وزیر خارجه سابق مصر

۱۳۹۰/۲/۱۱

اتحاد ایران و مصر برای تغییر نقشه جهان کافی است

۱۳۹۰/۲/۸

زيان 80 ميليارد دلاري مصر از فروش گاز به رژيم صهيونستي

۱۳۹۰/۲/۸

قمار سارکوزی در لیبی

۱۳۹۰/۲/۸

عمر البشير: غرب در تلاش براي تغيير نظام سودان است

۱۳۹۰/۲/۵

فتنه انگيزي مذهبي؛ جبهه دشمنان مصر

۱۳۹۰/۲/۵

عمرو موسي: جنبش مردم عرب به سوي آزادي غير قابل تغيير است

۱۳۹۰/۲/۵

نشستی با مبارز تونسی در تهران

۱۳۹۰/۲/۴

عربستان در پس اقدامات تكفيري‌هاي سلفي در مصر قرار دارد

۱۳۹۰/۲/۴

مصاحبه اختصاصي رهبر مخالفان ليبي با فرانس 24

۱۳۹۰/۲/۳

رابطه با مصر يا: نامي در يك خيابان؟

۱۳۹۰/۲/۳

سخنان امام‌خامنه‌ای راه درست را در مقابل تمامی مسلمانان جهان قرار داد

۱۳۹۰/۲/۳

واتارا؛ آغازگر دومینوی حکومت مسلمانان در افریقا

۱۳۹۰/۱/۳۰

ناتو درصدد مصادره انقلاب لیبی است

۱۳۹۰/۱/۲۹

اگر قذافی فقط 2 ماه دیگر دوام بیاورد ...

۱۳۹۰/۱/۲۹

لیبی بدون قذافی، بدتر از لیبی با قذافی خواهد شد

۱۳۹۰/۱/۲۹

قذافی اهل کناره گیری نیست

۱۳۹۰/۱/۲۸

غرب در پی استمرار بحران لیبی است

۱۳۹۰/۱/۲۴

گفتگو با اولین کاردار ایران در لیبی پس از انقلاب

۱۳۹۰/۱/۲۴

بررسی تحولات شمال آفریقا و خاورمیانه در گفتگو با وزیر امور خارجه سابق روسیه

۱۳۹۰/۱/۲۱

روسیه و تحولات خاورمیانه در گفتگو با سرگئی لاوروف

۱۳۹۰/۱/۱۷

لیبى و روسیه نگران

۱۳۹۰/۱/۱۷

عمروموسي شانسي براي رياست جمهوري مصر ندارد

۱۳۹۰/۱/۱۷

گفتگوی تاریخی فالاچی و قذافی

۱۳۹۰/۱/۱۶

آرمان انقلابيون مصر و تونس در هاله‎اي از ابهام

۱۳۹۰/۱/۱۴

انقلاب مصر و آینده آن

۱۳۹۰/۱/۹

مردم ‌لیبی ‌بدون ‌قذافی ‌وضعیت ‌بهتری ‌خواهند ‌داشت

۱۳۹۰/۱/۶

قذافی تسلیم نشود، جنگ داخلی حتمی است

۱۳۹۰/۱/۶

قذافى با اين اقدامات کنار نخواهد رفت

۱۳۸۹/۱۲/۲۹

انقلاب ليبي و چالشهاي پيش‌رو

۱۳۸۹/۱۲/۲۸

نقش انگليس در خاورميانه و شمال‌ آفريقا

۱۳۸۹/۱۲/۲۸

جهان دیکتاتور را تحمل کرد؟

۱۳۸۹/۱۲/۲۶

مصر؛ جستاري در پژوهش هاي ديني معاصر

۱۳۸۹/۱۲/۲۵

حمله به لیبی، توپ آمریکا در زمین اروپا

۱۳۸۹/۱۲/۲۵

اخوان المسلمين در پي تغيير بنيادين است

۱۳۸۹/۱۲/۲۴

پيشنهاد متكی برای قطع رابطه با طرابلس

۱۳۸۹/۱۲/۲۳

قذافی می خواهد مدل تازه ای از مقاومت دربرابر مردم ارائه کند

۱۳۸۹/۱۲/۲۲

آمریکا درصدد ایجاد پایگاه نظامی در شمال آفریقاست

۱۳۸۹/۱۲/۱۶

ریشه های تحولات مصر در گفتگوی سید افقهی با قدسنا

۱۳۸۹/۱۲/۱۴

ديكتاتوري جانشين ديكتاتوري

۱۳۸۹/۱۲/۱۲

در لیبی ممکن است مردم زودتر از مصر به قدرت برسند

۱۳۸۹/۱۲/۱۱

قبایل لیبی پاشنه آشیل رژیم قذافی/ اعراب از ترس سکوت کرده اند

۱۳۸۹/۱۲/۱۱

پیروزی انقلاب لیبی تا چند روز دیگر/ شهادت مختار پایان لیبی نبود

۱۳۸۹/۱۲/۹

صداقت، شجاعت و ساده‎ زيستي امام خامنه‌اي مثال‌زدني است

۱۳۸۹/۱۲/۹

قذافی لائیک بود؛ پیروزی از آن اسلامگراهاست

۱۳۸۹/۱۲/۳

درخواست‌هاي هشتگانه انقلابيون مصري از ارتش

۱۳۸۹/۱۱/۳۰

نبايد از شيطنت‌ها در روابط ايران و مصر ترسيد

۱۳۸۹/۱۱/۲۸

تلاش اخوان المسلمین برای سهم خواهی در دولت جدید

۱۳۸۹/۱۱/۲۴

انقلاب مصر پايان دخالت بيگانگان نيست

۱۳۸۹/۱۱/۲۳

سقوط مصر؛ هم‌پیمانان اسرائیل را غرق می‌کند

۱۳۸۹/۱۱/۲۲

نقش و جایگاه اخوان المسلمین در قیام مصر

۱۳۸۹/۱۱/۲۱

از طریق همین سلیمان بود که دشمن صهیونیست قدرت گرفت

۱۳۸۹/۱۱/۲۱

پیامدهای فرامنطقه‌ای تحولات مصر

۱۳۸۹/۱۱/۲۱

اقدامات کنونی مبارک مانند اقدامات شاه در زمان انقلاب است

۱۳۸۹/۱۱/۲۰

قیام مصر با انقلاب های مخملی تفاوت ماهوی دارد.

۱۳۸۹/۱۱/۱۹

روابط ایران و آفریقا در گذر زمان... فرصت‌ها و چالش‌ها

۱۳۸۹/۱۱/۱۹

اخوان المسلمين به طور تاکتيکى در دولت موقت حضور پيدا مى‌کند

۱۳۸۹/۱۱/۱۸

آفران: مصاحبه نخست وزیر زیمبابوه؛ حرکت مردمی مصر

۱۳۸۹/۱۱/۱۷

همکار افتخاری آفران: نگاهي اجمالي به شانزدهمین اجلاس اتحادیه آفریقا

۱۳۸۹/۱۱/۱۶

مردم مصر آیت الله خمینی ندارند

۱۳۸۹/۱۱/۱۶

مصاحبه عبدالله الاشعل با هفته‌نامه المشاهد السیاسی

۱۳۸۹/۱۱/۱۵

سونامی تونس، به مصر منتهی نمی شود

۱۳۸۹/۱۱/۱۴

همه معترضان مصر دنبال رابطه با ایرانند

۱۳۸۹/۱۱/۱۲

قیام مصر در برابر استعمار خارجی و استبداد داخلی

۱۳۸۹/۱۱/۱۲

راشد الغنوشي در قالب حزب مي‌تواند در انتخابات شركت كند

۱۳۸۹/۱۱/۱۱

گونه شناسی حوادث تونس و مصر در گفتگو با حسن عباسی

۱۳۸۹/۱۱/۱۰

آمریکا نگران تبدیل شدن مصر به یک قدرت منطقه ای است

۱۳۸۹/۱۱/۱۰

طرح آمریکا برای تجزیه جهان عرب به 32 کشور

۱۳۸۹/۱۱/۹

قیام راشد الغنوشی در تونس مبارزه در راه نهضت اسلامی است

۱۳۸۹/۱۱/۴

تحولات تونس، انقلاب نبود كودتا بود

۱۳۸۹/۱۰/۳۰

آفریقا در حال تمرین دموکراسی است

۱۳۸۹/۱۰/۲۹

اشتهای جدایی طلبی در افریقا زیاد می شود

۱۳۸۹/۱۰/۱۹

تجزیه سودان، زنگ خطری برای منطقه و جهان اسلام

۱۳۸۹/۱۰/۱۸

(امین) مصاحبه شبکه رسانه ای امین با آقاي دكتر بخشي درباره همه پرسي جنوب سودان- بخش پایانی

۱۳۸۹/۱۰/۱۴

(امین) مصاحبه شبکه رسانه ای امین با آقاي دكتر بخشي درباره همه پرسي جنوب سودان- بخش اول

۱۳۸۹/۱۰/۱۱

آفران: نشست بررسي تحولات جنوب سودان

۱۳۸۹/۱۰/۷

برنده و بازنده انتخابات مصر

۱۳۸۹/۹/۱۸

(امين) مصاحبه شبكه رسانه اي امين با نخستين سفير جمهوري اسلامي ايران در زامبيا

۱۳۸۹/۹/۱۴

آفران: همايش هم انديشي ايران و آفريقا؛ چرا؟

۱۳۸۹/۶/۳۰

آفران: همايش هم انديشي ايران و آفريقا

۱۳۸۹/۶/۲۲

آفران:حضور ايرانيان در آفريقا(بخش 1)

۱۳۸۸/۲/۱۵

آفران:حضور ايرانيان در آفريقا(بخش 2)

۱۳۸۸/۲/۱۵

همایش «مسجدالاقصی، محور وحدت مسلمانان» در داکار

۱۳۸۸/۱/۱۳

همایش سازمان کنفرانس اسلامی عامل وحدت

۱۳۸۸/۱/۱۳

همایش « عرفان و انقلاب اسلامی» در سنگال

۱۳۸۸/۱/۱۳

سمینار«اولویتهای تبلیغ دینی در آفریقا»

۱۳۸۸/۱/۱۳

همایش معرفي انديشه هاي امام خمینی(ره) در داکار

۱۳۸۸/۱/۱۳

کنفرانس بین المللی عاشورا در داکار

۱۳۸۸/۱/۱۳

همایش جایگاه زن مسلمان در جوامع اسلامي در سنگال

۱۳۸۸/۱/۱۳

نشست مطبوعاتی نمایشگاه آثار عکاسی "عمر بادشا"

۱۳۸۸/۱/۱۱

نشست مشترک تجار ایران و کنیا

۱۳۸۸/۱/۱۱

نشست منا در معاونت بهداشت جمعيت هلال احمر

۱۳۸۸/۱/۱۱

برگزاري همایش "اسلام درقرن 21" در سودان

۱۳۸۸/۱/۱۱

همایش"تبلیغات دینی و دعوت اسلامی در غرب افریقا"

۱۳۸۸/۱/۱۱

همايش انقلاب اسلامی ایران در سنگال

۱۳۸۸/۱/۱۱

همایش فرصتهای تجاری ایران و سنگال در شيراز

۱۳۸۸/۱/۱۱

همایش "صلح و امنیت جهانی در سایه دین" در زیمبابوه

۱۳۸۸/۱/۱۱

افزايش رشد قاره آفريقا

۱۳۸۸/۱/۱۱

همايش يكصدمين سالگرد امام خميني در آفريقاي جنوبي

۱۳۸۸/۱/۱۱

سخنان داوودي در همايش ايران و آفريقا

۱۳۸۷/۱۲/۱۰

سخنان رئيس‌جمهور در همايش ايران و آفريقا

۱۳۸۷/۱۲/۱۰

تاكيد ايران بر گسترش روابط با آفريقا

۱۳۸۷/۱۲/۱۰

بیانیه همایش فرصت‌های تجاری ایران و آفریقا

۱۳۸۷/۱۲/۱۰