مالاوي كه تا قبل از استقلال از
بريتانياي كبير در 1964، نياسالند ناميده مي‌شد، كشوري است با حكومت جمهوري در جنوب
شرقي افريقا. اين كشور از شمال با تانزانيا، از جنوب‌شرقي با موزامبيك، و از غرب با
زامبيا هم‌مرز است. جمعيت آن (طبق آمار سال )2005 924,158,12 نفر و مساحت آن
484,118 كيلومترمربع است. زبان رسمي اين كشور انگليسي و زبان محلي آن چيچواست.
تاريخچه
گرچه وجود تعدادي نقاشي در صخره‌ها كه احتمالا مربوط به سال‌هاي قبل از يكجانشيني
است شناسايي شده، ولي ابزار ارتباطي سنتي مردم اين سرزمين تا همين اواخر شفاهي بود.
در 1860، مبلّغان مسيحي به اين كشور آمدند و از كتاب‌ها و مواد چاپي براي ترويج
انجيل استفاده كردند. نخستين كتابخانه مبلّغان در كليساي آزاد شهر بانداو (1890) و
به‌دنبال آن كتابخانه هيئت اعزامي دانشگاه‌ها به افريقاي مركزي در ليكوما بود. يك
كتابخانه دولتي نيز در 1890 وجود داشت، اما تا 1950 هيچ كتابخانه عمومي به‌وجود
نيامد.
در 1964، كتابخانه دانشگاه مالاوي راه‌اندازي شد كه بزرگ‌ترين كتابخانه كشور محسوب
مي‌شد. اين نخستين كتابخانه‌اي بود كه بر اساس موازين حرفه‌اي زيرنظر نخستين
كتابدارش، ويلفرد پلام، ساماندهي شد. خدمات كتابخانه ملي مالاوي[1] در 1968 تأسيس
شد. راه‌هاي مناسب و نرخ‌هاي پستي ارزان براي كتاب، همكاري كتابخانه‌اي را ارتقا
داده است.
كتابخانه‌ها و آرشيوهاي ملي
آرشيو ملي مالاوي و مركز واسپاري اسناد رسمي و نسخ خطي تاريخي كشور وظيفه كتابخانه
ملي را انجام مي‌دهند. طبق قانون، آرشيو ملي تنها كتابخانه واسپاري كشور است. اين
آرشيو مجموعه جامعي از كتاب‌هاي مالاويايي دارد و درهمكرد سالانه‌اي به‌نام
كتابشناسي ملي مالاوي منتشر مي‌كند.
كتابخانه‌هاي دانشگاهي
كتابخانه‌هاي دانشگاهي مالاوي شامل 5 كتابخانه دانشكده‌اي مي‌شوند كه در سه شهر
بزرگ مالاوي قرار دارند. اين كتابخانه‌ها عبارتند از: كتابخانه دانشكده كشاورزي
باندا، كتابخانه دانشكده چانسلور، كتابخانه دانشكده پرستاري كاموزو، كتابخانه
دانشكده پلي‌تكنيك، و كتابخانه دانشكده پرستاري در شهر بلانتاير. اين كتابخانه‌هاي
دانشگاهي از نيمه دهه 1960 به‌تدريج رشد كرده‌اند. در 1987، مجموع كتاب‌هاي
كتابخانه‌هاي دانشگاهي مالاوي به بيش از 000,240 رسيد كه البته نشريات ادواري را
نيز دربرمي‌گرفت. كتابخانه‌هاي دانشگاهي به غيردانشگاهيان نيز در ازاي كوپن كتاب،
ارائه خدمت مي‌كنند.
كتابخانه‌هاي عمومي
قانون خدمات رايگان كتابخانه عمومي مالاوي در 1967 از مجلس گذشت. پنج مركز اصلي
ارائه اين خدمات در شهرهاي بلانتاير،ليمبه، زومبا، ليلونگوه[2] ، موزوزو[3] ، و
كارونگا وجود دارد. طبق آمار سال‌هاي 1988 تا 1989، 000,373 كتاب توسط كتابخانه‌هاي
عمومي به استفاده‌كنندگان، امانت داده شده است. همچنين 244 مركز اطلاعات روستايي در
سطح كشور وجود دارد كه توسط پست براي دورترين مناطق مالاوي كتاب مي‌فرستند. مجموع
كتاب‌هاي خدمات كتابخانه ملي مالاوي بيش از 000,173 جلد گزارش شده است؛ به‌جز
كتابخانه‌هايي كه توسط سازمان‌هاي خارجي نظير شوراي فرهنگي بريتانيا، مركز خدمات
اطلاعاتي ايالات متحده، و مركز فرهنگي فرانسه تأسيس شده‌اند. همه اين كتابخانه‌ها
مجموعه‌اي قابل توجه از مواد كتابي و غيركتابي دارند.
كتابخانه‌هاي آموزشگاهي
شبكه كتابخانه‌هاي آموزشگاهي در دبيرستان‌ها، هنرستان‌هاي فني، و مراكز تربيت معلم
سه استان مالاوي وجود دارد. بزرگ‌ترين كتابخانه آموزشگاهي اين كشور متعلق به مؤسسه
علوم تربيتي در دوماسي است.
كتابخانه‌هاي تخصصي
ادارات دولتي و شركت‌هاي خصوصي مالاوي داراي كتابخانه‌هاي تخصصي با منابع غني
هستند. كتابخانه وزارت تحقيقات كشاورزي كه بودجه بانكجهاني را دريافت مي‌كند،
معروف‌ترين كتابخانه تخصصي مالاوي است. ديگر كتابخانه‌هاي تخصصي مهم به مؤسسه
تحقيقات جنگلداري، سازمان صداوسيما، اداره استاندارد، و شوراي تشويق صادرات مالاوي
تعلق دارند.
حرفه كتابداري
انجمن كتابداران مالاوي، در آوريل 1977 آغاز به‌كار كرد. از 1979 دوره‌هاي آموزش
رسمي كتابداري توسط اين انجمن راه‌اندازي شد. برگزاري سمينارهاي كوتاه‌مدت و
كارگاه‌هاي آموزشي از ديگر فعاليت‌هاي اين انجمن است. تمام 27 كتابدار متخصص مالاوي
(طبق آمار سال 1987)، در خارج از كشور و بيشتر در انگلستان و بوتسوانا (از كشورهاي
جنوب افريقا) آموزش ديده‌اند. انجمن كتابداران مالاوي >مجله مالا<[4] را منتشر
مي‌كند. دولت مالاوي تصميم دارد تا سياست اطلاع‌رساني ملي را با تأكيد بر هماهنگي و
انطباق كتابخانه‌ها، مراكز اسناد، و آرشيوهاي كشور به‌صورت نظام اطلاع‌رساني ملي
دنبال كند. هم‌اكنون، با حمايت دولت و برنامه‌هاي توسعه سازمان ملل، وزارت تحقيقات
و امور محيط زيست در حال ساخت يك مركز مدارك ملي و دفتر مركزي ريزفيلم هستند.
منبع: دايرة المعارف كتابداري و
اطلاع‌رساني
