مقاله - گزارش > آفران: جنبش اخوان المسلمين مصر 

آفران: جنبش اخوان المسلمين مصر 

تاریخ انتشار: ۱۳۸۸/۱۰/۲

جنبش‌هاي اسلامي داراي دو بُعد انديشه‌اي و جامعه شناختي مي‌باشند، برخي صاحب‌نظران، جنبش‌ها را از بُعد انديشه‌اي و بعضي از بُعد جامعه شناختي بررسي مي‌كنند؛ اما براي مطالعه همه جانبه بايد به هر دو بُعد آن پرداخت. چه بسا بتوان واكنش‌هاي مسلمانان در دو قرن اخير را به دو جريان پيروي از تمدّن غرب و جريان احياء و بازسازي تفكّر ديني تقسيم كرد. هدف اصلي ‌جريان اصلاح طلبي ديني در قرن 19 در جوامع اسلامي، عكس العملي در برابر خطر فرهنگي و سياسي اروپا و رفع سلطه آنان در جوامع اسلامي بود.

يكي از مهم‌ترين جنبش‌هاي اسلامي كه تأثيرات شگرفي بر مصر و چندين كشور اسلامي ديگر نهاد، «اخوان المسلمين» است. اين سازمان در شرايطي كه مصر از نظر سياسي، اجتماعي، ديني و اقتصادي در وضعيتي بحراني قرار داشت، تشكيل گرديد و از يك سو براي حاكميت تعاليم اساسي اسلام در زندگي اجتماعي و سياسي مي‌كوشيد و از سوي ديگر مي‌خواست معتقدات اسلامي را از حالت ايستا و خمودگي خارج نمايد.

 

شكل‌گيري اخوان المسلمين

مؤسس اخوان المسلمين، «حسن البناء» در اكتبر 1906م در شمال غربي قاهره متولّد شد، بعد از ورود به دبيرستان به عضويت يكي از انجمن‌هاي اسلامي درآمد و در اين ارتباط سازمان جديدي به نام «انجمن امداد حصافيه» را پايه گذاري نمود كه داراي دو هدف اصلي «نگهداري و گسترش ارزش‌هاي اسلامي» و «دفاع در برابر هجوم ميسونرهاي غربي» بود. اين سازمان الگويي بود كه مطابق آن بعدها اخوان المسلمين طرح‌ريزي گرديد.

بنيانگذار اخوان المسلمين در مورد گسست نسل جوان و دانشجويان از فرهنگ خويش وحقايق اسلام بسيار نگران بود و اعتقاد داشت آينده هر ملّت و هر ايدئولوژي در دست نسل جوان، طلبه، دانشجويان و روشنفكران قرار دارد؛ لذا عمده فعاليت‌هاي خود را متوجّه اين قشرها كرد.

 

حسن البناء

البناء بر آن بود همان‌طور كه در انقلاب‌هاي چپي، كادر انقلابي از طبقه پرولتاريا (كارگري) برمي‌خيزد، در انقلاب اسلامي نيز براي پيشبرد اهداف بايد مستضعفين را مورد توجّه قرار داد. وي در مساجد، مراكز فرهنگي و عمومي درباره مسائل ايدئولوژيك اسلامي سخنراني مي‌كرد و كساني را كه تحت تأثير حرف‌هاي وي قرار گرفتند به جلسات خصوصي دعوت مي‌كرد و از همين افراد كادر اصلي را براي سازمان انتخاب مي‌نمود.

در سال 1927 م جمعيت شباب المسلمين (سازمان جوانان اسلامي) در قاهره به وسيله برخي دوستان قديمي وي تشكيل شد. حسن البناء نمايندگي اين سازمان و مسؤوليت بخش مجله الفتح، ارگان آن را بر عهده گرفت. جنبش اخوان المسلمين در سال 1928م با بيعت حسن البناء و شش نفر از همفكرانشان تشكيل گرديد. در ابتدا فعاليت‌هاي آنان جنبه نيمه مخفي داشت و براي گسترش جنبش از جزوه، نامه، سخنراني و ملاقات‌هاي شخصي استفاده مي‌كرد.

دهة 1920 م كه حسن البناء جنبش خود را بنيان نهاد، افكار سياسي اسلام بين انديشه‌هاي سه مكتب در نوسان بود:

1 ـ عناصر محافظه‌كار الازهر يا سنّت‌گرايان كه هر گونه سازش يا نوسازي جامعه و دگرگوني دين و مذهب را رد مي­كردند.

2 ـ حاميان نوسازي يا شاگردان عبده.

3 ـ اصلاح طلبان پيرو رشيد رضا كه خواستار بازگشت به عقايد و اعمال اوّلين نسل از احكام اسلامي بودند، كه در اين ميان حسن البناء به مكتب سوم تمايل داشت.

حسن البناء در خاطراتش می نویسد: «در ماه مارس 1928 پنج تن از برادرانی که در درس ها و کنفرانس های من شرکت داشتند، یعنی احمد المصری، فواد ابراهیم، عبدالرحمان حب الله، اسماعیل عزو و ذکی المغربی به منزل من آمدند و گفتند: ما دیگر از این زندگی مذلت بار به تنگ آمده ایم، در این دیار مسلمانان هیچ عزتی ندارند و جایگاه آن ها از خدمتکاران و بیگانگان نیز پایین تر است. ما حاضریم با نثار خون خود، ایمان و تقوای خویش در راه خدا، با تو همگام شویم. من به حدی از سخنان آن ها متاثر شدم که نمی توانستم از زیر بار مسئولیتی که به من واگذار شده بود، شانه خالی کنم، از این رو به دعوت آن ها لبیک گفتم و در همان جا سوگند خوردیم تا جان در بدن داریم در راه اسلام فعالیت و مبارزه کنیم. در آن جا کسی پرسید: چه نامی برای خود انتخاب کنیم؟ یک انجمن، فرقه، اتحادیه و... تا رسمیت پیدا کنیم. گفتم: هیچ یک! ما برادرانی هستیم در خدمت اسلام یعنی «اخوان المسلمین» و اخوان شعار خود را: (الله هدف ماست، رسول الله رهبر ماست، قرآن برنامه ی ماست، جهاد و تلاش کار ماست، شهادت آرزوی ماست) قرار داد.

 

گسترش جنبش

به تدریج با افزایش اعضا و گسترش دامنه فعالیت ها، حسن البناء قرارگاه اصلی اخوان المسلمين را به قاهره منتقل کرد و پس از تاسیس دارالاخوان (در آوریل 1929) رسماً اخوان المسلمين اعلام موجودیت کرد. حسن البناء در مرکز فعالیت ها که التهذیب نام داشت به سازماندهی تمام وقت تشکیلات پرداخت و دامنه فعالیت اخوان گسترده تر شد، در این راستا برای تربیت زنان در مصر مرکزی به نام «المعهد الامهات المسلمین» نیز توسط وی تاسیس شد.

بعدها اخوان المسلمين هدف های دیگری را هم مد نظر قرار داد و در سال 1939 با تکیه بر آرمان فلسطین و دفاع از حقوق اعراب، اخوان به یک سازمان سیاسی مبدل شد و این منجر به گسترش نفوذ آن ها در سوریه، اردن و تا حدودی در لبنان، سودان و شمال افریقا شد و حسن البناء پیشوای بزرگ «مرشدالعام» شناخته شد.

جنبش اخوان المسلمين از کانال های مختلفی در پیشبرد و گسترش فعالیت اسلامی خود استفاده کرد که می توان آنرا در 5 روش زیر خلاصه کرد:

اول: روش تنظیم هرمی راس به قاعده و قاعده به رأس که در تحول و حرکت بسیاری از موسسه های رسمی، دولتی، اقتصادی و اجتماعی نقش بسزايي داشت.

دوم: تشکیل جناح نظامی که یکی از ستون های دولت اسلامی را تشکیل می دهد و جنبش اخوان المسلمين در جنگ سال 1948 فلسطین از آن در کنار نیروهای عربی علیه نیروهای رژيم صهيونيستي استفاده کرد همچنین این جناح در سال 1951با هماهنگی افسران ارتش مصر از مقاومت مردمی در کانال سوئز پشتیبانی کرد.

سوم: گسترش به جهان عربی و اسلامی؛ جنبش اخوان المسلمين به عنوان محوری برای پیوند حرکت های اسلامی دیگر شد. دعوت به وحدت دو جهان عربی و اسلامی و استقلال آن و عدم جهت گیری آن به سوی شرق یا غرب، یکی از مهم ترین اهداف و شعارهای این جریان بود که در آغاز دهه 40 مطرح شد.

چهارم: روش اصلاحی در فعالیت سیاسی این جریان، این امر زمانی بود که حرکت اخوان، برنامه اصلاحی وسیعی را تدوین کرد که در آن افکار عدالت اجتماعی، برابری، آزادی، صلح و چگونگی روبه رو شدن با سختی های زندگی عمومی جلوه گر بود که به اين جنبش محبوبیت مردمی زیادی خصوصاً میان طبقه فقیر که شامل اکثریت مردم مصر بود، بخشید.

پنجم: ایمان به مرحله ای بودن فعالیت ها؛ اخوان المسلمين معتقد بودند که مراحل متعددی وجود دارد که جنبش اخوان باید از آن عبور کند تا به هدف خود برسد، که نهایتاً این مراحل به عملی ساختن شرع خداوند در زمین منجر می شود.

فعاليت‌هاي سياسي ـ اجتماعي حسن البناء را مي­توان در سه مرحله بيان نمود؛ مرحله اول از 1928 تا 1939م كه تمام سعي و تلاش وي بر كارهاي نظري، سخنراني‌ها، انتشار مجلات و فراگير شدن نهضت در كشورهاي اسلامي بود.

مرحله دوم از 1939 تا 1945م كه وي به سازماندهي سياسي جنبش پرداخت و مرحله سوم از 1945 تا 1949م كه دوران اثرگذاري اخوان المسلمين در مسائل اساسي مصر بود كه با ترور وي در 1949م پايان يافت.

از مهمترين عوامل انتشار سريع جنبش اخوان المسلمين و عمق نفوذ آنان مي توان به موارد زير اشاره كرد:

1) زندگي سراسر فلاكت و سرشار از خفقان سياسي- اجتماعي اعراب و مسلمانان مصر كه از سوي استعمار اروپايي بر آنان تحميل مي شد موجب شده بود تا بسياري از آزادگان وطن پرست ضرورت مقابله با استعمار را -به خصوص انگليس كه پس از جنگ جهاني اول با حمله به مصر به آن حكومت مي كرد- احساس كنند. گرايش اين نيروهاي وطني به شعارهاي اسلامي سبب همراهي تعداد زيادي از شيوخ الازهر با آنان و در نتيجه نزديكي به جنبش اخوان المسلمين شد.

2) در كش و قوس اختلافات مذهبي به دليل گرايش هاي صوفيانه و افراطي از يك سو و اختلافات گروهي و حزبي ميان احزاب مصري از سوي ديگر، اخوان المسلمين با حركت به سوي مردم و انتخاب مسيري متعادل در زمينه هاي مذهبي، توجه عموم را به خود جلب كرد.

3) گسترش فعاليت هاي فكري موسسات مسيحي براي ترويج تفكر و زندگي غربي از يك سو و دعوت به تفكر الحادي و جدايي دين از سياست از سوي ديگر موجبات ايجاد يك خلاء بزرگ فكري را در اكثريت فضاي عربي فراهم آورده بود. باتوجه به همين فضا رويكرد اخوان در بازگشت به گذشته و اسلام ناب توانست اين خلاء را بر طرف سازد.

4) فساد سياسي طبقه حاكم و رويكرد غير مردمي و غير اسلامي آن.

در كنار اين موارد اما بروز دو اتفاق مهم در دهه ي دوم قرن بيستم، تاثير زيادي به تشكيل و نحوه ي جنبش اخوان المسلمين گذاشت. اول، جريان دعوت به مسيحيت توسط ميسيونرهاي مذهبي تابع استعمار انگليسي بود و دوم، قضيه ي شكل نظام حكومتي در اسلام كه با توجه به فضاي منحط دستگاه حاكمه در مصر و بلكه سراسر جهان اسلام از سوي علماي دين و سياست مطرح شده و اعلام خطري بود براي مسلمانان كه اسلام در حال نابودي است.

در اين شرايط حسن البناء نظر واضحي را اعلام كرد و آن اين بود كه دعوت و ياري تنها بايد براي خدا باشد نه براي خليفه يا سلطان و لذا حاكم هر چقدر كه درجه علمي يا قدرت بالايي داشته باشد مهم نيست و نبايد از او اطاعت كرد مگر اينكه اين اطاعت تنها براي خدا و در راه خدا باشد.

دو نكته جالب توجه در اين رويكرد اخوان اين است كه اخوان المسلمين بر اصلاح  مردم و حكومت حاكم بر آنان به طور همزمان اعتقاد داشت و لذا تلاش گسترده آنان در داخل مصر از طرفي متوجه پالايش مسلمانان از بدعت ها، گمراهي ها و خرافات و هدايت آنان به سمت بنيان هاي اصيل اسلامي و از سوي ديگر متوجه پالايش حكومت از شكل و محتواي غربي و غير اسلامي و هدايت به سوي حكومت ناب اسلامي بود.

 

اهداف، برنامه ها و انديشه هاي اخوان المسلمين

جنبش اخوان المسلمين به طور كلي معتقد بود كه اسلام در برگيرنده همه مومنان از هر نژاد وقوم و ملت است و تنها معيار، ارزش و برتري تقواست. بنابر اين اسلام با قوميت مخالف لكن با «وطنية» (ميهن دوستي) موافق و بلكه آن را از قواعد جهاد اسلامي مي داند.

اخوان المسلمين اگر چه از ابتداي تاسيس تاكنون فراز و فرودهاي بسياري در نوع نگاه ونحوه فعاليت خويش داشته لكن اهداف، آرمانها و انديشه هاي بزرگان و رهبران فكري اين جنبش، يعني حسن البناء و سيد قطب بسيار جاي تامل دارد چه بدليل عمق نگاه و وسعت نظر از يك سو و آينده نگري آنان از سوي ديگر، تاثيرات شگرف و سرنوشت سازي را در داخل مصر و چه در ديگر جنبش هاي اسلامي منطقه گذاشته است.

حسن البناء منابع اساسي تعاليم اسلامي را قرآن و سيره رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم مي‌دانست و تأكيد داشت مردم با تكيه به اين دو به كامروايي دست مي‌يابند و خواهان بازگشت به اسلام اصيل بود، نه اسلامي كه به مرور زمان در جوامع مختلف براثر نفوذ صاحبان قدرت ابزاري براي دستيابي به منافع آنان عليه مردم عامي شده بود؛ در حالي‌كه اسلام اصيل تمامي عرصه‌هاي زندگي انسان را در هر دو جهان مورد توجه قرار مي‌دهد كه در اين صورت آن را مي‌توان «مكتب عبادت، وطن دوستي، تمدّن، دين، حكومت، اخلاق و شمشير» ناميد. وي در انتقاد از كساني كه عنوان مي‌كردند نبايد وارد مسائل سياسي گرديد، اعتقاد داشت اصولاً هدف اسلام برپايي حكومت اسلامي و استقرار عدالت در جامعه مي‌باشد و بدون ورود به سياست، دين نمي تواند به اهداف اصيل خود دست يابد؛ اگر ملت‌ها قصد دارند رستگار شوند بايد قوانين اسلامي را با تأكيد بر ارزش‌هاي اسلامي اجرا نمايند و اگر دين رسمي كشور اسلام است، تمامي مسائل كشور بايد اسلامي باشد و همه نهادهاي حكومتي، قدرت خود را بايد از اسلام اخذ نمايند.

حسن البناء اخوان المسلمين را جنبشي براي اصلاح كامل و بازسازي فكري ـ اجتماعي جامعه به عنوان نهضتي براي بازگشت به اسلام واقعي و استقرار كامل جامعه اسلامي مي‌دانست و تأكيد ايدئولوژيك اخوان المسلمين بر جهان شمولي اسلام، تأكيد به بازگشت به اسلام واقعي و تأكيد بر عملي بودن تحقق نظام اسلامي در همه مكان‌ها و زمان‌ها مي‌باشد.

حسن البناء تلاش‌هاي خود را در سه مرحله «تبليغ»، «جذب و سازماندهي» و «مرحله عملي» آغاز نمود. اصولي كه حسن البناء بر آن اعتقاد داشت عبارت بودند از: 1 ـ اجتناب از جدال‌هاي مذهبي و فرقه‌اي: از زماني كه جماعت تقريب بين مذاهب اسلامي تأسيس شد حسن البناء و ايت‌الله قمي در تأسيس آن سهيم بودند همكاري ميان اخوان المسلمين و شيعيان برقرار شد كه در نهايت به ديدار نوّاب صفوي در سال 1954م. از مصر منجر گرديد. حسن البناء در مراسم حج 1948 با ايت‌الله كاشاني ديدار كرد و ميان آنها تفاهم برقرار گرديد و برخي از دانشجويان شيعه كه در مصر تحصيل مي‌كردند به جنبش اخوان المسلمين پيوستند.

2 ـ سياست گام به گام: در نگاه وي جنبش قبل از آن‌كه به هدف غايي خويش برسد، بايد اين مراحل را (تبليغ، بيان و تفسير؛ عمل و نتيجه‌گيري) را گام به گام طي نمايد.

3 ـ استفاده از نيروهاي مختلف براي تحقق اهداف

4 ـ برپايي حكومت اسلامي: اخوان المسلمين حكومت را براي خود نمي‌خواهد، بلكه حامي كساني مي‌باشد كه بتوانند مسؤوليت حكومت را بر عهده بگيرند و قوانين قرآن را اجرا نمايند و اگر چنين فردي پيدا نشد، تشكيل حكومت يكي از برنامه‌هاي اخوان المسلمين خواهد بود.

5 ـ مقاومت در برابر تجاوزگران.

جمعيت اخوان المسلمين 3 اصل را در سياست خارجي مد نظر داشتند:

1) مراقبت بر اجراي معاهده انگليس و مصر كه طي آن مصر استقلال خود را از انگليس به دست آورد و نيروهاي انگليسي كشور مصر را ترك كردند.

2) آزادي فلسطين.

3) آزادسازي تمام ممالك مسلمان نشين.

بر اين اساس آنها برخورد عرب با غرب را نه ستيزه اي تصادفي بلكه نتيجه اجتناب ناپذير برخورد اسلام و مسيحيت مي شمردند و هجوم استعمار غرب را شكل تازه اي از جنگ هاي صليبي مي ديدند و لذا نخستين شرط پيروزي مسلمانان در پيكار با غرب را طرد فرهنگ غربي مي دانستند.

اين اعتقاد در بين اخوان المسلمين وجود داشت كه سرزمين اسلامي سرزمين واحد مي‌باشد و تجاوز به هر بخش آن، تجاوز به كل سرزمين‌هاي اسلامي مي‌باشد و اسلام تأكيد مي‌نمايد كه خود مسلمانان بايد براي سرنوشت نهايي خود تصميم بگيرند و اگر كسي به سرزمين‌هاي اسلامي تجاوز نمود به عنوان غاصب بايد با آن مقابله كرد. در اين راستا تلاش‌هاي فراوان اخوان المسلمين به نفع فلسطيني‌ها در جهان عرب، با بازديد عبدالرحمن البناء برادر حسن البناء از فلسطين در سال 1935م آغاز گرديد و بعدها گروه‌هايي براي آموزش نظامي وارد فلسطين گرديد.

«سيد قطب» ديگر رهبر فكري اخوان المسلمين كه پس از ترور حسن البناء در سال 49 عملا رهبري اين جنبش را به عهده گرفت با تلقي يك ايدئولوژي كامل و حداكثري از اسلام سعي مي كرد با توجه به شرايط زمانه براي هر نيازي در جامعه پاسخي اسلامي پيدا كند. سيد قطب بيش از هر چيز به كادرسازي براي تربيت نسل نوظهور اعتقاد داشت و لذا سعي كرد با تمام امكانات خويش خوراك معنوي و فرهنگي نسل جوان را آماده سازد. او كتابهاي بسياري در حوزه هاي مختلف از جمله قرآني، اسلام شناسي، جامعه شناسي، اقتصاد و اجتماع و حكومت اسلامي ديوان اشعار، نقد ادبي، داستاني و ... به زيور طبع، آراست تا بلكه بحران خلاء خوراك فكري جامعه خويش را بر طرف سازد. سيد قطب با افكارش اخوان المسلمين را به جنبشي تبديل كرد كه فرد را نه فقط در عقيده بلكه در عمل نيز پياده كرد. گيرايي آراء و انديشه هاي قطب در سراسر جهان تاثير گذار بود و حتي بسياري از انقلابيون ايران نيز تحت تاثير آن قرار گرفته بودند. وي اصول مدنظرش در پي ريزي اخوان المسلمين را اينگونه بر مي شمرد:

1) پي ريزي جامعه اسلامي.

2) رهايي سراسر جهان اسلام از استعمار

3) حكومت اسلامي مدنظر اخوان، آن نيست كه قشر خاصي مانند شيوخ الازهر متصدي آن باشند، حكومت اسلامي حكومتي است كه احكام اسلام در آن اجرا شود.

4) اعتقاد به عدم مشروعيت حكومت مصر.

5) خواستار تحديد مالكيت ارضي، تحديد كيفيت رابطه مالك و مستاجر و هوادار اجراي سيستم مزرعه كه ضامن عدالت اجتماعي اسلامي است.

6) شفافيت وضع درآمدها و حذف تبعيضات.

7) تشكيل اتحاديه هاي كشاورزي و كارگري.

8) ترقي سطح اخلاق افراد.

9) ايجاد جبهه سوم در مقابل شرق و غرب.

10) سخن در باب صلح و جنگ كه در آن جهاد دفاعي واجب است.

اخوان المسلمين معتقد است فقر فكري- فرهنگي و سياستگذاري در داخل و تهاجم فرهنگ، ابزار و روح سرمايه داري از خارج، سبب بروز عقب ماندگي در مصر و كل جهان اسلام شده است و ضمنا همبستگي اجتماعي، اعتماد به نفس و عزت مسلمانان را خدشه دار نموده است.

با توجه به آن چه از آراء و نظريات سياسي اخوان المسلمين ذكر شد، مي توان اصول عمده نظريات سياسي آنها را در موارد زير احصاء نمود:

1) تجديد حماسه اسلامي در بازسازي و احياي افكار مسلمانان و مبارزه مسلحانه با استعمار و عاملان آنها در تمام بلاد اسلامي كه البته مي توان گفت اصل مبارزه مسلحانه با عاملان استعمار در بلاد اسلامي به مرور در بين رهبران اخوان المسلمين تعديل شد و اقدامات مسالمت آميز در چارچوب سازوكارهاي قانوني براي نيل به هدف نهايي كه همان برپايي حكومت اسلامي بود، جاي آنرا گرفت.

2) پيكار علمي و اصولي با غرب گرايي و مظاهر تمدن اروپايي.

3) مبارزه با ملي گرايي، چرا كه آن را عامل تفرقه مي دانستند.

4) همكاري روحانيت و سياست در اسلام.

5) ترويج اصل اجتهاد.

6) توجه به خلافت (هر كه لايق باشد).

7) تلازم اقتصاد و سياست فلذا آنها اقدام به تاسيس بانك ها، شركت ها و كارخانه هايي كردند تا به خودكفايي اقتصادي برسند.

8) اصلاح اخلاقي و تهذيب و احياي اصول اخلاقي مسلمانان.

9) بهبود وضع اقتصادي و تربيتي.

10) توجه به كشاورزي، ايجاد تعاوني ها، ورزش، توسعه مدارس و پرورش بانوان.

«عمر تلمساني» ديگر رهبر جنبش، اسلام را مبلغ ايمان، عبادت، عشق به ميهن، فرهنگ، قانون و قدرت مي‌دانست كه يك سيستم كامل براي اداره تمامي جنبه‌هاي زندگي بشر مي‌باشد و تمامي عرصه‌هاي زندگي انسان را تحت پوشش و راهنمايي قرار مي‌دهد و به همين دليل است كه مردم براي حل مشكلات خود به سوي اسلام گرايش مي‌يابند.

 وي در توجيه كسب قدرت از سوي اخوان المسلمين معتقد است: «نخستين حلقه قدرت، مربوط به قدرت ايمان و اعتقاد است، دومين حلقه از وحدت وهمدلي ناشي مي‌شود و سومين حلقه، قدرت به سلاح و نيروي فيزيكي مي‌باشد، اگر قدرت ايمان وجود نداشته باشد و مسلمين در افتراق و پراكندگي به سر برند اتكا به سلاح مي‌تواند به ويراني و مصيبت بيانجامد، اخوان المسلمين خواستار انقلاب نيست و به كارايي و سودمندي آن نيز باور ندارد، اخوان قدرت را براي خود نمي‌خواهد و اگر در ميان امّت اسلامي كسي را بيابد كه بتواند بار سنگين مسؤوليت حكومت بر اساس اصول اسلامي را بر دوش كشد، به سربازي او همّت خواهد بست و از وي حمايت خواهد نمود و اگر چنين فردي را نيابد آنگاه تلاش خواهد كرد تا برنامه خاص خود را عملي كند.

اين سخنان وي كه اخوان المسلمين خواستار انقلاب نيست به حكومت مصر اميدواري مي‌داد كه اخوان المسلمين قصد ندارد با خشونت به مبارزه با دولت براي دستيابي به اهداف خود اقدام نمايد. در حالي كه اسلامگرايان افراطي ريشه همه مشكلات جامعه مصر را در سيستم حكومتي مصر دانسته و خواستار سرنگوني آن بودند. آنان اخوان المسلمين را متهم مي‌كردند اصل جهاد را ترك كرده و به سوي همكاري با دولت گرايش يافته‌اند. اين افراد بعدها از اخوان المسلمين جدا و جنبش‌هاي راديكالي چون جهاد اسلامي مصر را به وجود آوردند. ولي رهبران اخوان المسلمين تأكيد داشتند دين رسمي كشور در قانون اساسي، اسلام مي‌باشد و از سوي ديگر استعمارگران در كشور وجود ندارند كه دست به مبارزه مسلحانه عليه آنان بزنند. بلكه به جاي دست زدن به شيوه ها و روش ها سخت مي توان از روش هاي نرم براي سرنگوني حكومت هاي استعمارگر استفاده كرد كه شاهد مثال آن در دوره كنوني مبارزات مسالمت آميز سياسي و دست يافتن به كرسي هاي پارلماني در مجلس ملي مصر بود كه اخوان المسلمين توانست يك پنجم كرسي هاي مجلس را از آن خود كند.

«عمر تلمساني» معتقد بود اخوان المسلمين مايل است حقيقت اسلام در جهان گسترش يابد. وي مانند بنيانگذار اخوان المسلمين اعتقاد داشت اسلام با هر گونه فرقه گرايي و اختلافات مذهبي مخالف بوده و هدف اصلي اتحاد بين مسلمانان براي دستيابي به اهداف بزرگ‌تري مي‌باشد.

«مصطفي مشهور» پنجمين مرشد عام اخوان المسلمين نيز معتقد است تبديل شدن اخوان المسلمين به حزب به بهبود روابط آن با دولت كمك زيادي مي‌كند و مبارزات انتخاباتي به مردم نشان مي‌دهد كه اسلام فقط دين عبادت نيست بلكه تمامي عرصه‌هاي زندگي فرد را فرا مي‌گيرد. اخوان المسلمين با استفاده از يك كانال رسمي بهتر مي‌تواند به اهداف اساسي خود دست يابد.

اين افكار وگرايش به انديشه حزبي، با افكار و آرمان‌هاي حسن البناء كه خواستار منافع كلّي اُمّت اسلامي بود، در تعارض مي‌باشد. رهبران اوّلية اخوان المسلمين خواستار انحلال همة احزاب سياسي (به دليل اينكه ايجاد بسياري از احزاب براساس اهداف فردي و نه مصالح عمومي مي­باشد) در مصر بودند.

اخوان المسلمين يكي از عوامل عقب‌ماندگي و ناكامي جامعه مصر را جدايي دين از سياست مي‌دانست. به عقيده آنان مبارزه سياسي بايد به عنوان يك وظيفه اساسي براي رسيدن به آرمان‌هاي جامعه اسلامي به كار برده شود و اسلام فقط براي عبادت فردي نمي‌باشد، بلكه چارچوب زندگي در اجتماع را مطرح مي‌سازد، فساد و انحراف در جامعه اسلامي ناشي از غفلت در آموزش تعاليم اسلامي و رواج ارزش‌هاي بيگانه در جامعه مي‌باشد؛ و راه حل آن بازگشت به اسلام واقعي مي‌باشد، نه اسلامي كه قرن‌ها براثر نفوذ حكام تحريف شده است و انديشه كساني كه اسلام را فقط يك دين عبادي مي‌دانند، يا كساني كه خواستار جدايي دين از سياست مي‌باشند، تحت تأثير از افكار روشنفكران غربي يا افرادي كه شناخت درستي از احكام ندارند، است.

هدف نهايي اخوان المسلمين برقراري يك حكومت اسلامي است و در ديدگاه آنها مهم‌ترين اساس، يك حكومت الهي با محوريت شريعت مي‌باشد؛ البته ايجاد يك كشور مسلمان تنها خواسته اخوان المسلمين نبود، بلكه هدف اصلي آنان، سرنوشت جامعه مسلمين بود. آنان بازگشت به قرآن را يك وظيفه شرعي و براي حفظ جامعه اسلامي در برابر انحرافات مي‌دانستند.

علاوه بر قرآن، از سنّت، اجماع، قياس و آراي مجتهدين هم مي‌توان استفاده كرد، لذا بايد مطابق با نياز زمان احكام را بررسي و تفسير كرد. آنان درباره جامعيت و قابل اجرا بودن و قوانين الهي در تمام زمان‌ها و مكان‌ها، نظرات خاصي داشتند. به طور مثال در مورد بريدن دست دزد معتقد بودند عمل دزد بعد از اين‌كه جامعه تمام نيازهاي او را فراهم كرد، مستوجب بريدن دست مي‌گردد نه اين كه بدون در نظر گرفتن وضعيت جامعه بتوان حدّ سرقت را جاري كرد و تا وقتي جامعه اسلامي واقعي وجود ندارد، اين قوانين نبايد اجرا گردد.

جنبش بيداري اسلامي گرچه طيف وسيعي از گرايش هاي مختلف را شامل مي شد، اما سلف گرايي ويژگي مشترك همه اين گرايش ها بود. سلف گرايي به معناي بازگشت به اسلام اصيل و ستيز با پيرايه ها، شعاري است كه همه جنبش هاي اسلامي برافراشته اند. سلف گرايي الزاماً به معناي سلفي گري نيست. گرچه سلفي ها نيز به عنوان بخشي از جريان هاي اسلامي با ادعاي مبارزه با پيرايه ها و بازگشت به اسلام اصيل راه انحراف پيموده به تكفير گروهي از مسلمانان به ويژه شيعيان رسيدند.

از اين نگاه اخوان المسلمين يك جنبش سلف گراست كه در تربيت كادرهاي خود بازگشت به اسلام اصيل را مبناي كار قرار داد. اما اخوان المسلمين با درك دقيق از فراگيري اسلام و ضرورت برخورداري از تعادل و ميانه روي در كنار سلف گرايي، پايبندي به سنت پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم را نيز مدّ نظر داشت. اخوان المسلمين در عين حال بر اهميت ميراث گرانب هاي اسلامي وقوف داشت لذا از تصوف نيز بهره جست و در برنامه هاي كادرسازي خود زهد و تزكيه فردي را نيز مهم مي انگاشت. اما سلف گرايي، سنتي بودن و زهد پيشه بودن اين جنبش را از پرداختن به امور اجتماعي، سياسي، علمي و فرهنگي بازنداشت؛ لذا ويژگي عموم كادرهاي تربيت شده در مدرسه اخوان، جامعيت و تعادل آن ها است.

در اين قسمت نظام هاي سياسي، اقتصادي و اجتماعي مورد نظر اخوان المسلمين را مورد مداقه قرار داده و به شرح آن مي پردازيم.

 

نظام سياسي

اصل مورد قبول اخوان المسلمين اين است كه منبع حاكميت "خداوند متعال" همان منبع زندگي و هستي است. انسان جانشين خداوند در روي زمين است و نمي تواند با ارده كسي كه او را به جانشيني منصوب كرده، مخالفت ورزد. اراده خداوندي در رسالت محمد صلي الله عليه و آله و سلم تجلي يافته است. در رسالت محمدي مقرر گرديده كه هر گروه مسلمان ناگزير از داشتن امير يا حاكم مي باشد. امير با ارده آزاد ملت برگزيده مي شود تا آنچه را كه در رسالت آمده است به اجرا بگذارد. امور مسلمانان به طور شورايي اداره مي شود و هيچ يك از آنها نمي تواند مدعي عصمت شود يا به نظر خود عمل كند.

شورا براي حاكم و محكوم به طور يكسان الزام آور است. در اموري كه نص صريح نيامده، اولي الامر و اهل شورا اجتهاد مي كنند. هيچ كسي حق ندارد، حقي را كه خداوند به كسي بخشيده از او سلب نمايد. به عبارت امروزي، نمي توان آزادي هاي اساسي را سركوب يا حقوق بشر منصوص در شريعت، چون آزادي انديشه، كار و عبادت را به تعطيلي كشاند. اسلام چارچوب حاوي اين انديشه را بازگذارده تا بدون حد و مرز به اجرا در آيد كه اين امر بيانگر دور انديشي اسلام نسبت به دگرگوني محيط ها و زمان ها و تفاوت عرف ها و تمدن هاست.

ما در قرن بيستم، در بسياري از جوامع اسلامي، ترجيح مي دهيم كه گزينش اولي الامر به صورت انتخابي باشد و مردم اهل شورا يا اولي الامر را انتخاب كنند. ماموريت آنها به دو مورد اصلي محدود است:

الف) نظارت بر امير و دستيارانش در اجراي شريعت

ب) اجتهاد در قانونگذاري كه جوابگوي نياز جامعه به احكام متناسب با نيازها و هماهنگ با سطح تمدني روز باشد.

جزئيات رابطه قوا با يكديگر با توجه به تفاوت شرايط، متفاوت است.

اخوان دموكراسي غربي را قبول ندارد اما اگر گفته شود كه دموكراسي به معناي آن است كه منبع حاكميت در جامعه سياسي، «ملت» باشد، مي گوييم كه اسلام بزرگترين مكتب آرماني است كه براي «اراده ملت» احترام قائل شده است، ولي با اين شرط كه اين اراده با قانون الهي تضاد نداشته باشد؛ خواه اين قانون به طور صريح در قران آمده باشد يا در سنت صحيح.

 

نظام اقتصادي

نظام اقتصادي، همانند نظام سياسي از شريعت اسلامي برگفته مي شود، زيرا خداوند متعال به تنهايي  مالك همه چيز است... «انسان جانشين خدا» روي زمين است، خدا آفريننده هستي است و انسان موظف به عبادت است.

كار در اسلام توليد است و هر توليد تناوب را به دنبال دارد. توليد متناوب به منظور مصرف و رفع نيازهاي اقتصادي صورت مي گيرد. در مباني اساسي نظام اقتصادي در اسلام چنين مقرر گرديده است:

- مالكيت اموال محدود و مشروط به استخلاف است.

- كار بي پاداش و پاداش بي كار نيست.

- غنيمت در تلاش و تكاپوست.

- عدم زيان پذيري و عدم زيان رساني.

- مسلمانان يارو ياور يكديگرند و تامين مايحتاج كوچك ترين آنها بر عهده همه آنها است.
مسلمان مي تواند هر آنچه را خداوند حلال دانسته به روش مشروع مالك شود، بنابراين حق مالكيت تضمين شده است و تنها به حلال بودن ملك و وسيله مالكيت، محدود مي گردد. اما حق بهره برداري مقيدتر است، زيرا مالك بايد مباني كلي را به گونه اي رعايت كند كه بر هيچ يك خللي وارد نسازد.
مالك مي تواند از طريق فروش، خريد، رهن و غيره در ملك خود تصرف كند، مشروط بر اينكه در حدود مقررات باشد. افراد اگر توان كار كردن نداشته باشند، تحت تكفل جامعه قرار مي گيرند.  اسلام مجاز نمي داند كه فرد به گونه اي در ملك خود تصرف كند كه به ديگران زيان برساند، هر اندازه كه اين تصرف براي او سودآور باشد. زكات حق خدا در مال است. اگر نظام اقتصادي اسلام اجرا شود،‌ فرد نمي تواند پول را نگاه دارد و ناچار به هزينه كردن آن خواه براي دستيابي به كالاهاي مصرفي يا توليد،‌ اقدام مي كند كه در هر دو مورد پول بي وقفه در گردش مي ماند و هر گردش پول افزايش سود را در پي دارد كه به افزايش قدرت خريد و در نتيجه افزايش تقاضا براي كالاها مي انجامد كه به نوبه خود توليد كنندگان را به افزايش توليد تشويق مي نمايد و اين به معناي افزايش تقاضا براي نيروي انساني و بالارفتن دستمزدهاست.
اسلام حاوي اصل همياري افراد جامعه اسلامي است. اين اصل در عين حال كه ارزش هاي اخلاقي را در بردارد، متضمن ارزش هاي مادي نيزهست، زيرا همياري تنها «موعظه حسنه» يا فضيلتي نيست كه مردم از آن سخن مي گويند، بلكه همياري حق هر مسلمان و وظيفه اوست كه اين با زكات مي تواند محقق شود.
زندگي اقتصادي بايد تحت تسلط ارزش هاي معنوي اسلامي قرار گيرد. اخوان هرگز از احقاق حق كارگر ستم كشيده، دستگيري از پافتادگان، توسعه اقتصادي متعادل غفلت نمي ورزد.
 

نظام اجتماعي
نخستين ستون در جامعه انساني، پيروي از دين اسلام است. هر كس بدان بگرود پيماني محكم بر گردن دارد. براي او قبل از جامعه اش حقوقي مترتب مي شود و تعهداتي برقرار مي گردد، هر چند كه به دور از محل تجمع مسلمانان يا آنچه ميهن اسلامي مي ناميم، زندگي كند. در واقع ميهن مسلمانان در اين بينش اسلامي هر سرزميني است كه مسلماني در آن قدم گذارده باشد.

فرد در شريعت اسلامي هسته جامعه است. اخوان المسلمين مبناي دعوت خود را بر زيربناي مستحكمي بنيان نهادند كه اساس آن «فرد صالح» است و لذا تربيت و پرورش افراد گامي به سوي جامعه اسلامي سالم گرديد. فرد گرايي در اسلام مطلق نيست، بلكه مقيد به ضوابطي در چارچوب جامعه اسلامي است كه مي تواند بنيان آن را تقويت كند.

در اسلام ميان مصلحت فرد و مصلحت جامعه پيوستگي وجود دارد، ولي ميان اين دو مصلحت تضاد واقعي وجود ندارد. اساس فداركاري در راه جامعه و آرمان هاي والاي آن با فداكاري در راه استفاده شخصي همسنگ است، خواه اين استفاده معنوي باشد يا مادي.

خانواده به عنوان يك واحد براي بقاي زندگي يا به عنوان نظام پايدار براي تجديد حيات لازم است كه در اين صورت اسلام ميان مرد و زن توازن برقرار كرده و پاكدامني همسران و حقوق و وظايف هر يك را مشخص نموده است.

اخوان از ارزش هاي مادي، ليبرالي و سوسياليستي روي برتافته و حتي آنها را نكوهش كرده و با آنها مبارزه مي كند. زيرا اين ارزش ها در واقع از قانوني نادرست سر برآورده اند كه ساختار آن نيز مادي است و در آن هر آنچه تمايلات مادي را برآورده سازد كامل تر، بهتر و زيباتر است زيرا ارزش هاي ثابت در اين مكتب ها بسته به عرف و منطق آن، ناپايدار شده است.

 

جانشينان حسن البناء

بعد از ترور حسن البناء بنيانگذار سازمان، دوران بحراني و مشكلات براي سازمان هويدا گرديد و يكي از علل ناكامي سازمان، سياست طرد و عدم تحمل نظرات در دوره پس از مرگ حسن البناء بود. در سال 1951م حسن هضيبي رسماً به عنوان مرشد عام اخوان المسلمين منصوب گرديد.

برخي از اقدامات وي از قبيل تغيير و تحولات در سازمان، ارتباط وي با فاروق، محدود كردن شاخه مخفي اخوان المسلمين و مخالفت وي با خشونت موجب گرديد تعارضاتي در سازمان روي دهد.

هضيبي معتقد بود «دين اسلام دين رحمت است نه ترور و خشونت». در اين ميان سازمان افسران آزاد تصميم گرفت با سازمان اخوان المسلمين ارتباط برقرار نمايد و بين آنان پيماني منعقد گرديد كه اخوان المسلمين همه امكانات خود را در اختيار سازمان افسران آزاد قرار دهد و همكاري بين آنها در سال 1951م. به اوج خود رسيد، ناصر و گروه وي براي جلب حمايت توده‌ها بر سازمان اخوان المسلمين تكيه مي‌كردند و در مقابل سازمان هم از طريق افسران آزاد به اسلحه و آموزش نظامي دست مي‌يافت. هواداران اخوان المسلمين مردم را به نفع انقلاب وارد خيابان‌ها كردند.

بعد از پيروزي كودتاي افسران آزاد در سال 1952 در مصر، تعارضات بين دو طرف پديدار گرديد، اخوان المسلمين از دولت درخواست نمود در جهت اهداف اسلامي، حركت‌هاي خود را در جامعه آغاز كند، ولي ناصر معتقد بود دين بايد از سياست جدا باشد و مذهب رابطه فردي بين انسان و خداست و نبايد در امور جامعه دخالت نمايد. چون هضيبي با اصلاحات ارضي ناصر مخالفت كرد، ناصر آنان را حامي سرمايه‌داري معرفي كرد و اعلام نمود اختلاف وي با اخوان المسلمين بر مسأله اجراي اسلام نيست، بلكه موضوع سرمايه‌داري است؛ ولي حقيقت اين بود كه ناصر نمي‌خواست غير از تشيكلات وي گروه قدرتمند ديگري در كشور باشد.

دولت در ژانويه 1954م. طبق قانون انحلال احزاب، سازمان اخوان المسلمين را منحل و عضويت در آن را غير قانوني دانست و اتهاماتي به اخوان المسلمين وارد كرد كه عبارتند از: سكوت هضيبي پس از انقلاب و عدم حمايت از آن، مخالفت با اصلاحات ارضي، مخالفت اخوان المسلمين با تشكيل گارد ملّي و نيروهاي رهايي بخش و ملاقات هضيبي با سفير انگلستان.

در اين زمان سه جناح عمده در اخوان المسلمين وجود داشتند:

1ـ جناح اوّل عبدالرحمان البناء برادر حسن البناء كه طرفدار حمايت از ناصر بودند.

2 ـ جناح دوم كه هضيبي رهبر آن بود كه مخالف سياست‌هاي ناصر بود.

3ـ جناح سوم كه ميانه رو و بي‌طرف بوده و درصدد تفاهم بين جناح‌ها و دولت بودند.

اخوان المسلمين در سال هاي 1954م. و 1965م. متهم به تلاش براي ترور جمال عبدالناصر شد و مورد تعقيب و آزار قرار گرفت. در ترور 1954م، حسن هضيبي مرشد عام اخوان المسلمين دستگير شد و حكم اعدام وي به دليل پيري، به حبس ابد تقليل يافت.

اخوان المسلمين دلايل شكست ناصر از اسرائيل در جنگ 1967م را كم توجّهي به مذهب در سياست‌هاي ناصر مي‌دانستند و اين شكست را نشانگر كيفر الهي به دليل جوّ اختناق در مصر و اين ‌كه ناصر با يك دولت بي‌دين (شوروي سابق) متّحد شده بود، معرفي مي‌كردند.

انور سادات كه در حال چرخش از شرق به سمت غرب بود، در مواجهه با چپ گراها و ناصري ها، افراد اخوان المسلمين از جمله حسن هضيبي را از زندان آزاد كرده و از آنان براي تهيه پيش‌نويس قانون اساسي دعوت كرد، ولي چون اخوان المسلمين نتوانست نظرات خود را در قانون اساسي قرار دهد، مبارزات خود را از طريق پارلمان مصر و وسايل ارتباط جمعي پيگيري نمود.

 بين سال‌هاي 1970 تا 1978م. روابط اخوان المسلمين با سادات مسالمت‌آميز بود؛ ولي بين سال‌هاي 1978 تا 1981م براثر انعقاد پيمان صلح مصر و رژيم صهيونيستي و پيروزي انقلاب اسلامي ايران اين روابط تيره گرديد و ترور سادات در سال 1981م به وسيله گروه التكفير و الهجره كه از اخوان المسلمين جدا شده بودند، صورت پذيرفت.

بعد از مرگ حسن هضيبي، در سال 1974م شيخ عمر تلمساني رهبر اخوان المسلمين گرديد و بعد از درگذشت وي در سال 1986م حامد ابونصر جانشين وي گرديد. وي بعد از انتخاب شدن نامه‌اي در فوريه 1986م به حسني مبارك رييس جمهور مصرفرستاد و در آن مسائل داخلي و سياست خارجي كشور مصر را مورد بررسي قرار داد، پيشنهاداتي به رييس جمهور ارائه كرد و از دولت مصر خواست همكاري خود را با رژيم صهيونيستي متوقف سازد و خواستار بيشتر مشاركت زنان در امور جامعه گرديد.

جماعت اخوان المسلمين در 1987تصمیم گرفت تعدادی را وارد پارلمان کند و به عرصه فعالیت های سیاسی مصر وارد شود. 36 تن از اعضای آن موفق شدند وارد پارلمان شوند. مأمون الهضیبی در آن زمان به عنوان سخنگوی فراکسیون اخوان در پارلمان بود. اندکی بعد به معاونت مرشد عام جماعت اخوان المسلمين و سخنگوی رسمی این جماعت برگزیده شد.

نمایندگان جنبش اخوان المسلمين همچنین در سال 2000 توانستند از مجموع 444 کرسی در انتخابات پارلمانی به 17 کرسی دست یابند که درنهایت دو تن از نمایندگان آنان نیز از پارلمان طرد شدند، اما به فعالیت های پارلمانی خود ادامه دادند.

محمد مأمون الهضیبی در 27 نوامبر 2002 و پس از درگذشت استاد مصطفی مشهور، به عنوان ششمین مرشد عام جماعت اخوان المسلمين برگزیده شد.

در زمان وی پس از حملات 11 سپتامبر امریکا، فشارهای زیادی بر اين جنبش وارد شد؛ چراکه این حرکت در ابتدا از طالبان حمایت می کرد. مأمون الهضیبی در 9 ژانویه سال 2004 در سن 83 سالگی دار فانی را وداع گفت و در حال حاضر (محمد مهدی عاکف) به عنوان هفتمین رهبر اخوان المسلمين از سوی اعضای این جنبش ایفای مسئولیت می کند. این رهبر هفتاد و هفت ساله، یکی از چهره های برجسته اخوان المسلمين بشمار می آید که اندیشه های وی از انعطاف بیشتری نسبت به دیگر رهبران اخوان برخوردار است.

 

تشكيلات سازماني اخوان المسلمين

 

مرشد عام

«مرشد عام» از طريق «مجلس شوراي عمومي» انتخاب مي شود و بايد سابقه كاري پانزده ساله اي درخدمت به گروه در پرونده خود به ثبت رسانده باشد. پس از انتخاب مرشد عام توسط مجلس شورا اعضاي گروه با وي بيعت مي كنند. مرشد عام به مدت شش سال در منصبش باقي مي ماند و اين سمت يك بار ديگر قابل تمديد است.

وي مي تواند معاوني براي خود برگزيند و در صورت وفات يا ناتواني وي از انجام وظايف قانوني، معاون او تا زمان انتخاب مرشد جديد عهده دار اين سمت خواهد بود. همچنين ممكن است مجلس شورا در صورت تخلف مرشد از انجام وظايف قانوني خود، حكم به بركناري وي دهد.

هر چند كه بر طبق قانون داخلي اخوان المسلمين انتخاب مرشد عام بر عهده مجلس شورا است اما اكنون انتخاب فردي براي تصدي اين سمت از طريق اعضاي مكتب ارشاد صورت مي گيرد چرا كه در شرايط كنوني امنيتي مصر امكان برگزاري جلسات مجلس شورا وجود ندارد. نيروهاي امنيتي مصر در سال 1995 در زمان برگزاري جلسه اعضاي مجلس شوراي اخوان المسلمين اكثر افراد شركت كننده در اين نشست را دستگير نموده و به دادگاه هاي نظامي تحويل دادند كه در نهايت منجر به دستگيري بسياري از رهبران بلندپايه اخوان و محكوميت آنها به زندان شد.

 

دفتر ارشاد

دفتر ارشاد عالي ترين مقام اجرايي اخوان المسلمين است كه بر سياست گذاري و مسائل اجرايي گروه نظارت دارد و اعضاي آن از طريق راي گيري مخفي انتخاب مي شوند. مدت عضويت در اين دفتر چهار سال است.

دفتر ارشاد بدون احتساب مرشد عام از شانزده عضو تشكيل مي شود و انتخاب انها بر اساس موارد زير صورت مي گيرد:

الف) هشت عضو آن را مجلس شورا از بين اعضاي خود و از منطقه اي كه مرشد عام در آن اقامت دارد، انتخاب مي كند.

ب) پنج عضو آن را مجلس شورا از بين اعضاي خود و با در نظر گرفتن نمايندگان مناطق ديگر انتخاب مي كند.

ج) مرشد دبير دائمي و دبير دارايي خود را از بين اعضاي دفتر ارشاد انتخاب مي كند.

كميته‌هاي اصلي وابسته به دفتر ارشاد شامل كميته مالي، كميته قضايي، كميته سياسي، كميته خدمات، كميته مسائل فقهي و كميته آمار مي‌باشد. بودجه جمعيت به وسيله جمع آوري حق عضويت و هدايا و اوقاف فراهم مي‌ايد.

 

مجلس شورا

مجلس شوراي عمومي يا هيات موسسان قوه قانونگذار جماعت اخوان المسلمين است. تصميمات اين مجلس الزام آور و مدت نمايندگي در آن نيز چهار سال هجري است. نظارت عمومي بر جماعت و انتخاب مرشد عام نيز از وظايف ديگر مجلس شورا به شمار مي رود.

 

اعضاي مجلس

الف- مجلس شوراي عمومي حداقل از سي عضو (كه اكنون داراي 90 عضو است) تشكيل مي شود كه به نمايندگي از سازمان هاي اخوان در سرتاسر جهان انتخاب مي شوند و انتخاب آنها از طريق مجالس شورا در مناطق ديگر صورت مي پذيرد و تعداد نماينده هر حوزه توسط مجلس شوراي عمومي مشخص مي گردد.

ب- سه نفر از افراد متخصص و كارشناس در مسائل مختلف كه دفتر ارشاد آنها را معرفي مي كند، به عضويت اين مجلس در مي آيند.

 

شبكه بين المللي اخوان المسلمين

«سازمان جهاني اخوان المسلمين» يا آنچه كه برخي آن را «سازمان بين المللي اخوان المسلمين» مي نامند در ابتدا به عنوان دفتر يا شوراي اجرايي گروه اخوان المسلمين تاسيس شد كه تعدادي از اعضاي مقيم اين گروه در كشورهاي عربي و غربي در زمان مرشد اول حسن البنا عضو آن بودند.

اندكي پس از تاسيس و با روي كار آمدن جمال عبدالناصر در مصر و درگيري هاي وي با گروه اخوان المسلمين و انحلال اين گروه در 1954 فعاليت هاي دفتر اجرايي متوقف شد و تعداد زيادي از اعضاي اخوان المسلمين دستگير و رهبران آن از جمله شيخ «محمد فرغلي» و «قاضي عبدالقادر عوده» محكوم به اعدام شدند و حكم اعدام دومين مرشد اخوان المسلمين «حسن الهضيبي» نيز به دليل كهولت سن به حبس ابد تقليل يافت.

فشارها بر اخوان به اين محدود نشد و در يك رويارويي ديگر در عهد عبدالناصر در سال 1965 بسياري از اعضاي اخوان المسلمين مصر دستگير و برخي از چهره هاي برجسته آن نظير «سيد قطب» نيز اعدام شدند. در پي اين حوادث اخوان خارج از مصر به اين فكر افتادند كه مكتب اجرايي قديم را احيا كنند آنها معتقد بودند كه جنبش اخوان تنها يك گروه مصري نيست بلكه جنبشي اسلامي و جهاني است هر چند كه در مصر نشات گرفته باشد. ديدارهايي براي بازسازي دفتر اجرايي صورت گرفت و از هر كشوري نماينده اي در آن شركت كرد. اين دفتر به مرور زمان گسترش يافت و به سازماني بين المللي اخوان المسلمين تبديل شد.

اخوان المسلمين كه ميانه روي و تعادل را از امت وسط بودن برگرفته بود و سنت برادري و اخوت ميان مسلمانان را به عنوان دستورالعمل تعامل تمام مسلمانان با يكديگر قرارداده بود؛ به اين ترتيب شايد نخستين جنبشي بود كه جهاني شدن را هم در ايده و هم در عمل با موفقيت آزمود. اين جريان كه از يك شهر كوچك مصر اسماعيليه آغاز شد، طولي نكشيد كه به فراگيرترين تشكيلات در سراسر مصر مبدل گرديد و سپس تأسيس شاخه هاي خود در جهان اسلام و آنگاه سراسر گيتي را در دستور كار قرار داد. تقريباً در اواسط قرن نوزدهم بود كه شاخه هاي اخوان به قوي ترين سازمان هاي كشورهاي خاورميانه تبديل شده بودند، و رفته رفته تمام شمال آفريقا و كشورهاي اسلامي مهم نظير تركيه، پاكستان، مالزي، اندونزي، شاهد شكل گيري و رشد سريع شاخه هاي اخوان گرديد.

آنچه همه اين شاخه ها را به هم متصل مي ساخت در وهله نخست عقيده بود. تلاش مشترك براي برقراري حكومت اسلامي كه شاه بيت آن در اجراي احكام اسلامي نهفته بود. اما اتصال شاخه هاي مختلف اخوان به يكديگر از نظر تشكيلاتي نيز ضابطه مند بود. مكتب ارشاد عاليترين مرجع تصميم گيري اخوان المسلمين بود كه 8 تن از اعضاي 13 نفره (بدنبال اصلاح لايحه داخلي جنبش، اين ارقام تغيير كرده و تعداد اعضاي دفتر ارشاد به 16 نفر افزايش يافته است.) آن را رهبران اخوان مصر تشكيل مي دادند.

بدين ترتيب مكتب ارشاد كه تحت سيطره اخوان مصر بود و مرشد عام اخوان در رأس آن قرار مي گرفت به عنوان عالي ترين مرجع تصميم گيري همه شاخه ها را زير نظر داشت. سركوب شديد اخوان از سوي عبدالناصر نتوانسته بود كه ارتباط تشكيلات مادر در مصر را با ديگر شاخه هاي آن را به طور كامل قطع كند هر چند كه به همين دليل فرصتي فراهم شد تا ديگر شاخه هاي اخوان كه در اين دوره از آزادي عمل بيشتري برخوردار بودند از رشد بيشتري برخوردار گردند.

«مصطفي مشهور» يقيناً توانمندترين چهره اي است كه اخوان المسلمين مصر پس از حسن البنا به خود ديده است. او رهبري تشكيلات سري اخوان را در دهه هاي 50 و 60 ميلادي بر عهده داشت. پس از خروج از زندان عبدالناصر، نقش ويژه اي در بازسازي تشكيلات ايفا نمود. حتي وقتي كه هضيبي، تلمساني و ابوالنصر به عنوان مرشد عام اخوان برگزيده شده بودند، اين مشهور بود كه تشكيلات را مديريت مي كرد. مشهور توانسته بود بسياري از كادرهاي خود را در درون ارتش و سازمانهاي امنيتي دست ناخورده حفظ كند. به همين دليل در آستانه دستگيري هاي گسترده اي كه در 5 سپتامبر سال 1981 در مصر روي داد و طي آن انورالسادات طيف گسترده اي از مخالفان خود اعم از ناصريست، چپ و اسلام گرا را به حبس درآورد، نفوذي هاي اخوان او را از اين تصميم آگاه ساخته بودند. پيش از آنكه احدي از اين تصميم آگاهي يابد، مشهور از قاهره خارج شد و به كويت رفت تا از آنجا به آلمان برود و مدتي را به عنوان مهاجر در اروپا سپري كند.

 
مصطفي مشهور

در اين دوره اخوان المسلمين با وضعيت جديدي مواجه بود. بسياري از كادرهاي اخوان كه پيش از آن به اروپا و آمريكا رفته بودند، با ارتقاء توانايي هاي شخصي در حرفه هاي مختلف توانايي هاي ويژه اي يافته بودند كه مي توانست در خدمت تشكيلات قرار گيرد. از سوي ديگر سير تحولات در كشورهاي مختلف اسلامي شاخه هاي مختلف اخوان را با چالش هاي جديدي مواجه ساخته بود كه معالجه اي درخور مي طلبيد.

مشهور در اين دوره دو راهكار براي اخوان يافت كه كارآيي آنها با گذر زمان به اثبات رسيد. او به اين نتيجه رسيده بود كه مكتب ارشاد كه عاليترين مرجع تشكيلاتي به شمار مي رفت به دليل واقع بودن در كشور مصر و مشكلات عديده اي كه هر از چندي پيش روي تشكيلات اخوان در مصر قرار مي گرفت شايد توان تحرك لازم براي مديريت يك تشكيلات جهاني را نداشته باشد. لذا ايده تأسيس تشكيلات بين المللي مطرح گرديد كه وظيفه آن تنظيم رابطه رهبري و شاخه ها بود. شاخه ها همچنان موظف بودند كه به دستورات و تصميمات اتخاذ شده از سوي رهبري يعني مكتب ارشاد پايبند باشند اما تشكيلات بين المللي علاوه بر 13 (كه اكنون به 16 عضو افزايش يافته است) عضو مكتب ارشاد، مجلس 30 نفره ديگري (مجلس شورا كه اكنون داراي 90 عضو مي باشد) را تأسيس كرد كه نمايندگان شاخه هاي مختلف اخوان در اقصي نقاط گيتي در آن عضويت داشتند.

 بدين ترتيب گرچه همچنان مكتب ارشاد اداره امور اخوان را در دست داشت ليكن شوراي 30 نفره تشكيلات بين المللي كه دبيرخانه آن در يكي از كشورهاي اروپايي بود ارتباط بين مركز و تشكيلات فرعي در ساير كشورها را مشخص مي كرد. سوئيس به دليل برخورداري از توان تحرك بيشتر نقش مؤثرتري در اداره تشكيلات و ايجاد هماهنگي ميان شاخه هاي مختلف به دست آورد.

اما مشهور و رهبري اخوان در بعد نظري نيز طرحي نو درانداختند تا مشكلات تشكيلات را حل كند. بومي سازي شاخه هاي مختلف اخوان از اين به بعد به طور جدي در دستور كار قرار گرفت. اگرچه پيش از آن نيز شاخه هاي اصلي اخوان در مصر، سودان، سوريه و اردن هر يك شرايط خاص كشور خود را در سياستگذاري تنظيم استراتژي براي دستيابي به هدف واحد يعني برقراري حكومت اسلامي را مدّنظر داشتند؛ اما از اوايل دهه 80 ميلادي به بعد بومي سازي در گستره وسيعتري مورد توجه قرار گرفت.

حاصل اين دوره از سياست جهاني اخوان، شكل گيري رنگين كماني است كه شاخه هاي مختلف اخوان با هدف و ماهيت واحد آن را به نمايش گزارده اند.

 شايد بتوان در دوسوي اين رنگين كمان شاخه هاي تركي و فلسطيني اخوان را قرار داد. يكي راه تفاهم و سازش با نظام لائيك تركيه را در پيش مي گيرد و حاصل سياست بومي سازي تشكيلات، منش اربكاني و پس از آن روش اردوغاني را به صحنه مي آورد كه گرچه همچنان به هدف تشكيلات پايبند است، ليكن راه صعود به قلّه حاكميت لائيك را مي گشايد و ديگري جنبش حماس است كه با تأثيرپذيري از فضاي به شدت راديكال داخل فلسطين به بزرگترين تشكيلات مقاومت تبديل مي شود.

در اين ميان ناگزير بايد به شاخه سوداني تشكيلات نيز اشاره كرد، كه گرچه به دليل اختلافات تشكيلاتي رسماً از عضويت تشكيلات بين المللي به كنار گذاشته مي شود اما همچنان رهبر آن حسن ترابي به عنوان يكي از شخصيت هاي تاريخي اخوان مورد احترام بوده و در مواقع سرنوشت ساز به ياري اخوان مي شتابد و اخوان نيز در برهه اي از زمان او را به عنوان رئيس هيئت شاخه هاي مختلف خود برمي گزيند كه به هنگام اشغال كويت توسط عراق به كشورهاي مختلف سفر كرد تا راه حلي اسلامي براي اين بحران بيابد.

رنگين كمان اخوان، گاه در درون يك شاخه نيز نمودار مي شود آن گونه كه در عراق حاصل شد و حزب اسلامي عراق در شوراي حكومت انتقالي كه از سوي آمريكا تشكيل شده بود مشاركت نمود حال آنكه برخي ديگر از اخواني هاي عراقي راه مقاومت را در پيش گرفتند و اكثر شاخه هاي اخوان نيز موضع ضدآمريكايي اتخاذ كردند. اما با اين حال «محسن عبدالحميد» رئيس حزب اسلامي عراق كه ساختار حكومتي جديد را پذيرفته بود در همه حال به اين نكته توجه داشت كه بايد به سرنوشت ديگر اعضاي اخوان كه بر خلاف او به مقاومت پيوسته بودند بينديشد و نقش حامي آنان را ايفا كند.

اشغال افغانستان توسط شوروي توجه اخوان را همچون ديگر جريانهاي اسلامي سني به خود معطوف داشت و دو شاخه اخوان در ميان مجاهدين، يعني حزب اسلامي حكمتيار كه تشكيلات رسمي اخوان به شمار مي رفت و جمعيت اسلامي كه رهبر آن برهان الدين رباني يكي از چهره هاي تاريخي اخوان محسوب مي شود، مسئوليت سازماندهي داوطلبان اخواني كه از نقاط مختلف جهان براي مشاركت در جهاد بر عليه شوروي به افغانستان مي آمدند را بر عهده داشتند، اما تمايز اصلي اخوان با ديگر جريانهاي اسلامي سلفي در اين بود كه همچنان فلسطين را به عنوان محور فعاليتهاي خويش برگزيده بود.

لازم به ذكر است كه پيش از شكل گيري حماس، اخوان غزه بخشي از اخوان مصر و اخوان كرانه باختري بخشي از تشكيلات اخوان در اردن بودند.

مي توان گفت گرچه اخوان در مصر شكل گرفت و همچنان تمام شاخه هاي آن رنگ و بوي اخوان مصر را با خود دارند، ليكن مسئله فلسطين عنواني است كه تمام شاخه هاي اخوان در سراسر گيتي را به خود مشغول داشته است.

پس از تشكيل حماس و حمايت همه جانبه شاخه هاي مختلف اخوان، امريكا و سپس اروپا ستيز با اخوان را در دستور كار خود قرار دادند و حتي برجسته ترين چهره اخوان در اروپا يعني «يوسف ندا» در فهرست تروريستي آمريكا قرار گرفت و با تعقيب شديد نيروهاي امنيتي غرب توان تحرك را تا حد زيادي از دست داد و همچنين يكي از منابع مالي اخوان يعني «بانك تقوا» كه او رياستش را بر عهده داشت به افلاس كشيده شد.

 

يوسف ندا

مهندس يوسف ندا، به علت فعاليت‌هاي اجتماعي- اقتصادي در سطح جهان و تأسيس «بنك التقوي» در سوييس، كه جناب شيخ قرضاوي هم از سهامداران عمده آن بود، به عنوان يكي از رهبران سازمان بين‌المللي اخوان – التنظيم الدولي- معروف شده است.
يوسف ندا عليرغم اينكه در دادگاه سوييس و ايتاليا، از اتهامات اف-بي-آي آمريكا تبرئه شد، ولي بانك تأسيس یافته توسط او دچار ورشكستگي شد و اموال او هم «مصادره» يا توقيف گرديد.

مهندس يوسف ندا از اعضاي كادر مركزي اخوان‌المسلمين مصر، پس از حوادث سركوب اخوان توسط عبدالناصر پس از سال 1954 م به علت محكوميت به اعدام، توانست با سوار شدن مخفيانه بر يك كشتي باري كه از كانال سوئز عبور مي‌كرده، از «قاهره» فرار كند و در يكي از بنادر عربي كشورهاي حوزه خليج‌فارس پياده شود.

پس از مدتها آوارگي و سختي‌هاي بسيار، توانست به اروپا برود و با توجه به تخصص‌هايي كه داشت، به امر تجارت و واردات و صادرات از كشورهاي عربي ـ اسلامي بپردازد.

يوسف ندا پس از مدتي تلاش صاحب ثروت و سرمايه شد؛ ولي هدف را فراموش نكرد و همزمان به سازماندهي تشكيلات اخوان در خارج از مصر پرداخت و توانست با هدايت مرشد عام و مكتب ارشاد اخوان در قاهره، «سازمان بين‌المللي اخوان» ـ التنظيم الدولي ـ را سامان بخشد و روابط بين اخوان و رهبري حركتهاي اسلامي معاصر در جهان اسلام را توسعه دهد و به موازات آن‌ها، به دفاع از حقوق پايمال شده هزاران اخواني زنداني شده در مصر و بعضي ديگر از بلاد عربي بپردازد و در اين راستا از هيچ تلاش و كوششي دريغ نورزد.

 يوسف ندا توانسته بود با استفاده از شرايط موجود در لوگانوي سوييس، «بانك تقوا» (بنك التقوي) را با همكاري شيخ يوسف قرضاوي كه از سهامداران عمده بانك شده بود، تأسيس كند و امور شرعي بانك بدون رباي تقوا، زير نظر شيخ قرضاوي و شيخ قره‌داغي (معاون قرضاوي) اداره مي‌شد.

يوسف ندا پس از حوادث 11 سپتامبر، به اتهام واهي «كمك مالي به القاعده» تحت تعقيب قرار گرفت و به علت فشارهاي پليس آمريكا، فعاليتهاي بازرگاني وي متوقف گرديد و بانك تقوا نيز به ورشكستگي كشيده شد و به دادگاه رفت.

يوسف ندا علي‌رغم تبرئه در دادگاههاي ايتاليا و سوئيس، از اتهام پليس آمريكا، همچنان از هفت سال پيش «ممنوع الخروج» است و تحت اقامت اجباري قرار دارد.

در تبليغات وسيع اخير دشمنان عليه شيعه و تشيع و هواداران اخواني آن و صدور تكفيرنامه‌هاي مكرر و متعدد از سوي فقهاي آل‌سعود در وجوب قتل رافضي‌ها!، يوسف ندا عليرغم مشكلاتي كه پس از جريان 11 سپتامبر، با آن‌ها روبرو است، در مقاله‌اي روشنگر به دفاع از شيعه پرداخت و چگونگي روابط با شيعيان و عقايد اخوان‌المسلمين را تشريح نمود. يوسف ندا عليرغم فشارهاي موجود بر وي و اقامت اجباري 7 ساله در منزل خود در «لوگانو» دفاعيه اخوان از شيعه را در «اسلام ان‌لاين» منتشر ساخت كه مورد توجه مسلمانان جهان قرار گرفت.

 

اخوان و شيعه

پس از پيروزي حزب الله لبنان در جنگ 33 روزه برضد نيروهاي فاشيستي ـ صهيونيست‌ها و استقبال نسل جوان دنياي اسلام از روش مبارزاتي حزب الله و پس از روشن شدن كمك و ياري مقاومت اسلامي لبنان به برادران مسلمان فلسطيني محاصره شده از سوي مصر و اسرائيل، در «غزه» و همكاري لجستيكي حزب الله با حماس و پس از اوج‌گيري گرايش به ضرورت «مقاومت اسلامي» در قبال امپرياليسم و صهيونيسم در ميان نسل جديد اعراب... فقهاي درباري در گوشه و كنار دنياي عرب بحركت درآمدند و ضمن تكفير شيعه و هشدار در مورد «تبشير شيعي!» و اعلام خطر از هجوم! تشيع به دنياي اهل سنت و حتي تحريم دعا كردن براي پيروزي حزب الله توسط فقيان كروكور آل وهاب) علماي وابسته به حاكميت ارتجاعي زر و زور و تزوير)... ناگهان بعضي از علماي باصطلاح معتدل الازهر و يا ساكنان بلادعربي ديگر هم به «رافضي» خواندن شيعيان پرداختند و در رأس همه آنها، شيخ يوسف القرضاوي قرار گرفت كه در ماهواره‌هاي آل‌سعود و در كنفرانس‌ها و كتابهاي كه منتشر ساخت، به جنگ با شيعه آنهم به عنوان باصطلاح دبيركل «اتحاديه علماي مسلمان جهان اسلام!» پرداخت.
متأسفانه شيخ قرضاوي در همین بحران و در اوج بي‌تقوائي به تحريف تاريخ پرداخت و كتابي هم تحت عنوان: «تاريخنا المفتري عليه» منتشر ساخت كه درآن به دفاع از معاوية‌بن ابي سفيان یزید و بقيه تفاله‌هاي بني اميه و بني عباس و حتي حجاج بن يوسف ثقفي پرداخت... و در اين راستا به شخصيت‌هاي برجسته حركت‌هاي اسلامي معاصر، به ويژه مولانا سيدابوالاعلي مودودي موسس و امير جماعت اسلامي پاكستان و شيخ محمد غزالي و شهيد سيدقطب، به شدت حمله كرد و انتقاد آنان از روش حكومت بني‌اميه و بني عباس، را خلاف حقيقت ناميد! و كتاب «خلافت يا سلطنت» مودودي و «عدالت اجتماعي در اسلام» سيدقطب و كتاب شيخ محمدغزالي را جزء كتب ضاله! تلقي كرد و آنان را «افتراء» گويان ناميد.
اين دفاعيه شيخ قرضاوي از بني اميه نخست در بيروت و سپس عمان و بعد كويت و مصر و... در تيراژ وسيعي با هزينه آل ‌وهاب چاپ و به صورت رايگان توزيع گرديد.

آنچه كه در اين ميان مهم است اين نكته است كه آل سعود، كوشيدند كه شيخ يوسف القرضاوي را از «رهبران اخوان المسلمين» قلمداد كنند تا روابط شيعيان و اخوان را تيره سازند.
اما عليرغم خواست آنان اغلب اعضاي ‌«مكتب الارشاد» اخوان المسلمين در مصر، به دفاع از شيعه پرداختند و حتي «مرشدعام» شيخ مهدي عاكف، ضمن ارسال پيامي، در بحران تجاوز اسرائيل به لبنان، اعلام نمود كه اخوان حاضرند ده هزار نفر از ميلشياي رزمنده خود را به لبنان اعزام دارند تا در كنار حزب‌الله و مقاومت اسلامي لبنان، بر ضد متجاوزان بجنگد و همين اعلام همدردي و آمادگي، باعث گرديد كه بغض و كينه ارتجاع عرب و حاكميت‌هاي مزدور، نسبت به اخوان تشديد گردد و ده ها نفر از رهبران و اعضاي اخوان‌المسلمين مصر، دستگير و به زندان بروند و سپس گروههايي از شيعيان مصر تنها به دليل شيعه بودن، بازداشت و زنداني شوند و سرانجام چند هفته قبل، سازمان امنيت مصر، ضمن دستگيري 17 نفر ديگر از رهبران اخوان، به اتهام تشكيل يك سازمان بين‌المللي -التنظيم الدولي- خواستار تعقيب و بازداشت ديگر منسوبين به اين تنظيم – از جمله دكتر اياد السامرائي، رئيس فعلي مجلس ملي عراق، كه عضو رسمي حزب اسلامي عراق است- گرديد و به موازات اين تلاش‌هاي مذبوحانه، گروهي از جوانان مصري را كه در كمك به مردم غزه، با حزب الله همكاري داشتند، به بهانه عضويت در «هسته مصري حزب‌الله» بازداشت و به زندان افكند كه هم اكنون براي محاكمه به دادگاه نظامي مصر تحويل گرديده‌اند.

در اينجا براي روشن شدن بهتر بحث، نظرات برخي از رهبران برجسته اخوان المسلمين درباره شيعه را به اجمال بررسي مي كنيم.

حسن البناء درباره شيعه و سني مي گويد: بدانيد كه اهل سنت و شيعه همگي مسلمانند و كلمه توحيد: لا‌اله‌الاالله و اشهد‌ان‌ محمد رسول ‌الله همه آنان را گرد هم مي‌آورد و در اين اصل اساسي عقيدتي، شيعه و سني يكسانند و به هم مي‌رسند؛ اما اختلاف در ميان اين دو جناح، در فروع و در مسائلي است كه مي‌توانيم آنها را به هم نزديك كنيم.

«مصطفي مشهور» پنجمين مرشد عام اخوان المسلمين نيز آنچه را كه مربوط به تقريب بين مذاهب است، چنين بيان مي دارد: «موضوع اخوان‌المسلمين درباره سني و شيعي و تقريب بين مذاهب روشن است. دعوت اخوان ‌المسلمين از روز نخست پيدايش توسط مرشد اول، امام حسن‌البنا، دعوت براي وحدت مسلمانان، علي‌رغم اختلاف مذهبي است. عامل اصلي شكست و بدبختي مسلمانان تفرقه و دشمني و نفرت است. ما هيچ مسلماني را كه شهادتين را بر زبان آورد، تكليف نمي‌كنيم و «تعاون در امور متفق عليه و معذور داشتن يكديگر در امور اختلافي» يك اصل طلايي در ميان ماست. روابط عملي اخوان‌المسلمين با شيعيان ايران و جاهاي ديگر، قبل از پيروزي انقلاب اسلامي در ايران و بعد از آن، روشن است.

«عمر التلمساني» از ديگر رهبران اخوان المسلمين و سومين مرشد عام اخوان نيز در اين باره مي گويد: «من همواره، مانند امام شهيد حسن ‌البنا گفته‌ام كه اختلاف بين شيعه و سني هرگز در اصول و ريشه نيست و مادامي كه هر دو جناح در مسئله توحيد و نبوت، عقيده واحدي دارند، مسائل ديگر اهميتي ندارد»

«مهدي عاكف» مرشد كنوني گروه اخوان المسلمين كه بارها بر ضرورت وحدت شيعه و سني تاكيد كرده نيز در اين باره مي گويد: «مسلمانان امتي واحد هستند و وجود مذاهب مختلف تغييري در انسجام، برادري، عشق و همكاري ميان اين امت ايجاد نمي‌كند. خداوند انسان‌ها را به صورت گروه‌هاي مختلف آفريد و به آنها آزادي داد تا راه هدايت را كه به سعادت منتهي مي‌شود، انتخاب كنند.

عاكف با ابراز شگفتي از برخي تلاش‌ها براي ايجاد فتنه‌هاي طايفه‌اي در كشورهاي اسلامي به ويژه فتنه‌هاي مربوط به اختلاف افكني ميان شيعيان و اهل‌ سنت چنين مي گويد: آنچه امروز اتفاق مي‌افتد بي‌شك در راستاي اجابت پيام الهي درباره ضرورت اتحاد مسلمين نيست، بلكه پاسخي مثبت به توطئه‌هاي كشورهاي غربي و رژيم غاصب صهيونيستي و ديگر دشمنان اسلام است.

  

مهدي عاكف

اخوان المسلمين و حكومت حسني مبارك

با روي كار آمدن حسني مبارك به رياست جمهوري مصر در سال 1981 فشارها عليه جنبش اخوان المسلمين همچنان ادامه يافته است. حسني مبارك رئيس جمهور مصر در گفتگو با روزنامه آلماني اشپيگل در دسامبر 2004 جماعت اخوان المسلمين را متهم به تروريسم كرد و آن را گروهي معرفي كرد كه تاريخي تروريستي دارد. مبارك اين گروه را متهم به قتل يكي از نخست وزيران مصر قبل از كودتاي افسران آزاد كرد. حسني مبارك همچنين اخوان را گروهي ناميد كه در سال 1954 اقدام به ترور جمال عبدالناصر نمود. از منظر حكومت حسني مبارك اخوان المسلمين حزبي ديني است كه امنيت اجتماعي را تهديد مي كند به همين دليل فعاليت آن از طرف دولت غير قانوني اعلام شده است.

در واكنش به اين اظهارات، اخوان المسلمين اتهام مبارك را به شدت تكذيب و اعلام كرد كه مخالف تروريسم است و آن را محكوم مي كند و موضع آن در قبال خشونت و تروريسم تغيير نمي يابد. آنچه كه در گذشته روي داده است چيزي جز اقدام فردي برخي از اعضا نبوده كه اخوان آن را محكوم كرده است و درباره تلاش براي قتل جمال عبدالناصر، «محمد حبيب» معاون اول مرشد عام اخوان المسلمين اظهار داشت كه اين اقدام ناكام ترور عبد الناصر سناريويي از پيش طراحي شده از سوي حكومت وقت با هدف دستگيري اعضاي اخوان المسلمين و ممانعت از فعاليت اين گروه بوده است.

اولين محاكمه نظامي اخوان المسلمين در دوره حسني مبارك به دستگيري 49 نفر از رهبران اين گروه در دوم ژانويه 1995 مربوط مي شود. اين اقدام پس از جلسه مجلس شوراي جماعت صورت گرفت. اين افراد به اتهام تلاش براي احياي گروه غير قانوني اخوان المسلمين به دادگاه نظامي مصر تحويل داده شدند.

دومين محاكمه نظامي اين گروه در 23 نوامبر سال 1995 در پي دستگيري 33 نفر از رهبران گروه اخوان المسلمين اتفاق افتاد كه در پي آن بيست نفر از رهبران اين جماعت به سه تا پنج سال زندان محكوم و 13 نفر از آنها نيز تبرئه شدند.

در قضيه معروف به "حزب وسط" نيز 13 نفر از رهبران اين گروه كه در راس آنها «محمد مهدي عاكف» و «ابوالعلاء ماضي» قرار داشتند، بازداشت شدند. در پي اين حادثه نيز هشت نفر از انها به سه سال زندان محكوم و پنج نفر نيز آزاد شدند. اين قضيه در پي تلاش برخي از اعضاي اخوان المسلمين براي تشكيل حزب جديد موسوم به «حزب وسط» اتفاق افتاد كه كميته احزاب با اين درخواست مخالفت و اقدام به دستگيري رهبران اخوان در 10 ژانويه 1996 كرد. به دنبال اين ماجرا ابولعلا ماضي و عصام سلطان كه درخواست انها براي تشكيل حزب جديد موسوم به حزب وسط رد شده بود در پي اختلاف نظرهايي كه با رهبران گروه اخوان المسلمين داشتند از اين جنبش خارج شده و اعلام كردند كه به تلاش هاي خود براي تاسيس حزب وسط ادامه خواهند داد.

حادثه ديگر كه به "قضيه اساتيد دانشگاه ها" معروف شد نيز از جمله دادگاه هاي نظامي در دوران حسني مبارك بود كه در پي آن 22 نفر از رهبران و افراد برجسته ي اخوان المسلمين در 6 نوامبر 2001 و به دنبال شركت در تظاهراتي در دانشگاه الازهر در حمايت از فلسطين دستگير و با حكم رئيس جمهوري به دادگاه نظامي احاله شدند. در اين دادگاه 16 تن از دستگير شدگان به سه الي پنج سال زندان محكوم و 6 نفر از آنها نيز آزاد شدند.

بر اساس قانون اساسي مصر احزاب ديني اجازه فعاليت در عرصه سياسي اين كشور را ندارند به همين دليل فعاليت اخوان المسلمين كه به عنوان جماعتي ديني در مصر شناخته مي شود، غير قانوني است. اما با اين وجود اخوان المسلمين توانست در انتخابات پارلماني 2005 از طريق معرفي كانديداي خود در قالب نامزدهاي مستقل يك پنجم كرسي هاي مجلس را به خود اختصاص دهد و اين در نوع خود پيروزي چشمگيري بود كه خواب را از چشم مقامات قاهره ربود.

در پي راهيابي هشتاد و هشت نامزد اخوان به مجلس مصر فشارها عليه اين گروه تشديد يافت به گونه اي كه در سال 2007 تعدادي از رهبران اين گروه به اتهام پولشويي دستگير شدند و به جاي محاكمه در دادگاه هاي عادي پرونده اين افراد به دادگاه هاي نظامي ارجاع داده شد.

پايگاه الكترونيكي "المصريون" درباره دستگيري رهبران اقتصادي اخوان المسلمين طي گزارشي نوشت: دولت مصر به صحت اين كلام رسيده است كه "نيروي اقتصادي بازوي نيروي سياسي است و موجب تداوم آن مي شود" به همين دليل تمام تلاش خود را براي سركوب حركت و بستن روزنه هاي اقتصادي جنبش "اخوان المسلمين" به كار انداخت و اقدام به دستگيري بسياري از رهبران سرمايه دار اين جنبش نمود. اين تحركات مدتي است كه از سوي دولت عملا آغاز شده و ممكن است اثرات عميقي بر جنبش بگذارد به گونه اي كه استمرار حيات اين جنبش را با مشكلات عديده اي رو به رو سازد.

پس از گذشت چند ماه از بازداشت مهندس «خيرت الشاطر» معاون دوم رهبر اخوان المسلمين و «حسن مالك» (از سرمايه داران اخوان المسلمين) و 14 تن از رهبران اين جماعت به اتهام "پولشويي" در قضيه اي كه به «سلسبيل» معروف شد، كه در بين آنها برخي از سرمايه داران و اساتيد دانشگاه نيز ديده مي شوند اخيرا سه نماينده مجلس اخواني به نام هاي "دكتر سعد الكتاتني "حسين ابراهيم" و "سعد الحسيني" نيز به همان اتهامات قبلي دستگير شده اند.

 

خيرت الشاطر

المصريون در ادمه اين گزارش نوشت: در اينجا هيچ تفسيري درباره بازداشت الشاطر يا سه نماينده ديگر نمي توان ارائه داد جز اينكه آن را پروژه دولت براي حمله به اقتصاد اخوان بناميم چرا كه "سرمايه" وسيله ي مهمي است كه اخوان بواسطه آن توانسته هم در عرصه انتخابات و هم در عرصه داخلي و ايفاي نقش موثر، بر روي پاي خود بايستد و به موفقيت هاي بزرگي دست يابد به گونه اي كه اخوان توانست در انتخابات پارلماني گذشته به 88 كرسي مجلس دست يابد.

اخوان از دهه هفتاد قرن گذشته، پروژه ها و سرمايه گذاري هاي كلاني در زمينه هاي مختلف به انجام رسانده است به گونه اي كه از طريق آن توانست به "پزشكي اسلامي"، "اقتصاد اسلامي"، "بانكداري اسلامي" و "سازمان هاي اسلامي" دست يابد و علاوه بر آن، بسياري از اتحاديه ها كارگري و منابع درآمدي آنها را نيز تحت كنترل خود در آورد.

بسياري از كارشناسان اقتصادي بر اين باورند كه حمله همه جانبه اي كه حكومت مصر عليه اقتصاد اين جماعت آغاز كرده به شكل مستقيم بر اقتصاد ملي و بازار سهام بورس مصر، اثرات منفي برجاي خواهد گذاشت. همچنين اقدام دولت در حمله به اقتصاد اخوان باعث فرار بسياري از سرمايه گذاري هاي عربي و غيرعربي از مصر شده است چرا كه سرمايه گذاري در يك محيط امن و با ثبات رشد مي كند و بازداشت ها و نوسانات، اثرات منفي بر اين روند خواهد گذاشت.

محمد خيرت الشاطر در چهارم مي 1950 در استان الدقهليه به دنيا آمد. وي سرمايه دار مصري و معاون دوم مرشد عام گروه اخوان المسلمين در عهد مرشد كنوني محمد مهدي عاكف است. الشاطر داراي ده فرزند دختر و پسر و سيزده نوه است. وي پس از اتمام تحصيل در دانشكده مهندسي دانشگاه المنصوره تا سال 1981 به امر تدريس اشتغال داشت تا اينكه محمد انور سادات در سال 1981 طي تصميمي وي را به همراه جمعي ديگر از دانشگاه اخراج كرد. پس از آن الشاطر وارد عرصه تجارت گرديد و در مديريت بسياري از شركت ها و بانك مشاركت نمود. وي از سال 1967 وارد فعاليت هاي اسلامي گرديد و از ابتداي دهه هفتاد قرن گذشته در تاسيس انجمن هاي اسلامي در دانشگاه اسكندريه شركت و در سال 1974 وارد گروه اخوان المسلمين شد. خيرت الشاطر سطوح متعدد كار اسلامي و فعاليت هاي متنوع در اين زمينه را به تدريج طي نمود و توانست در زمينه هاي فعاليت هاي دانشجويي، تربيتي و اداري موفقيت هاي فراواني را كسب كند. الشاطر از سال 1995 به عضويت دفتر ارشاد اخوان المسلمين در آمد.

وي داراي ديپلم در مطالعات اسلامي مركز مطالعات اسلامي، ديپلم جامعه مدني و سازمان هاي غير دولتي از دانشكده اقتصاد و علوم سياسي دانشگاه قاهره، ديپلم مديريت دانشگاه عين شمس و ديپلم بازاريابي بين المللي از دانشگاه حلوان و ليسانس ادبيات از دانشگاه عين شمس و ليسانس مهندسي از دانشگاه المنصوره است.

خيرت الشاطر فعاليت اقتصادي خود را از پدرش واجدادش كه جزو ملاكان مصر بوده اند، به ارث برده است. الشاطر بين سال هاي 1981 تا 1987 در اروپا و منطقه عربي حضور داشت. سفر وي به اروپا در ابتدا براي تكميل مطالعاتش بود اما كار تجاري بار ديگر دست از سر او بر نداشت و الشاطر اقدام به برخي از فعاليت هاي تجاري در منطقه خليج فارس و اروپا كرد. وي سپس در سال 1986 به مصر بازگشت تا با «حسن مالك» شركت سلسبيل را كه بعدها به بزرگترين شركت كامپيوتر در مصر تبديل شد، تاسيس كند. خيرت الشاطر در زمينه واردات كامپيوتر به منطقه عربي پيشگام بود. الشاطر همچنين اقدام به تاسيس مجموعه اي از مغازه ها در زمينه هاي مختلف تجاري كرد و شركت «صادرات خدمات به خارج» را تاسيس و در زمينه هاي زراعي و منابع حيواني نيز دست به فعاليت زد. در اين دوره به عنوان عضو شوراي مديريت بانك بين المللي اسلامي و شوراي مديريت بانك مهندسين شد و به عضويت بسياري از شركت هاي موجود در مصر و منطقه عربي در آمد.

در زماني كه خيرت الشاطر اقدام به واردات تجهيزات لازم براي ساخت كامپيوتر در كارخانه اي در قاهره نمود، نيروهاي امنيتي در قضيه اي كه به قضيه سلسبيل معروف شد، الشاطر را دستگير و شركت وي را توقيف و تمامي اموال، تجهيزات و دارايي هاي شركت را مصادره كردند. پس از يازده ماه بالاخره از زندان آزاد و حكم به برائت وي داده شد اما اموال وي همچنان در اختيار دولت قرار دارد.

تا اينكه مجددا در سال 2006 الشاطر به همراه مجموعه اي رهبران گروه اخوان المسلمين، علما و سرمايه داران برجسته اين جنبش كه تعداد آنها به 40 نفر مي رسيد، دستگير شدند. در ابتدا محاكمه آنها به دادگاه مدني محول شد و اين دادگاه حكم به برائت اين افراد داد، تا اينكه محمد حسني مبارك رئيس جمهور مصر با مداخله در اين ماجرا در فوريه 2007 رسيدگي به پرونده اين افراد را به دادگاه نظامي محرمانه ارجاع داد. پس از هفتاد جلسه محاكمه بالاخره در 15 آوريل 2008 سرتيپ عبدالفتح عبدالله با صدور حكم هاي سنگين بسياري از اعضاي برجسته اخوان المسلمين را به زندان هاي طولاني متهم كرد. در اين محاكمه اموال 25 نفراز متهمان كه 7 نفر از انها در خارج از مصر به سر مي برند مصادره گرديد و 15 نفر از متهمين تبرئه شدند و الشاطر محكوم به هفت سال زندان شد و بار ديگر تمامي دارايي ها و اموال الشاطر و خانوده او مصادره گرديد.

پس از تجاوز رژيم صهيونيستي به غزه و جانبداري مقامات قاهره از اين رژيم و كمك و حمايت از آن باعث شد كه فشارها بر گروه اسلامگراي اخوان كه مردم را در اعتراض به سياست هاي مبارك به خيابان ها مي كشيد، افزايش يابد. در پي اعتراض به سياست هاي حسني مبارك در قبال مردم غزه و جانبداري از رژيم صهيونيستي بار ديگر حملات عليه اخوان المسلمين با شدت بيشتري دنبال شد و در پي آن بسياري از رهبران اين گروه نظير عبدالمنعم ابوالفتوح دستگير شدند و اكنون در زندان هاي نظام مبارك به سر مي برند.

فشارها عليه اخوان به حدي بود كه رهبر اين گروه پيشنهاد گفتگو با دولت را داد. «محمد مهدي عاکف» در نامه سرگشاده اي براي زندانيان اخوان المسلمين از آنچه كه آن را افراد عاقل در حزب حاکم و دولت مصر خواند، دعوت کرد تا براي جلوگيري از ادامه بازداشت اعضاي اخوان المسلمين و حملات عليه اين جنبش، تلاش کنند.

«محمد مهدي عاکف» در گفت وگو با نشريه «الشروق» خاطرنشان کرد: گفت وگو يک اصل کلي براي اخوان المسلمين است و به همين دليل از همه طرف ها دعوت مي کند براي نزديک ساختن ديدگاه ها با يکديگر گفت و گو کنند.
وي تصريح کرد: بر مبناي همين اصل، اعضاي فراکسيون گروه اخوان المسلمين در مجلس مردم مصر از عقلاي کشور و گروه معروف به جريان اصلاحات خواسته اند که بين اين گروه و دولت مصر با هدف آرام کردن اوضاع وساطت و ميانجيگري کنند.

در پي درخواست اخوان المسلمين در گفتگو با دولت برخي شايعات مبني بر  حمايت اخوان المسلمين از جانشيني پسر مبارک به ازاي توقف سرکوب ها عليه اين گروه مطرح شد. اما «محمد حبيب» فرد شماره دوي اخوان المسلمين چنين توافقي را تکذيب کرد و گفت که با وجود اينکه از سال 1995 تا کنون سي هزار عضو اين سازمان به زندان افتاده اند اما اين گروه ضعيف نشده است. محمد حبيب گفت ما مي دانيم که حزب حاکم هرگز حاضر به گفتگو نخواهد شد ما مي خواهيم نشان دهيم که هدف انها فقط حفظ قدرت است. ما هرگز از نامزد انها براي رياست جمهوري حمايت نخواهيم کرد. ما با پيشنهاد گفتگو مي خواهيم تا کشور را از اوضاع وخيمي که در همه بخش ها وجود دارد نجات دهيم.

 

نظر اخوان پيرامون انتخابات آينده مصر

اخوان المسلمين مصر اعلام كرده است كه با وضع كنوني مصر در انتخابات رياست جمهوري اين كشور كه در سال 2011 برگزار خواهد شد، شركت نخواهد كرد و از نامزد حزب حاكم كه به اعتقاد بسياري از كارشناسان و تحليلگران، جمال مبارك فرزند حسني مبارك است، حمايت نخواهد كرد.

بر اساس ماده 76 قانون اساسي مصر تنها كساني مي‌توانند نامزد انتخابات رياست جمهوري شوند كه به مدت يك سال عضو هيئت عالي يكي از احزاب قانوني مصر باشند و از تأسيس آن حزب نيز پنج سال گذشته باشد و در صورتي كه نامزد مستقل باشد بايد از حمايت 250 عضو پارلمان و شوراهاي محلي 10 استان برخوردار باشد كه با توجه به اين شرط اخوان المسلمين كه گروهي غير قانوني در مصر شناخته مي شود، عملا نمي تواند نامزدي براي رياست جمهوري معرفي كند.

عاكف رهبر اخوان المسلمين در گفت‌وگو با رويترز تاكيد كرد: نامزدي رياست‌جمهوري مصر به مقدمات زيادي نياز دارد و اگر زماني كانديدا شوم، اولويت من آزادي، قانون بي و نقص و نه قانون اصلاح شده مصر خواهد بود. وي تاكيد كرد كه با وضع كنوني در مصر جنبش اخوان المسلمين در انتخابات رياست‌جمهوري آينده شركت نخواهد كرد.
مانع‌تراشي‌هاي قانون اساسي مصر كانديداتوري نمايندگان مستقل از حزب ملي حاكم در مصر را براي انتخابات رياست‌جمهوري غير ممكن كرده است. عاكف در اين باره تاكيد كرد: اخوان المسلمين كه به دنبال برپايي دولت اسلامي با ابزارهاي مسالمت‌آميز است، در انتخابات شركت نخواهد داشت.

وي با اشاره به رياست‌جمهوري احتمالي "جمال مبارك" پسر حسني مبارك گفت كه جمال به اين علت كه هيچ سابقه امنيتي ندارد، اختياري از خود ندارد و اين مقامات امنيتي كشور هستند كه در اين صورت بر مصر تسلط خواهند داشت. عاكف در ادامه گفت كه جنبش اخوان‌المسلمين مصر از نامزدي جمال مبارك براي رياست جمهوري آتي اين كشور حمايت نخواهد كرد.

اما در مقابل اظهارات مقامات اخوان المسلمين برخي از تحليلگران و كارشناسان سياسي مصر از موافقت مشروط اخوان المسلمين و دولت مصر سخن به ميان آوردند.

خبرگزاري رويترز در گزارشي پيرامون اين مساله چنين نوشت: تحليلگران معتقدند که جنبش اخوان المسلمين مصر به خاطر بيم از سرکوب و نابودي از جانب مقام هاي اين کشور، از مقابله با انتخاب پسر مبارک به جانشيني اش در مصدر رياست جمهوري مصر، اجتناب خواهد کرد و به عنوان قدرتمندترين حزب مخالف کشور، ضمن حفظ چارچوب آزادي که دولت به آن داده است، در قالب تبليغات انتخاباتي، مبارزه و براي گسترش نفوذش در چارچوب يک دستور کار پويا و فعال اجتماعي تلاش مي کند.
اين جنبش تنها گروه مخالف مصري است که در انتخابات سال 2005م  1384)ه. ش) موفق به کسب يک پنجم از کرسي هاي مجلس کشور شد، از توان بسيج صدها هزار حامي منضبط برخوردار است و چنانچه دست به اين کار بزند، حاميانش، احتمالا قادر به ايجاد اخلال در هرگونه برنامه اي براي انتقال آرام قدرت از مبارک 81 ساله به جمال 45 ساله هستند.
اما، مخالفت با اين جانشيني، بهاي سنگيني براي اين جنبش دارد.
به گفته "يوشوا استاچر" استاديار علوم سياسي در دانشگاه "کنت استيت"، اخوان المسلمين مي داند که مخالفت با اين جانشيني، فايده اي عايدشان نمي کند. هر گونه مخالفت آنها با اين مساله، سرکوب و حبس و حتي خطر از بين رفتن موجوديت جنبش را به دنبال دارد.

اين تحليل گران براي اثبات ادعاي خود به سخنان چند ماه قبل «محمد حبيب» معاون اول مرشد عام اخوان المسلمين پيرامون انتقال قدرت به رئيس جمهور آينده مصر، استناد مي كنند. محمد حبيب در گفتگو با رويترز گفته بود که اخوان المسلمين با برپايي اعتراض هاي خياباني، ريسک مقابله را به جان نمي خرد اما، با وجود پيش بيني تقلب و دستکاري، به مبارزه خود در انتخابات ادامه مي دهد. حبيب گفت: اگر ما بتوانيم مردم را برانگيزانيم و بسيج کنيم، مردم در پاي صندوق هاي راي حاضر خواهند شد و در نتيجه، امکان تقلب کاهش مي يابد. ما نمي توانيم به روند انتخابات پشت کنيم و بگوييم که اميدي نيست.

از نظر اين تحليلگران اخوان براي بقاي حيات و كسب جايگاه بهتر در انتخابات پارلماني آينده و فرار از سركوب ها و فشارها عليه خود ناگزير است تا با نامزدي جمال مبارك براي انتخابات رياست جمهوري 2011 موافقت كند. در صورت تحقق اين احتمال، اخوان خواهد توانست با بسيج توده ها كه توانايي هاي قابل توجهي در اين زمينه دارد، امتيازات فراواني را از جمال مبارك كه فاقد پشتوانه قوي مردمي است، به دست آورد. اما در مقابل اگر عمر سليمان رئيس اطلاعات كنوني مصر و از گزينه هاي احتمالي براي تصدي پست رياست جمهوري مصر قدرت را به دست گيرد، بار ديگر فشارها و سركوب هاي نظامي و امنيتي عليه اين گروه تشديد خواهد يافت و جو خفقان و سركوب بار ديگر بر اين جنبش سايه خواهد افكند.

 

اختلافات دروني جنبش

پس از وفات محمد هلال از اعضاي دفتر ارشاد طيف وابسته به اصلاح طلبان تلاش كردند كه «عصام العريان» را به عضويت دفتر ارشاد در آوردند كه اين امر با مخالفت طيف وابسته به محافظه كاران كه اكثريت اعضاي دفتر ارشاد را تشكيل مي دهند، روبه رو شد. مهدي عاكف رهبر اخوان المسلمين كه به لحاظ فكري گرايش بيشتري به نسل جديد اصلاح طلب اخوان دارد، از عضويت عصام العريان در دفتر ارشاد استقبال كرد اما اين امر با مخالفت شديد ساير اعضاي دفتر ارشاد به ويژه محمد حبيب معاون اول عاكف و محمود عزت دبير كل اخوان المسلمين روبه رو شد.

در پي بالاگرفتن اختلافات در نشستي كه در دفتر ارشاد برگزار شد، مهدي عاكف از سمت خود استعفا داد. اما ساعاتي بعد مهدي عاکف خبر استعفاي خود از رياست اخوان المسلمين را تكذيب نمود و در عين حال اعتراف كرد كه بين او با ديگر مقامات اين گروه اختلاف هايي وجود دارد.

عاکف اظهار داشت كه با واگذاري برخي اختيارات به محمد حبيب معاون اولش، در واقع بار مسئوليت ها را از دوش خود کاهش مي دهد. وي در اين باره گفته بود: اين موضوع کاملا طبيعي است که در صورت غيبت رئيس گروه، معاون اول در جايگاه او بنشيند. من هرگز برنامه هاي خود را تغيير نداده و تنها مسئوليت هايم را محدود كرده ام.

پس از فرو كش كردن تنش ها در اخوان بار ديگر اختلافات بين اعضاي دفتر ارشاد جنبش اخوان المسلمين مصر بر سر تعيين زمان برگزاري انتخابات داخلي در اين جنبش، تشديد يافت. اختلاف بين اعضاي دفتر ارشاد در نشست اخير آنها به حدي بود که اين اعضا تصميم گرفتند اختلاف بر سر مسئله انتخابات را به مجلس شوراي اخوان المسلمين واگذار کنند.
اين اختلافات بين اعضاي قديمي دفتر ارشاد که سنتي فکر مي کنند و چندان به تحولات جامعه توجه ندارند و گروه جوان تر که مايلند همکاري بيشتري با ساير احزاب مخالف دولت در مصر داشته باشند، در جريان است.

هستند طيف‌هايي از اخوان كه هنوز با رويكردهاي سياسي از ناحيه اخوان موافق نيستند و بر ماهيت اخلاقي و موعظه‌گرايانه جنبش تأكيد مي‌ورزند. اينها بر اين باورند كه شيخ حسن‌البناء بنيانگذار و نخستين مرشد اخوان با در نظر داشتن اهدافي غير سياسي اقدام به ايجاد اين جنبش كرده است و مرامنامه اخوان هم به ماهيت موعظه‌گرايانه اين گروه مهر تأييد زده است.
در تقابل با اين ديدگاه عده‌اي ديگر از رهبران اخوان نيز هستند كه مبارزات سياسي را البته از طرق مسالمت‌آميز از اساسي‌ترين اصول اخوان دانسته‌اند و هم‌اكنون نيز اين گروه خود را به نوعي اصلاحات بطئي و اجتماعي و تقابل با سياست‌هاي دولت مركزي پايبند مي‌داند.
از اين دو جناح معمولا به جناح‌هاي سنت‌گرا و اصلاح‌طلب ياد مي‌كنند ولي با تمام اينها هيچ‌گاه شكاف‌هاي دروني اين جنبش در حدي نبوده است كه رهبري جنبش تصميم به استعفاء بگيرد. دولت مصر بر اختلافات دروني اخوان وقوف كامل دارد و معمولا به نفع جريان اول، يعني اخوانيون غير سياسي گام‌هايي را برداشته‌ است، لذا بسياري بر اين باورند كه بازداشت‌هاي اخير تعدادي از اعضاي اخوان (كه پس از تهاجم رژيم صهيونيستي به نوار غزه چندين برابر شده است؛ به‌گونه‌اي كه از آن زمان به بعد بيش از 1500 تا 1700 نفر از اعضاي اين جنبش در بازداشت دولت مبارك به ‌سر مي‌برند) حركتي به سوي تقويت جريان غير سياسي اين گروه است و هدفي جز تضعيف سياسيون اخواني ندارد.
هر چند خبر استعفاي شيخ عاكف از سوي برخي رهبران اين جنبش رد شده است ولي شواهد و قرايني در دست است كه نشان مي‌دهد كه اخوان هم ‌اكنون خود را براي يك انتخابات دروني و انتخاب مرشد جديد آماده مي‌كند؛ انتخاباتي كه دولت مصر قطعا در برابر آن بي‌تفاوت نخواهد بود و تمام تلاش‌هاي خود را براي تأثير‌گذاري بر ساختارهاي دروني اين جنبش به كار خواهد بست.

پس از اينکه مساله راه يافتن عصام العريان به دفتر ارشاد اخوان المسلمين شدت يافت، يوسف القرضاوي رهبر معنوني اخوان المسلمين دور کردن اصلاح طلبان از اين جنبش را «خيانت به دعوت و اين گروه و کل امت» دانست و اين مساله بر ميزان اختلافات داخلي اخوان المسلمين افزود.

"محمود غزلان" عضو دفتر ارشاد جنبش اخوان المسلمين در اعتراض به اظهارات القرضاوي وي را به دنباله روي از جريان سازي هاي مطبوعات و رسانه هاي تحت سلطه لائيک ها و دستگاه هاي امنيتي متهم کرد.
غزلان از القرضاوي به علت متهم کردن دفتر ارشاد به خيانت انتقاد کرد و گفت: تصور اين که القرضاوي چنين حرفي را زده باشد، حتي درعالم خيال هم ممکن نيست.
وي افزود: گروه اخوان المسلمين از هرگونه اجتهاد مبتني بر اصول شرعي و نه اجتهاد مبتني بر هوا و هوس هاي بشري که براي جلب رضايت لائيک ها و متنفران از اسلام است، استقبال مي کند.
غزلان خطاب به القرضاوي گفت: اگر قرار بر دخالت بود، پس بايد درجهت طرفداري از اصول و ارزش ها واخلاق و تلاش براي خاموش کردن آتش فتنه دخالت مي کرديد. وي افزود: آيا از علامه اي مانند شما عجيب نيست که کساني را همراهي کنيد که اوصاف و اصطلاحات و القابي را با هدف خوب جلوه دادن خود و خراب کردن چهره دشمنانشان ترويج مي کنند .اين اولين حمله انتقادي در نوع خود از سوي گروه اخوان المسلمين عليه القرضاوي بود که رهبر معنوي و نماينده اين گروه در جهان اسلامي به شمار مي رود.
در تاریـخ اخوان هیچ‌گاه سابـقـه نداشته اسـت که مرشـد عام پیش از فوت از منصـب خود کنـاره‌گیری کند. حسن البنا، حسن الهضیبی، عمر التلمسانی، حامد ابوالنصر، مصطفی مشهور و مأمون الهضیبی، همگی تا پایان عمر مرشد اخوان ماندند. در بررسی استعفاي «مهدي عاكف» مرشد عام اخوان المسلمين واختلافات موجود بين اعضاي اخوان المسلمين تـوجـه به دو نکـتـه اسـاسـی ضـروری می‌نماید:
1- اخوان از زمان آغاز به کار خود پذیرفت که شـاخـه‌هایش در کشـورهـای مختلف هر یـک شرایط بومی خود را مد نظر قرار دهند و فقط در اصول کلی و تصمیمات استراتژیک تابع تشکیلات مرکزی باشند که البته نمایندگانی از شاخه‌های اخوان نیز در آن حضور دارند. اما گویی این روند در دو دهه اخیر سرعت بیشتری یافته اسـت و بومی‌سازی شاخه‌ها در اولویت قرار گرفته است؛ به گونه‌ای که مثلاً اردوغـان در مجـمـوع سیـاسـت نرم‌تری پیشه می‌کند حـال آنکـه حـمـاس روش برخورد قاطـعـانه را بــرگـزیـده است؛ که هر دو ناشی از شرایط پیرامونی آنهاست. اما در این مـیـان تشکـیلات مـصـر به دلـیـل رهـبـری همه شاخه‌ها بـایـد به شرایط بومی در پرتو موقعیت بین‌المللی خود تـوجـه می‌کرد. اما تقریباً در یکی دو دهه اخیر نسل جدید کم و بیش به این باور رسیده است که باید تشکیلات مصر توجه بیشتری به شرایط بومی خود مبذول دارد .لذا طيف جديد بر اين باورند كه اخوان بايد از حالت انزوا در آمده و همكاري بيشتري با ساير احزاب مخالف داشته باشد و از تكروي در عرصه سياسي مصر پرهيز كند.
2-
اختلاف مـیـان نسل قـدیـم و جدید تقریباً دامنگیر اکثر شـاخـه‌های اخوان شده است به عـنـوان نـمـونه اختلاف میان ترابی و بشیر در سودان و یا اختلاف اربکان و اردوغان در ترکیه و نمونه‌های مشابه در الجزایر، اردن و...
اما گویی اینک دامنه این اختلافات به تشکیلات مادر در مصر نیز کشیده شده است. باقیمانده‌های نسل نخست که دوران کودکی و نوجوانی خود را با رهـبـران بنیانگذار سـپری کرده‌اند قادر نیستند افکار نسل جـدیـد را پذیرا شوند.
برخي تحليلگران و ناظران مدعي شده بودند كه اعضاي جماعت اخوان‌المسلمين از مواضع عاكف در حمايت از حزب‌الله و موضع‌گيري در برابر دولت مصر انتقاد كرده‌اند و همين امر باعث ايجاد اختلافات در داخل جماعت اخوان‌المسلمين شده است.
عاكف در واكنش به اين ادعاها اعلام كرد كه موضع من در رابطه با حزب‌ الله موضعي شريف است و رضايت خداوند نيز در اين است و همه اعضاي اخوان‌المسلمين اين موضع را ستوده‌اند. زماني كه موضع حمايت از حزب ‌الله و مقاومت شريف لبنان را اعلام كردم اعضاي جماعت اخوان‌ المسلمين دست مرا گرفته و از من خواستند كه در راه حق ثابت قدم باشم و هيچ كس با من در مورد اين موضوع مخالفتي نكرد.
وي همچنين از تبليغات رسانه‌اي و بزرگنمائي اختلافات اعضاي گروه در رسانه‌هاي وابسته به دولت مصر ابراز شگفتي كرد و گفت كه چرا دولت اينقدر به اين موضوع توجه دارد؟! دولت سعي دارد مردم را از توجه به حقيقت استبداد، شكست و جنايت عليه جوانان گروه اخوان ‌المسلمين و بازداشت بيش از 320 عضو اين گروه منحرف كند. رهبر اخوان‌المسلمين مصر با كم ‌اهميت خواندن اختلافات اخير بين اعضاي دفتر ارشاد و اعطاي بسياري از اختيارات به دكتر "محمد حبيب" معاون اول خود گفت: كساني كه بدنبال بزرگنمائي اين اختلافات هستند، مصلحت خود را در نابودي گروه اخوان‌المسلمين مي‌دانند.
وي در رابطه با خبر استعفاي خود اظهار داشت: اخوان‌ المسلمين دائما در موقعيت دشواري با رژيم قرار دارد و تعقيب امنيتي اعضاي اين گروه هرگز متوقف نمي‌شود و من به دنبال آن هستم كه باري را كه بر دوشم سنگيني مي‌كند، كاهش دهم بنابراين انتخابات رهبري در زمان مقرر خود برگزار خواهد شد.

 

موضع گيري هاي بين المللي و منطقه اي

اخوان المسلمين كه خود را داعيه دار بزرگترين و تاثير گذارترين جنبش اسلامي معاصر مي داند، همواره در مسائل مختلف منطقه اي و بين المللي موضع گيري نموده كه در اينجا به برخي از مواضع اخير اين جنبش اشاره مي كنيم.

 

حوثي ها

اخوان المسلمين كه همواره خواستار وحدت بين مسلمانان بوده است از پادشاه عربستان خواست جنگ با گروه الحوثي يمن را فورا متوقف کند. «محمد مهدي عاکف»با صدور بيانيه اي از عبدالله بن عبدالعزيز خواست به منظور جلوگيري از خونريزي و قتل غيرنظاميان بيگناه جنگ در يمن را متوقف کند.
عاکف همچنين از پادشاه عربستان خواست براي برگزاري نشستي بين طرفهاي درگير در يمن براي حل اختلافات به منظور حفظ يکپارچگي اين کشور، تلاش کند. اين بيانيه همچنين از همه علما و فقهاي جهان اسلام مي خواهد، پادشاه عربستان را به توقف درگيري و خونريزي در مرزهاي يمن دعوت کنند. رهبر اخوان المسلمين مصر همچنين در گفت وگو با روزنامه المصريون چاپ قاهره ادعاي حمايت ايران از شيعيان الحوثي در يمن را رد كرده و به دفاع از ايران پرداخت.

 

گزارش گلدستون

محمد مهدي عاكف، رهبر اخوان المسلمين مصر در پيام هفتگي‌اش با اشاره به اقدام اخير تشكيلات خودگردان فلسطين مبني بر درخواست تاخير در گزارش كميته‌ي حقيقت ياب سازمان ملل متحد در خصوص جنگ اخير رژيم صهيونيستي عليه غزه اظهار داشت: آنچه كه روي داده فصل جديدي از توطئه‌ها عليه اعراب و مسلمانان است زيرا تشكيلاتي كه خود را نماينده‌ي مردم فلسطين مي‌داند تلاش‌هاي صدها سازمان و هزاران مبارز حقوق بشر در سراسر جهان را كه براي تهيه‌ي پرونده‌ها جهت محكوم كردن صهيونيست‌ها تلاش كرده بودند و توانستند راي اكثريت شوراي حقوق بشر را به سود اين گزارش جلب كنند و ضمن مقاومت در برابراعمال فشارهاي صهيونيست‌ها و آمريكا به محاكمه‌ي جنايتكاران جنگي اسراييلي نزديك شوند، به هدر داد. تشكيلات خودگردان فلسطين كاري كرد كه آمريكايي‌ها و صهيونيست‌ها از انجام آن ناتوان بودند و با اين درخواست گناه آلود بار ديگر مردم فلسطين را قرباني كرد.

لازم به ذكر است كه اخوان همواره حمايت خود را از حماس ابراز داشته و تشكيلات خودگردان فلسطين به رهبري عباس را نماينده مردم فلسطين نمي داند.
 

تهاجم صهيونيست ها به مسجد الاقصي

در پي تهاجم اخير صهيونيست ها به مسجد الاقصي، اخوان المسلمين مصر در پايگاه خبري خود، مسلمانان را به آغاز انتفاضه جديد عليه صهيونيست‌ها و در حمايت از مسجدالاقصي فراخواند. اخوان المسلمين در بيانيه خود كه در اين ارتباط صادر شد از امت عرب و مسلمان خواست تا براي ايستادگي مقابل صهيونيست‌ها و قرارگرفتن در كنار فلسطيني‌ها و مقدسات آنان به پا خيزند.
در اين بيانيه تاكيد شده است كه دولت‌ها و سازمان‌هاي اسلامي و عربي بايد با اتحاد و قطع ارتباط سياسي، تجاري و اقتصادي خود با رژيم صهيونيستي از هر طريقي از مقاومت فلسطين حمايت كنند.

 

انتخابات و انرژي هسته اي ايران

"محمد مهدي عاكف" رهبر گروه اخوان‌المسلمين مصر، حضور گسترده مردم ايران در دهمين دوره انتخابات رياست جمهوري و پيروزي محمود احمدي نژاد در اين انتخابات را تبريك گفت. وي مشاركت گسترده مردم ايران را راي به راه و سياست‌هاي احمدي نژاد دانست و گفت: مردم ايران در اين انتخابات بر پايبندي به اصول خود و حمايت از مسئله فلسطين در برابر رژيم صهيونيستي تاكيد كردند.

همچنين رهبر اخوان المسلمين كه همواره از برنامه صلح آميز هسته اي ايران حمايت كرده است، حمايت اين جنبش از ايران را در صورت هرگونه تعرض احتمالي به جمهوري اسلامي امري کاملا طبيعي دانست و تاکيد کرد که جاي هيچ پرسشي دراين باره وجود ندارد.

 

بيوگرافي اعضاي دفتر ارشاد و ساير رهبران برجسته اخوان

در اين قسمت به طور خلاصه به زندگي نامه و برخي از مهمترين فعاليت هاي اعضاي دفتر ارشاد كه عالي ترين مقام اجرايي گروه اخوان المسلمين به شمار مي رود،  و همچنين رهبران سازمان بين المللي اخوان المسلمين و برخي ديگر از چهره هاي برجسته اين جماعت، اشاره مي كنيم.

 

محمد مهدي عاكف

مهدي عاكف هفتمين مرشد عام گروه اخوان المسلمين است كه پس از وفات مامون الهضيبي مرشد عام سابق جماعت در ژانويه 2004 عهده دار اين سمت شده است.

عاكف در سال 1928در دقهليه مصر به دنيا آمد و در 1940با جماعت اخوان المسلمين آشنا شد و به عضويت اين گروه درآمد. عاكف در آگوست 1954 دستگير و در سال 1974 و در دوران انور سادات از زندان آزاد شد. وي در سال 1987 به عضويت دفتر ارشاد در آمد . عاكف در همين سال از حوزه انتخابي شرق قاهره به مجلس ملي مصر راه يافت. وي در 1996 در قضيه معروف به «سلسبيل» به همراه چند نفر ديگر از رهبران اخوان المسلمين دستگير شد. عاكف به اتهام رهبري سازمان بين المللي اخوان المسلمين سه سال را در زندان سپري كرد و بالاخره در سال 1999از زندان آزاد شد.

 

محمد حبيب

محمد حبيب معاون اول مرشد عام اخوان المسلمين و استاد دانشكده علوم، بخش زمين شناسي دانشگاه اسيوط و داراي شش فرزند است.

 

عبد المنعم أبو الفتوح

 

«عبدالمنعم ابوالفتوح» دبيركل اتحاديه پزشكان عرب و عضو دفتر ارشاد گروه اخوان المسلمين مصر است كه در سال 1951 چشم به جهان گشود.

ابوالفتوح با امتياز بسيار عالي از دانشكده پزشكي دانشگاه قاهره فارغ التحصيل شد. وي در دهه هفتاد قرن گذشته از فعالان دانشجويي بود كه به همراه عده اي ديگر نظير عصام العريان و ابراهيم الزعفراني امكان ورود اعضاي گروه هاي اسلامي ديگر به بخش هاي مختلف تشكيلات سازماني اخوان المسلمين را فراهم كرد. ابولفتوح اكنون به يكي از بزرگترين رهبران اخوان المسلمين تبديل شده است.

وي همچنين داراي ليسانس حقوق از دانشگاه قاهره و فوق ليسانس مديريت بيمارستان ها از دانشكده بازرگاني دانشگاه حلوان است. ابوالفتوح به عنوان يكي از رهبران اخوان المسلمين معتقد است كه انديشه اخوان المسلمين با اصول و مباني دموكراسي سازگاري و همخواني دارد.

عبدالمنعم ابوالفتوح در ميان گروه هاي سياسي و بسياري از افراد اخوان المسلمين به جرات و شجاعت در مخالفت با حكومت مصر معروف است. وي نسبت به ساير اعضاي اخوان تساهل و تسامح بيشتري با احزاب مخالف دارد. برخي او را از نسل اصلاح طلب اخوان المسلمين مي دانند.

وي يك بار و زماني كه منصب رياست اتحاديه دانشجويان دانشگاه قاهره را بر عهده داشت در مناظره اي با سادات رئيس جمهور وقت مصر، اطرافيانش را منافق ناميد و سادات را متهم كرد كه از سخنراني شيخ محمد الغزالي ممانعت مي كند و دانشجويان مخالف را دستگير مي كند. اين سخنان ابوالفتوح خشم سادات را برانگيخت و دستور به توقف سخنان وي كرد و از او خواست كه احترام خود را نگه دارد.

وي در سال 1981 دستگير و در دادگاه نظامي اعضاي جماعت اخوان المسلمين محاكمه و در سال 1996 به 5 سال زندان محكوم شد. ابوالفتوح قبل از زندان سمت دستيار دبيركل اتحاديه پزشكان عرب را بر عهده داشت و پس از خروج از زندان در انتخابات اخير اتحاديه پزشكان عرب توانست با كسب بيشترين آراء دبيركلي اتحاديه پزشكان عرب را به خود اختصاص دهد. پس از تجاوز رژيم صهيونيستي به غزه ابوالفتوح در اعتراض به سياست هاي حسني مبارك دستگير شد و هم اكنون به همراه تندي چند از رهبران و اعضاي اين گروه در زندان هاي مبارك به سر مي برد.

 

محمود عزت

دكتر «محمود عزت ابراهيم» در 13 آگوست 1944 در قاهره چشم به جهان گشود. وي اكنون عضو مكتب ارشاد و دبيركل گروه اخوان المسلمين و استاد دانشكده پزشكي دانشگاه الزقازيق، متاهل و داراي پنج فرزند است.

وي در سال 1975 ديپلم پزشكي و در سال 1980 ليسانس اين رشته و در سال 1985 دكتراي خود در رشته پزشكي را از دانشگاه الزقازيق بدست آورد.

محمود عزت در سال 1965 دستگير و ده سال را در زندان گذراند. وي نيز به همراه خيرت الشاطر در قضيه معروف به سلسبيل دستگير و شش ماه را در زندان به سر برد و در ماه مي سال 1993 از زندان آزاد شد. در سال 1995 به دليل مشاركت در انتخابات مجلس شوراي اخوان المسلمين و انتخاب وي به عنوان عضو دفتر ارشاد، به پنج سال زندان محكوم و سرانجام در سال 2000 آزاد شد. محود عزت در دوم ژانويه 2008 به علت شركت در تظاهرات در اعتراض به تهاجم رژيم صهيونيستي به نوار غزه دستگير شد.

وي پژوهش هايي در زمينه بيماري هاي واگيردار و فعاليت ها و مطالعاتي نيز در زمينه عفونت هاي بيمارستاني در مصر و انگليس انجام داده است.

 

خيرت الشاطر

به زندگي نامه و فعاليت هاي الشاطر در متن گزارش اشاره شده است.

 

محمد عبد الله الخطيب

شيخ محمد عبدالله الخطيب در 26 فوريه 1929 در طهطا استان سوهاج در خانواده اي كه به اخلاق عمومي و ادب اهميت زيادي مي داد، به دنيا آمد. شيخ خطيب اكنون عضو دفتر ارشاد و مسئول بخش دعوت و تبليغ جماعت اخوان المسلمين است.

وي در سنين كودكي قرآن را حفظ نمود و در يكي از مراكز ديني وابسته به الازهر مشغول به تحصيل شد. الخطيب مراحل تحصيلي را يكي پس از ديگري طي نمود و سرانجام توانست از دانشكده زبان عربي الازهر اجازه تدريس را به دست آورد.الخطيب پس از آن در وزارت اوقاف مصر به كار امامت و سخنراني مشغول گرديد. الخطيب در سال 1965 در تهاجم گسترده جمال عبدالناصر عليه اخوان المسلمين دستگير و محكوم به ده سال زندان شد. وي پس از آزادي از زندان امام جماعت مسجد خورشيد در شبرا شد.
سپس در دفتر فني نشر دعوت اسلامي وابسته به وزارت اوقاف مصر مشغول به فعاليت شد و پس از آن از طرف وزارت اوقاف مصر روانه ليبي گرديد و در وزارت اوقاف ليبي مسئوليت بخش فتاوا را به عهده گرفت. مدت فعاليت وي در ليبي يك سال و نيم به طول انجاميد. الخطيب بار ديگر به مصر بازگشت و اين بار با وزارت امور اسلامي و اوقاف كشور امارات قرار داد منعقد نمود و رياست بخش فتاوا در اين وازرتخانه را به عهده گرفت و نزديك به هفت سال به فعاليت خود در اين كشور ادامه داد. الخطيب چيزي در حدود 40 تاليف علمي در زمينه مسائل ديني دارد و مقالات و فتاواي وي در بسياري از مجلات اسلامي منتشر مي شود.

منزل وي به روي مريدين و مقلدين وي هميشه باز بوده و روزانه و از طريق تلفن شخصي خود به تمامي سوالات كساني كه با وي تماس مي گيرند، پاسخ مي دهد.

 

محمد بديع

محمد بديع بر اساس دانشنامه علمي عربي كه هيات اطلاعات مصري در سال 1999 منتشر كرده است، يكي از صد دانشمند برجسته عربي است. بديع بنيانگذار مركز عالي دامپزشكي جمهوري عربي يمن و عضو دفتر ارشاد جماعت اخوان المسلمين مصر از سال 1993 است كه در اگوست 1943 در محله الكبري مصر به دنيا آمد.

وي اكنون استاد مدعو بخش پاتولوژي (آسيب شناسي) دانشكده دامپزشكي دانشگاه بني سويف است. محمد بديع دو دوره دبيركل اتحاديه دامپزشكان بوده است. وي در سال 1965 به همراه سيد قطب و جمعي ديگر از اعضاي اخوان المسلمين دستگير و به پانزده سال زندان محكوم شد و پس از گذشت 9 سال در 1974 از زندان آزاد شد. بديع همچنين سال 1999در قضيه معروف به «اتحاديه ها» در دادگاه نظامي مصر محكوم به پنج سال زندان شد و نزديك به چهار سال را در زندان سپري كرد و بالاخره در سال 2003 از زندان آزاد شد.

 

محمد علي بشر

دكتر محمد علي بشر در سال 1951 در استان المنوفيه به دنيا آمد و در دانشكده مهندسي دانشگاه المنوفيه بخش مهندسي برق سمت استادياري را بر عهده داشت. محمد علي بشر در سال 1979 به اخوان المسلمين پيوست. وي دكتراي خود در مهندسي برق را در سال 1984 از ايالت كلورادو ايالات متحده آمريكا گرفت. محمد علي بشر نيز در سال 1999 در ماجرايي كه به «قضيه اتحاديه ها» معروف شد، در دادگاه نظامي به اتهام وابستگي به اخوان المسلمين به سه سال زندان محكوم گرديد.

وي كه عضو دفتر ارشاد جماعت اخوان المسلمين است هم اكنون به همره خيرت الشاطر و حسن  مالك در زندان هاي نظام مبارك به سر مي برد.

 

محمد مرسي

محمد مرسي عضو دفتر ارشاد اخوان المسلمين و يكي از رهبران سياسي اين گروه است. وي در سال 2000 به عضويت مجلس ملي مصر درآمد و در آن زمان سخنگوي رسمي اقليت پارلماني اخوان را بر عهده داشت. مرسي در آخرين انتخابات مجلس ملي در سال 2005 بيشترين آراء را به خود اختصاص داد و با اختلاف بسيار زيادي نسبت به نزديكترين رقيب خود از حزب حاكم، از وي پيشي گرفت اما نظام حاكم مصر عليه وي دست به توطئه زد و پيروزي رقيب وي را اعلام كرد.

محمد مرسي از فعالان اعضاي مجلس ملي بود و صاحب معروفترين استيضاح مجلس ملي در حادثه قطار صعيد است كه در آن حكومت را به سستي در انجام وظايف خود محكوم كرد. محمد مرسي هم اكنون رياست بخش مهندسي مواد دانشكده مهندسي دانشگاه الزقازيق را بر عهده دارد.

 

إبراهيم منير

«ابراهيم منير» عضو دفتر ارشاد جماعت اخوان المسلمين و دبير كل سازمان بين المللي اخوان المسلمين و سخنگوي اين جنبش در اروپا و ناظر كل پايگاه اطلاع رساني «پيام اخوان» و مقيم لندن است. ابراهيم منير يكي از اعضاي موسس مجمع وحدت اسلامي در لندن است كه در سال 1937 در مصر به دنيا آمد. منير در قضيه احياي سازمان اخوان المسلمين در سال 1965 و در زماني كه 28 سال بيشتر سن نداشت، محكوم به 10 سال زندان شد.

 

جمعة أمين

دكتر «جمعه امين عبدالعزيز» يكي از مهمترين متفكران اخوان المسلمين و تاريخ نگار رسمي اين جنبش است كه داراي تزهاي سياسي بسيار زياد و تاليفات فراواني نظير «تاريخ جماعت اخوان المسلمين» است كه تنها كتاب مورود وثوق جماعت درباره تاريخ اخوان در مصر است. وي در 1934 در استان بني سويف واقع در صعيد مصر به دنيا آمد. وي در سال 1951 به اخوان المسلمين پيوست و از سال 1995 تا كنون به عضويت دفتر ارشاد درآمده است.

 

محمود غزلان

استاد دكتر «محمود سيد عبدالله غزلان» عضو دفتر ارشاد گروه اخوان المسلمين و استاد دانشكده كشاورزي دانشگاه الزقازيق است. همسر وي «فاطمه الشاطر» خواهر خيرت الشاطر معاون دوم مرشد عام گروه اخوان المسلمين است و داراي چهار فرزند مي باشد. غزلان دبير كل سابق جماعت اخوان المسلمين است كه تا قبل از دستگيري وي در سال 2001 و ارجاع وي به دادگاه نظامي، در سمت خود به فعاليت ادمه داد. غزلان در ماجرايي كه به "قضيه اساتيد دانشگاه" معروف شد روانه دادگاه نظامي و به پنج سال زندان محكوم گرديد و در سال 2005 پس از سپري كردن سه چهارم مدت زندان، آزاد شد.  غزلان بار ديگر در 12 مارس 2007 دستگير و مدت هشت ماه را در زندان سپري كرد.

 

محمود حسين

محمود حسين عضو دفتر ارشاد جماعت اخوان المسلمين است. وي فردي دانشگاهي و استاد دانشكده مهندسي دانشگاه اسيوط مي باشد كه تاكنون چندين بار دستگير شده است.

 

رشاد بيومي

«رشاد بيومي» عضو دفتر ارشاد گروه اخوان المسلمين و مسئول بخش دانشجويان اخوان و معاون اتحاديه دانشگاهيان مصر و استاد مدعو بخش زمين شناسي دانشكده علوم دانشگاه قاهره است.

 

لاشين أبو شنب

«استاد لاشين علي عبدالله شنب» در 1927 در شبين الكوم استان المنوفيه به دنيا آمد. وي عضو دفتر ارشاد گروه اخوان المسلمين و استاد زبان عربي و دانش آموخته الازهر است كه به عنوان استاد زبان عربي در كويت و عربستان سعودي تدريس كرده است. ابوشنب در سال 1941 به اخوان المسلمين پيوست.

وي براي اشتغال در دانشگاه امام محمد بن سعود به عربستان مسافرت نمود و پنج سال از دوران حيات خود را در آنجا گذراند.

 

صبري عرفة

«صبري عرفه الكومي» عضو دفتر ارشاد گروه اخوان المسلمين و دبير سابق سازمان بين المللي اخوان المسلمين است كه در سال 1930 در دقهليه به دنيا آمد. صبري عرفه به همراه شش نفر ديگر كه در بين آنها سيد قطب نيز حضور داشت در قضيه احياي سازمان اخوان المسلمين در سال 1965 محكوم به اعدام شد و سپس راي دادگاه عليه وي به حبس ابد تقليل يافت.

 

حسن مالك

حسن مالك در اگوست 1958 در قصر العيني قاهره در خانواده اي مبارز به دنيا آمد و در سنين كودكي قرآن كريم را به طور كامل حفظ كرد. پدرش تاجر بود و همين باعث شد كه حسن مالك بسيار زود و در سنين جواني وارد كسب و كار شود و به همراه برادرش كارخانه ريسندگي و بافندگي كارخانه مالك را از پدرش به ارث برد. حسن مالك دانش آموخته دانشكده تجارت دانشگاه اسكندريه است كه به رياست انجمن سرمايه داران ترك در مصر انتخاب شد چرا كه از فعالان توسعه تجاري تركيه به شمار مي رود. پس از دستگيري وي توسط نيروهاي امنيتي مصر سفير تركيه در مصر به محمد رشيد وزير صنايع و بازرگاني اين كشور اعتراض كرد. مالك جزو پيشگامان عرصه كامپيوتر و جزو اولين كساني بود كه كامپيوتر را وارد مصر كرد.

 

يوسف ندا

به زندگي نامه و فعاليت هاي يوسف ندا در متن گزارش اشاره شده است.

 

كمال الهلباوي

دكتر كمال توفيق الهلباوي سخنگوي سابق سازمان بين المللي اخوان المسلمين در غرب و بنيانگذار انجمن اسلامي در انگليس و نويسنده مصري است كه در سال 1939 دراين كشور به دنيا آمد. متاهل و داراي چهار فرزند و چهار نوه است. دانش آموخته دانشگاه امريكايي قاهره در رشته مديريت كار در سال 1971 و دانش آموخته ادبيات در سال 1960 مي باشد. وي متخصص مطالعات استراتژيك است كه كتاب هايي نظير «سياست هاي آمريكا در خاورميانه» را نيز به رشته تحرير در آورده است. وي اكنون رياست شوراي مديريت مركز اسلامي سرمايه گذاري در انگليس را بر عهده دارد.

 

عصام العريان

عصام العريان در سال 1954 در استان الجيزه به دنيا آمد و اكنون نيز مسئول دفتر سياسي گروه اخوان المسلمين مصر است. عصام العريان ديپلم پزشكي و جراحي خود را از دانشكده پزشكي قصر العين قاهره با امتياز بسيار عالي به دست آورد. تخصص وي در بيماري هاي خوني و روانپزشكي است. العريان پس از آن فوق ليسانس آسيب شناسي را كسب نمود و پس از آن رساله دكتراي خود در رشته پزشكي در دانشگاه قاهره را به تصويب رساند اما به دليل بازداشت هاي پي در پي و فشارهاي امنيتي تاكنون نتوانسته است از رساله دكتراي خود دفاع كند. العريان همچنين داراي ليسانس حقوق از دانشگاه قاهره و ليسانس ادبيات بخش تاريخ از دانشگاه قاهره و ليسانس شريعت و حقوق از دانشگاه الازهر است. وي همچنين داراي مدرك عالي در شريعت اسلامي از دانشگاه الازهر است. وي به لحاظ فكري به طيف اصلاح طلبان اخوان المسلمين وابسته است.

عصام العريان همچنين داراي گرايش هاي صوفي مابانه است به گونه اي كه در سال 2006 و در زماني كه در زندان به سر مي برد همه روزه پس از نماز مغرب به شرح كتاب حكم ابن عطاالله السكندري از عرفا و صوفيان مصر مي پرداخت. عصام العريان براي اولين بار در ابتداي سال 1981 دستگير و تا سال 1982 در زندان به سر برد. وي همچنين در ژانويه 1995 به علت وابستگي به گروه اخوان المسلمين در دادگاه نظامي به پنج سال زندان محكوم شد. پس از آن نيز عصام العريان چندين بار ديگر دستگير و سپس آزاد شده است.

 

102191 - 88/10/02

منابع در دفتر موسسه آفران موجود است.

  فرستادن مقاله
مطالب دیگر در این بخش تاریخ انتشار

قذافی رهبر سر به هوای لیبی؛ با امید مردمانش بر سر کار آمد و طغیان کرد

۱۳۹۵/۸/۲

پیام مهم رهبر معظم انقلاب اسلامی به مسلمانان

۱۳۹۵/۶/۱۷

نفوذ «رژیم صهیونیستی» در شرق آفريقا؛ اهداف و تهدیدات

۱۳۹۵/۵/۲۴

سفر دکتر ظریف به غرب آفریقا

۱۳۹۵/۵/۱۶

آفريقاي جنوبي؛ شريك قابل اتكا

۱۳۹۵/۲/۶

آیا مصر مالکیت جزایر تیران و صنافیر را از دست می دهد؟

۱۳۹۵/۱/۲۵

شکاف‌‌‌های درونی داعش؛ نزاع دو نسل القاعده

۱۳۹۴/۱۲/۱۹

شیخ زاکزاکی، رهبر شیعیان نیجریه کیست؟

۱۳۹۴/۹/۳۰

پشت پرده ماجرای حمله به شیعیان نیجریه چیست؟

۱۳۹۴/۹/۳۰

شیعیان نیجریه چه کسانی هستند؟

۱۳۹۴/۹/۳۰

نامه رهبر انقلاب اسلامی به عموم جوانان در کشورهای غربی‌

۱۳۹۴/۹/۹

روز بزرگ دیپلماتیک رژیم صهیونیستی رقم خورد

۱۳۹۴/۸/۱۴

مراسم عزاداری شیعیان نیجریه

۱۳۹۴/۷/۲۷

اجراي عمليات پرچم دروغين رسانه‌هاي غربي در فاجعه منا

۱۳۹۴/۷/۱۴

نفوذ «داعش» در سودان

۱۳۹۴/۶/۲۱

تشکیل گروه ۵+۳؛ ترفند جدید کشورهای غربی برای مداخله نظامی در لیبی

۱۳۹۴/۵/۱۳

اوباما و آفریقا؛ سفری برای جبران عقب‌ماندگی تجاری در مقابل چین

۱۳۹۴/۵/۱۳

ریشه‌ها و پیامدهای ترور دادستان مصر

۱۳۹۴/۴/۲۲

اخوان المسلمین در میانه سلفیت وصوفی گری

۱۳۹۴/۴/۸

امکان تشکیل ارتش عربی در یک دهه آینده هم وجود ندارد

۱۳۹۴/۴/۸

نقش امارات در تحولات مصر و حکم اعدام مرسی

۱۳۹۴/۴/۷

حقوق ماهانه روسای جمهورکشورهای آفریقایی چقدر است؟

۱۳۹۴/۴/۱

الغنوشی: سلفی‌ها همان «خوارج» هستند

۱۳۹۴/۳/۲۰

واشنگتن پست: لیبی به پایگاه داعش در لیبی علیه آفریقا تبدیل می‌شود

۱۳۹۴/۳/۲۰

خشنودي رژيم صهيونيستي از تشکيل ناتوي عربي

۱۳۹۴/۳/۱۰

«آفریکوم»؛ معجونی از تمام فساد‌ها

۱۳۹۴/۳/۵

دلایل تبعیض علیه فالاشه‌ها در رژیم صهیونیستی

۱۳۹۴/۳/۴

دکتر روحانی سالروز استقلال اریتره را تبریک گفت

۱۳۹۴/۳/۳

نقش عوامل خارجی در بحران لیبی

۱۳۹۴/۲/۲۹

برزیل افریقا؛ قربانی سودای صهیونیزم

۱۳۹۴/۲/۲۲

مناسبات اقتصادی ایران و آفریقای جنوبی

۱۳۹۴/۲/۲۰

تبلیغات میدانی داعش در مصر!

۱۳۹۴/۲/۲

سیدحسن نصرالله خطاب به سعودی‌ها:از جنگ‌افروزی دست بردارید!

۱۳۹۴/۱/۲۹

چرایی مداخله مصر در جنگ علیه یمن

۱۳۹۴/۱/۲۶

تهدیدات احتمالی ورود داعش به لیبی برای اروپا

۱۳۹۴/۱/۲۲

«خطرات و خاطرات»؛ بخش ششم

۱۳۹۳/۱۲/۲۳

از رقابت‌های پنهانی مصر و عربستان تا جای خالی فلسطین در طرح دفاع مشترک عربی

۱۳۹۳/۱۲/۲۰

نگاه طماع رهبران رژیم صهیونیستی به نیجریه

۱۳۹۳/۱۲/۱۹

پس از سوریه و عراق آیا اکنون نوبت نابودی ارتش مصر رسیده است؟

۱۳۹۳/۱۲/۱۷

سلفیان مصر پس از اخوان و رویکرد دولت سیسی در مواجهه با آنان

۱۳۹۳/۱۲/۱۷

بیعت‌گیری داعش از صدها کودک در لیبی

۱۳۹۳/۱۲/۱۳

چرا قبایل وابسته به قذافی از داعش در لیبی حمایت می‌کنند؟

۱۳۹۳/۱۲/۱۲

آیا «بهار داعشی» در شمال آفریقا آغاز شده است؟

۱۳۹۳/۱۲/۱۱

انتخابات ریاست جمهوری نیجریه 1

۱۳۹۳/۱۲/۱۱

انتخابات ریاست جمهوری نیجریه 2

۱۳۹۳/۱۲/۱۱

«بهار داعش» در شمال آفریقا؛غرب، بزرگترین برنده جنگ در آفریقاست

۱۳۹۳/۱۲/۲

«خطرات و خاطرات»؛ بخش پنجم

۱۳۹۳/۱۱/۲۶

آسیه جبار؛ نویسنده مشهور الجزایری درگذشت

۱۳۹۳/۱۱/۲۰

«خطرات و خاطرات»؛ بخش چهارم

۱۳۹۳/۱۱/۱۱

آفریقا عرصه قدرت های نوظهور؛ سفر اردوغان به آفریقا

۱۳۹۳/۱۱/۱

بررسی دیدگاه‌های مختلف شکل‌گیری بوکوحرام

۱۳۹۳/۱۰/۳۰

«خاطرات و خطرات»؛ بخش سوم

۱۳۹۳/۱۰/۳۰

اهمیت نقش ایران و مصر در تحولات منطقه‌ای

۱۳۹۳/۱۰/۲۹

«خطرات و خاطرات»؛ بخش دوم

۱۳۹۳/۱۰/۲۷

«خطرات و خاطرات»؛ بخش اول

۱۳۹۳/۱۰/۲۰

راه اندازي «مركز مطالعات ايران و آفريقاي جنوبي» در پرتوريا

۱۳۹۳/۱۰/۲۰

تونس 2014؛ انتخابات پارلمانی و ریاست‌جمهوری

۱۳۹۳/۱۰/۱۴

شهادت روحانی شیعه در اوگاندا

۱۳۹۳/۱۰/۱۰

تنش‌ در ليبي؛علل و پيامدها

۱۳۹۳/۱۰/۷

جریان‌شناسی گروه‌های تکفیری- جهادی در مصر

۱۳۹۳/۱۰/۶

دولت آینده تونس و چالش‌های پیش رو

۱۳۹۳/۱۰/۶

تحلیل نتایج انتخابات پارلمانی تونس

۱۳۹۳/۱۰/۶

نشانه‌هایی از دخالت دوباره غرب در لیبی

۱۳۹۳/۹/۲۳

گاهشمار اوضاع سودان جنوبي با گذشت يک سال از مناقشه

۱۳۹۳/۹/۲۳

نام‌های ایرانی بر خیابان‌های مصر

۱۳۹۳/۹/۱۶

اولین سالگرد درگذشت "نلسون ماندلا" برگزار شد

۱۳۹۳/۹/۱۵

انتقاد آفریقای جنوبی از اقدامات رژیم صهیونیستی در سرزمین های اشغالی

۱۳۹۳/۹/۹

سبسی و مرزوقی در دور دوم انتخابات تونس

۱۳۹۳/۹/۵

آفریکوم ... ابزار جدید استعمار قاره آفریقا

۱۳۹۳/۹/۲

عربستان ۲ میلیارد پوند در پروژه توسعه منطقه کانال سوئز سرمایه گذاری می‌کند

۱۳۹۳/۹/۲

ليبي در آتش و خون

۱۳۹۳/۷/۲۹

هشدارکارشناسان درباره حمایت های مالی عربستان از افراطی گری در آفریقا

۱۳۹۳/۷/۱۴

پایگاه نظامی آمریکا در آفریقا؛ تنش زا و بحران ساز

۱۳۹۳/۷/۱۴

قدرت یابی بوکوحرام؛ علت ها و پیامدها

۱۳۹۳/۷/۱۴

100 روزي كه مصر با السيسي نفس كشيده است!

۱۳۹۳/۷/۶

گسترش صادرات تسلیحات نظامی روسیه در بازار آفریقا

۱۳۹۳/۷/۱

تأثیرات بحران لیبی بر امنیت مصر

۱۳۹۳/۶/۳۰

قدرت یابی بوکوحرام؛ علت ها و پیامدها

۱۳۹۳/۶/۲۴

بررسي روابط ايران و مصر؛ چالشهاي ساختاري

۱۳۹۳/۶/۱۶

تأثیرات بحران لیبی بر امنیت مصر

۱۳۹۳/۶/۱۱

راهبرد هند برای دسترسی به منابع آفریقا

۱۳۹۳/۶/۳

پیدا و پنهان گروهک «بوکوحرام» در نیجریه

۱۳۹۳/۵/۲۵

خلع سلاح مقاومت، بدون خلع سلاح هسته‌ای رژیم صهیونیستی پذیرفته نیست

۱۳۹۳/۵/۱۹

نظامی خبرساز لیبی را بشناسیم

۱۳۹۳/۵/۱۸

عبدالفتاح السیسی کیست؟

۱۳۹۳/۵/۱۱

بحران در غرب آفریقا/ ۷۲۹ کشته در 2 هفته بیماری ابولا

۱۳۹۳/۵/۱۱

آمریکا و طرح دولت- ملت‌سازی در غرب آسیا و آفریقا

۱۳۹۳/۵/۵

راهپیمایی روز قدس در نیجریه

۱۳۹۳/۵/۴

تظاهرات ضدصهیونیستی هزاران الجزایری به درگیری با پلیس منجر شد

۱۳۹۳/۴/۳۰

راهپیمایی ده‌ها هزار مغربی در حمایت از مردم غزه

۱۳۹۳/۴/۳۰

تبیین تضادهای اجتماعی- سیاسی در مصرِ پسامرسی

۱۳۹۳/۴/۲۴

عبدالفتاح سيسي، رئيس‌جمهوري ناشناخته

۱۳۹۳/۴/۱۸

چشم طمع واشنگتن به ليبي

۱۳۹۳/۴/۱۷

راهبرد رژیم صهیونیستی در کشورهای مرکز آفریقا

۱۳۹۳/۴/۱۱

تداوم بحران سیاسی و امنیتی در لیبی

۱۳۹۳/۳/۱۱

روابط واشنگتن – قاهره ابری اما خوب

۱۳۹۳/۳/۴

بازگشت امنيت به سومالي رويايي است که تحقق نخواهد يافت

۱۳۹۳/۲/۲۹

«انصار بیت‌المقدس» ریشه در کجا دارد؟

۱۳۹۳/۲/۲۲

اهداف رژیم صهیونیستی در آفریقا

۱۳۹۳/۱/۳۱

جنبش «النهضه» تونس و چالش‌های آینده

۱۳۹۳/۱/۲۶

از رفتار هوشمندانه اسلامگراهای تونس تا تصویب قانون اساسی

۱۳۹۳/۱/۱۸

ادامه ناآرامی‌ها در مصر

۱۳۹۳/۱/۱۵

آفریقا از جنگ داخلی در سودان جنوبی تا نسل کشی مسلمانان در آفریقای مرکزی

۱۳۹۳/۱/۱۰

روزشمار انقلاب مصر از آغاز تا سقوط مبارک

۱۳۹۲/۱۱/۶

نگاه موافقان و مخالفان به همه‌پرسی مصر

۱۳۹۲/۱۰/۳۰

خطر بازگشت بازماندگان مبارک به قدرت

۱۳۹۲/۱۰/۲۳

احضار رئیس دفتر حفاظت منافع ایران در مصر و نقش «بندر بن سلطان»

۱۳۹۲/۱۰/۲۱

رفراندوم قانون اساسی؛ ترفندی برای مشروعیت بخشیدن به کودتا علیه مرسی

۱۳۹۲/۱۰/۷

کشور تازه استقلال یافته آفریقایی در آشوب

۱۳۹۲/۱۰/۴

کناره گیری رابرت موگابه از قدرت؛ تاثیر از ماندلا یا تضعیف جایگاه؟

۱۳۹۲/۱۰/۳

هشت درسی که ماندلا به جهان عرب داد

۱۳۹۲/۹/۲۵

قانون اساسی جدید مصر تضمین مردم سالاری یا تضعیف آن

۱۳۹۲/۹/۲۴

اسرائیل و رژیم آپارتاید آفریقای جنوبی

۱۳۹۲/۹/۲۳

بازگشت به حیاط خلوت

۱۳۹۲/۹/۱۷

فرانسه در آفریقای مرکزی به دنبال چیست؟

۱۳۹۲/۹/۱۲

تلاش فرانسه براي بازگشت به آفريقا

۱۳۹۲/۹/۱۰

سیلی الجزایری‌ها به استعمار فرانسه

۱۳۹۲/۹/۶

ماندلا نمي‌تواند حرف بزند

۱۳۹۲/۸/۲۷

بازيگران صحنه سياسي مصر و سناريوهاي پيش‌رو

۱۳۹۲/۸/۲۱

آمريكا و تحولات پرشتاب مصر

۱۳۹۲/۸/۲۰

سايه اعدام برسر مرسي؟

۱۳۹۲/۸/۱۵

اولین جلسه محاکمه مرسی پس از 120 روز اسارت

۱۳۹۲/۸/۱۴

مصر پس از عزل مرسی

۱۳۹۲/۸/۱۳

هویت اسلامی، منصب وزیر دفاع و سیستم انتخاباتی چالش‌های قانون اساسی مصر

۱۳۹۲/۸/۶

قربانيان جديد آفريقا

۱۳۹۲/۷/۳۰

سايه مرگ به خيابان‌هاي قاهره بازگشت

۱۳۹۲/۷/۱۶

اخوان‌المسلمين و بن بستهاي سياسي پيش رو

۱۳۹۲/۷/۱۰

الازهر عليه قرضاوي

۱۳۹۲/۷/۹

آینده تحولات مصر در دست اخوان

۱۳۹۲/۷/۸

تاثیرات منفی حوادث جاری در مصر بر صنعت گردشگری این کشور

۱۳۹۲/۷/۲

مصادره اموال ديكتاتور تونس

۱۳۹۲/۷/۱

انحراف انقلاب مصر از مسير اصلي

۱۳۹۲/۶/۲۵

آیا "بوتفلیقه" در تونس میانجی گری خواهد کرد؟

۱۳۹۲/۶/۲۳

حماس و غزه پس از عزل مرسی

۱۳۹۲/۶/۱۸

اقتصاد مصر، روزهای سختی را می‌گذراند

۱۳۹۲/۶/۱۷

در محاکمه مبارک چه گذشت؟

۱۳۹۲/۶/۹

مغرب بر سر دوراهی

۱۳۹۲/۶/۶

مرسی در زندان، مبارک در آستانه آزادی!

۱۳۹۲/۵/۳۰

چه موضعي در قبال مصر اتخاذ كنيم؟

۱۳۹۲/۵/۲۸

مصر شرمسار تاریخ خویش است

۱۳۹۲/۵/۲۷

آینده مصر چه خواهد شد؟

۱۳۹۲/۵/۲۶

آيـنده مبـهم بـراي تونـس

۱۳۹۲/۵/۲۳

فرياد ملت مصر عليه آمريكا

۱۳۹۲/۵/۱۵

اخوان‌المسلمین و آینده پیش رو

۱۳۹۲/۵/۱۴

سرمایه‌گذاران خارجی در مصر کدامند؟

۱۳۹۲/۵/۱۳

روز قدس امسال و نیاز روزافزون جهان اسلام به وحدت

۱۳۹۲/۵/۹

مصر در پیچ تاریخی

۱۳۹۲/۵/۶

ارتباط تركيه با القاعده در تونس

۱۳۹۲/۴/۳۰

اخوان‌المسلمین در مسیر دوراهی تاریخی

۱۳۹۲/۴/۲۹

آیا مصر به پاکستان دیگری تبدیل خواهد شد؟

۱۳۹۲/۴/۲۶

در نشست محرمانه اخوان در ترکیه چه گذشت

۱۳۹۲/۴/۲۵

۳ سناریوی فراروی اخوان

۱۳۹۲/۴/۲۳

عوامل خیزش اعراب علیه دوحه

۱۳۹۲/۴/۱۹

مقایسه‌ای بین دو اتحاد؛ از وفای ایرانیان به اسد تا خیانت‌ شیوخ عرب به مرسی

۱۳۹۲/۴/۱۷

آخرین ساعات حضور «مُرسی» در کاخ الاتحادیه

۱۳۹۲/۴/۱۶

سکته در انقلاب مصر

۱۳۹۲/۴/۱۵

سلفی شدن اخوانی‌ها یا اخوانی شدن سلفی‌ها

۱۳۹۲/۴/۱۰

آیا برای مظلومیت شیعیان مصر پایانی هم هست؟

۱۳۹۲/۴/۵

آسیب شناسی انقلاب مصر

۱۳۹۲/۴/۴

مرسی از آرمان‌گرایی تا مصلحت‌گرایی

۱۳۹۲/۴/۲

ناامنی در لیبی با گذشت ۲ سال از سقوط سرهنگ

۱۳۹۲/۴/۱

«نلسون ماندلا» از مبارزه با آپارتاید تا دست و پنجه نرم کردن با بیماری

۱۳۹۲/۳/۲۰

وعده کمک به ارتش های آفریقایی توسط اولاند

۱۳۹۲/۳/۵

وزن سياسي «مرسي» در ترازوي موافقان و مخالفان

۱۳۹۲/۲/۲۹

فرآيند دموكراتيك مصر و نقش اسلامگراها

۱۳۹۲/۲/۲۵

ˈداووس آفریقاˈ و چالش های قاره آفریقا

۱۳۹۲/۲/۲۴

رژیم صهیونیستی و آسیب پذیری‌ از انقلاب مصر

۱۳۹۲/۲/۱۰

رشد بالاي اقتصادي در كنار فقر، چهره امروز آفريقا

۱۳۹۲/۲/۲

بحران اقتصادی مصر و لزوم ثبات سیاسی

۱۳۹۲/۱/۳۱

مصر،کاسه‌ای برای «اخوان» و ارتش

۱۳۹۲/۱/۲۶

آشفتگی در صحنه سیاسی مصر

۱۳۹۲/۱/۲۴

ليبي ؛ تقلا براي گامي به پيش

۱۳۹۲/۱/۲۰

ˈزوماˈ در گرداب سیاسی جمهوری آفریقای مرکزی

۱۳۹۲/۱/۱۷

تونس در سال ۹۱؛ تداوم تنش‌های سیاسی و سقوط اولین دولت پس از انقلاب

۱۳۹۲/۱/۷

بهار القاعده در سوریه، سینا و مالی

۱۳۹۱/۱۲/۲۷

مصر در سال ۹۱؛ از تصویب همه‌پرسی قانون اساسی تا درگیری‌های خیابانی

۱۳۹۱/۱۲/۲۶

السنوسی درباره امام صدر دروغ می‌گوید

۱۳۹۱/۱۲/۲۳

امیدها برای تحقق آشتی ملی در کنیا

۱۳۹۱/۱۲/۲۱

نگاهی به ساختار کابینه جدید تونس

۱۳۹۱/۱۲/۲۰

توطئه طرف‌های بین‌المللی برای الحاق ابیی به سودان جنوبی

۱۳۹۱/۱۲/۱۳

تونس در گردونه بحران

۱۳۹۱/۱۲/۱۲

جنگ مالی تلاشی برای مقابله با چین در قاره سیاه

۱۳۹۱/۱۲/۱

نقب در دل بيابان‌هاي مالي

۱۳۹۱/۱۱/۲۹

کنیا سفرای اروپایی را احضار کرد

۱۳۹۱/۱۱/۲۴

امریکا برای آینده مصر تصمیم خواهد گرفت؟

۱۳۹۱/۱۱/۱۸

آخرین کتابسوزی در عصر جدید!

۱۳۹۱/۱۱/۱۴

کشتی سکولارها در مصر به گِل نشست؟

۱۳۹۱/۱۱/۳

چرا فرانسه به جنگ زمینی علیه مالی روی آورد

۱۳۹۱/۱۱/۱

فرانسه در مالی به دنبال چیست؟

۱۳۹۱/۱۰/۲۶

دبی و دلارهای «عمر سلیمان»

۱۳۹۱/۱۰/۱۷

مصر؛ از حکم نامبارک مبارک تا تصویب همه‌پرسی مرسی

۱۳۹۱/۱۰/۱۲

فساد در حلقه خاندان «بن علی» (2)

۱۳۹۱/۱۰/۳

مافیای فساد در خاندان «بن‌علی» (1)

۱۳۹۱/۱۰/۲

همه‌پرسی قانون اساسی جدید مصر از نگاه آمار و ارقام

۱۳۹۱/۹/۲۵

مواضع گروه‌های مصری درباره حضور در همه‌پرسی یا تحریم آن

۱۳۹۱/۹/۲۲

رفراندوم قانون اساسی در غیاب تفاهم سیاسی

۱۳۹۱/۹/۱۸

بحران‌های قانون اساسی مصر و سیاست‌های ایالات متحده

۱۳۹۱/۹/۱۶

واشنگتن به رویکرد اخوان‌المسلمین مصر تردید دارد

۱۳۹۱/۹/۱۵

دیدگاه احزاب سیاسی درباره همه‌پرسی قانون اساسی جدید مصر

۱۳۹۱/۹/۱۲

مقاومت مصر مقابل تولد يك فرعون جديد

۱۳۹۱/۹/۸

تجاوزات تل آویو به غزه ؛ آزمونی برای مصر پس از انقلاب

۱۳۹۱/۸/۳۰

سوالاتی که مصر انقلابی باید پاسخ دهد

۱۳۹۱/۸/۲۷

رژيم‎صهيونيستي در صدد بي‎ثباتي در سودان

۱۳۹۱/۸/۲۰

تدوین طرح بین‌المللی مداخله نظامی در مالی

۱۳۹۱/۸/۱۵

ترکیب دولت جدید لیبی چگونه است؟

۱۳۹۱/۸/۱۰

چه کسی ۲.۷ تن سند به سرزمین های اشغالی قاچاق کرد؟

۱۳۹۱/۸/۹

افسری با ماموریت اصلاح در ارتش مصر

۱۳۹۱/۸/۸

مرسی از آرمان‌گرایی تا مصلحت‌گرایی

۱۳۹۱/۸/۶

نگراني انقلابيون از رابطه مصر با رژيم صهيونيستي

۱۳۹۱/۸/۳

الجزایر؛ کشوری جوان که سیاستمدارانی سالخورده بر آن فرمانروایی می‌کنند

۱۳۹۱/۷/۳۰

دگردیسی اندیشه ای در اخوان المسلمین

۱۳۹۱/۷/۲۵

چرا تونس جرم شمردن عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی را تصویب نمی‌کند؟

۱۳۹۱/۷/۲۳

عملکرد صد روزه محمد مرسی؛ موافقان و مخالفان

۱۳۹۱/۷/۱۹

تونس در حال تبدیل شدن به «لانۀ تروریسم»

۱۳۹۱/۷/۱۶

مرگ سفیر آمریکا در بنغازی ، تحولی نوین در بهار عربی

۱۳۹۱/۷/۱۲

سلفی گری در تونس؛ طوفان ویرانگر آل سعود در شمال آفریقا

۱۳۹۱/۷/۱۰

چرایی غیبت عربستان در نشست قاهره

۱۳۹۱/۷/۸

چالش استقلال سیاسی پیش روی رئیس جمهور مصر

۱۳۹۱/۷/۳

سینا آبستن تحولات مهمی است

۱۳۹۱/۷/۱

رویکرد اتحادیه اروپا به تحولات خاورمیانه عربی و شمال افریقا

۱۳۹۱/۶/۲۹

انقلاب های دوم در فضای بیداری اسلامی

۱۳۹۱/۶/۲۷

جنبه‌هاي پنهاني حمله به قرارگاه مرزي مصر

۱۳۹۱/۶/۱۹

ثروت افسانه ای مبارک در انگلیس

۱۳۹۱/۶/۱۳

جنبش عدم تعهد در ایران

۱۳۹۱/۶/۵

نگاهی به وضعیت اقتصادی مصر

۱۳۹۱/۵/۱۸

تونس؛ کشمکش برای حاکمیت نظام پارلمانی یا ریاستی

۱۳۹۱/۵/۱۴

تونس؛ آیا استعفاهای دیگری در دولت جدید در راه است

۱۳۹۱/۵/۱۱

چالش‌هاي تونس در روزهاي تمرين دموكراسي

۱۳۹۱/۵/۹

آفريقا براي جلوگيري از سرقت سرمايه هاي خود بايد زيرساختهاي اقتصادي اش را تقويت کند

۱۳۹۱/۵/۸

مواضع مرسي درباره مشكلات ساكنان نوار غزه

۱۳۹۱/۵/۷

چرا قنديل به نخست وزيري مصر انتخاب شد؟

۱۳۹۱/۵/۴

عمر سليمان مرد يا كشته شد؟

۱۳۹۱/۵/۲

اسلامگرايان مصر و آزموني بزرگ در پيش رو

۱۳۹۱/۵/۱

پرتاب کفش به کلینتون بیانگر عمق نفرت مردم مصر از آمریکا

۱۳۹۱/۴/۲۷

الجزاير؛ از استقلال تا اصلاحات

۱۳۹۱/۴/۲۶

شکست سناریو بازتولید سناریوی صدام برای مرسی

۱۳۹۱/۴/۲۴

رسانه ها با درك شرايط مصر از اقدام شتابزده بپرهيزند

۱۳۹۱/۴/۱۳

سيدجمال الدين اسدآبادي پيشگام مبارزه در مصر

۱۳۹۱/۴/۱۲

حفظ امنیت مصر پیشرفت آن را درپی دارد

۱۳۹۱/۴/۱۱

«التحریر» یک گام تا شکست کامل ژنرال ها

۱۳۹۱/۴/۱۰

دوئل شورای نظامی و مردم انقلابی مصر

۱۳۹۱/۴/۴

احتمال دستکاری در نتایج انتخابات مصر وجود دارد

۱۳۹۱/۴/۳

محمد مرسي؛ انتخاب ميان آرمانگرايي و و‌اقعگرايي

۱۳۹۱/۳/۳۱

شيريني پيروزي اسلام گرايان مصر و كودتاي تلخ شوراي نظامي

۱۳۹۱/۳/۳۰

ترکیه در سومالی به دنبال چیست؟

۱۳۹۱/۳/۲۴

گاه‌شمار خلع سلاح ليبي 2

۱۳۹۱/۳/۲۳

گاه‌شمار خلع سلاح ليبي 1

۱۳۹۱/۳/۲۲

انقلاب جاوید و قدرتمند ایران باید الگوی انقلاب‌‌های عربی باشد

۱۳۹۱/۳/۲۱

قاتل انقلابيون مصري در ميدان التحرير كيست؟

۱۳۹۱/۳/۲۰

سناریوهای انتخابات مصر و ماهیت ائتلاف‌های احتمالی دور دوم

۱۳۹۱/۳/۱۷

مهندسی چهار ضلعی شورای نظامی برای انتخابات مصر

۱۳۹۱/۳/۱۶

کارزار اسلامگرایان با ژنرال‌های مبارک

۱۳۹۱/۳/۱۰

سعوديها چه كسي را بعنوان رييس جمهور مصر مي خواهند؟

۱۳۹۱/۳/۹

جريان‌شناسي گروه‌هاي اسلامي در ليبي

۱۳۹۱/۳/۸

يكپارچگي ملت مصر در ضديت با اسرائيل

۱۳۹۱/۳/۸

رقابت اسلامگرایان و ژنرال ها در مصر

۱۳۹۱/۳/۷

آينده روابط مصر با ايران پس از انتخابات

۱۳۹۱/۳/۳

مصر در آستانه انتخابات سرنوشت‌ساز

۱۳۹۱/۳/۲

البسطيوسي: اولويت من ازسرگيري روابط با ايران است

۱۳۹۱/۲/۲۷

نگاهي به مواضع و ديدگاه "سليم العوا"

۱۳۹۱/۲/۲۷

انتخابات مجلس الجزاير گامي در جهت اصلاحات

۱۳۹۱/۲/۲۴

انقلاب‌هاي عربي و بازتاب آن بر كشور الجزاير

۱۳۹۱/۲/۲۰

الجزاير : نگاهي به ساختار سياسي الجزاير

۱۳۹۱/۲/۱۹

شورای عالی نظامی،اخوان المسلمون و احتمال تکرار سناریوی سال 1954

۱۳۹۱/۲/۱۸

مشارکت سیاسی سلفی‌ها در فرایند سیاسی ضامن منافع آمریکاست

۱۳۹۱/۲/۱۷

افزايش نارضايتي هاي عمومي در الجزاير

۱۳۹۱/۲/۱۶

مصر دوران مبارک بسر آمده است

۱۳۹۱/۲/۱۱

بهره‌برداری صهیونیستی از منازعات منطقه‌ای و مناقشات دو جانبه- سودان

۱۳۹۱/۲/۹

فيگارو: روابط ميان رژیم صهیونیستی و مصر وخیم شده است

۱۳۹۱/۲/۵

دستاورد اخواني ها بيش از ديگر جريان هاي اسلامي است

۱۳۹۱/۲/۴

عقب نشيني سودان جنوبي از منطقه "هجليج" اقدامي واقعي يا تاكتيكي

۱۳۹۱/۲/۲

عمرسلیمان ، نامزد اخوان و سلفی‌ها رسما رد صلاحیت شد

۱۳۹۱/۱/۳۰

احتمال تعویق انتخابات ریاست جمهوری در مصر

۱۳۹۱/۱/۲۹

واگرایی گروه‌های انقلابی در مصر

۱۳۹۱/۱/۲۸

تجاوز سودان جنوبی به سودان با تحریک رژیم صهیونیستی صورت گرفت

۱۳۹۱/۱/۲۷

لیبی و مصر هدف بعدی تجزیه طلبی غرب

۱۳۹۱/۱/۲۲

نامزدی سلیمان اهانت به خون شهداست

۱۳۹۱/۱/۲۰

هیئت اخوان المسلمین مصر با هدف رفع نگرانی در آمریکا

۱۳۹۱/۱/۱۹

"خیرت الشاطر"، نامزد اخوان المسلمون برای انتحابات ریاست جمهوری مصر کیست؟

۱۳۹۱/۱/۱۵

اخوان المسلمین با هم معادله بازی را برهم زد

۱۳۹۱/۱/۱۴

کاندیداتوری اخوان المسلمین

۱۳۹۱/۱/۱۴

جزییات فساد مالی آمریکا در مصر

۱۳۹۰/۱۲/۲۱

تولد دوبارۀ اخوان المسلمین لیبی

۱۳۹۰/۱۲/۲۰

نخست وزیر مصر و وزرا را استیضاح می‌کنیم

۱۳۹۰/۱۲/۱۷

ارمغان دموکراسی آمریکایی برای لیبی

۱۳۹۰/۱۲/۱۶

توافق شورای نظامی و اخوان المسلمون توطئه علیه مصر است

۱۳۹۰/۱۲/۱۵

اسرار جدیدی از پرونده فعالیت سازمان‌های خارجی در مصر برملا شد

۱۳۹۰/۱۲/۱۴

اخوان المسلمون وکیل مردم مصر نیستند

۱۳۹۰/۱۲/۱۳

اهداف و آرمان‌های جنبش بیستم فوریه مغرب کدامند؟

۱۳۹۰/۱۲/۱۰

تلاش انگلیس برای تصاحب نفت سومالی

۱۳۹۰/۱۲/۹

آیا اجلاس لندن مردم محنت کشیده سومالی را نجات خواهد داد؟

۱۳۹۰/۱۲/۷

سوء استفاده‌های معمر قذافی از قضیه فلسطین

۱۳۹۰/۱۲/۶

هر آن‌چه از سودان باید دانست

۱۳۹۰/۱۲/۳

لیبی جدید وارث ویرانه‌های حملات "ناتو"

۱۳۹۰/۱۲/۱

مصر-رژيم صهيونيستي؛ بازگشت به عقب

۱۳۹۰/۱۱/۳۰

آنچه ليبي را از تونس و مصر متمايز كرد

۱۳۹۰/۱۱/۲۹

یک سال بعد از انقلاب تونس

۱۳۹۰/۱۱/۲۵

افشای تلگراف محرمانه سفیر آمریکا با طنطاوی درباره جانشینی مبارک

۱۳۹۰/۱۱/۲۴

بزرگداشت 22 بهمن در مصر

۱۳۹۰/۱۱/۲۳

ايران را رها كنيد از اخوان المسلمين بترسيد

۱۳۹۰/۱۱/۱۹

چهارشنبه اي كه براي مصر سياه مي ماند

۱۳۹۰/۱۱/۱۶

تراژدي پورت سعيد

۱۳۹۰/۱۱/۱۵

ناتو عمدا غيرنظاميان در ليبي را هدف مي‌گرفت

۱۳۹۰/۱۱/۱۰

پيگيري اعدام مبارك توسط ملت مصر

۱۳۹۰/۱۱/۸

آغاز میوه چینی اخوان المسلمین

۱۳۹۰/۱۱/۵

"سعدالکتانی" کاندیدای اخوان‌ برای ریاست پارلمان مصر را بهتر بشناسیم

۱۳۹۰/۱۱/۱

ریاست جمهوری مصر از آن چه کسی خواهد شد؟

۱۳۹۰/۱۰/۲۷

سيف ‌الاسلام كجاست؟

۱۳۹۰/۱۰/۲۱

"انقلاب 17 فوریه"، طومار حکومت ۴۲ ساله قذافی را درهم پیچید

۱۳۹۰/۱۰/۲۰

اخوان محتاطانه گام برمي دارد

۱۳۹۰/۱۰/۱۹

شورای انتقالی نماینده واقعی ملت لیبی نیست

۱۳۹۰/۱۰/۱۸

ليبي و جنگ قدرت

۱۳۹۰/۱۰/۱۴

جنگ نيابتي آمريكا در آفريقا

۱۳۹۰/۱۰/۱۳

البرادعی: قانون‌اساسی مصر در حد قانون‌ اساسی بورکینافاسو هم نیست

۱۳۹۰/۱۰/۱۲

قدرت نوظهور اخوان المسلمين در پارلمان مصر

۱۳۹۰/۱۰/۱۰

مذاكرات محرمانه شوراي نظامي مصر با آمريكا درباره «كمپ ديويد» بود

۱۳۹۰/۱۰/۶

ماهيت گروه «بوکو حرام» نيجريه چيست؟

۱۳۹۰/۱۰/۵

مصر؛ دموكراسي يا بي ثباتي؟

۱۳۹۰/۱۰/۴

برلوسكوني عاشق قذافي بود

۱۳۹۰/۱۰/۳

نگاهی به اهداف و فعالیت‌های رژیم صهیونیستی در سودان جنوبی

۱۳۹۰/۹/۳۰

انتقاد وسيع از خشونت ارتش مصر

۱۳۹۰/۹/۲۹

در آينده شاهد درگيري بزرگ ميان اخواني‌ها و نظاميان در مصر خواهيم بود

۱۳۹۰/۹/۲۸

پیوندهای استراتژیک شورای نظامی مصر با تل‌آویو

۱۳۹۰/۹/۲۷

النهضة، تونس جدید و مدل اسلام میانه‌رو

۱۳۹۰/۹/۲۶

موضع گيري ملت ليبي در برابر بازماندگان قذافي

۱۳۹۰/۹/۲۳

نگاهي به انديشه‌هاي رئيس جمهور موقت تونس

۱۳۹۰/۹/۲۲

اصلاحات قانون اساسي جديد تونس چيست؟

۱۳۹۰/۹/۲۱

سودان؛ كانون توطئه‌هاي بيگانه

۱۳۹۰/۹/۲۰

علل پیروزی اسلامگرایان در انتخابات مغرب

۱۳۹۰/۹/۱۶

نگاهي به صنعت نفت ليبي پس از قذافي

۱۳۹۰/۹/۹

پيامدهاي منطقه اي تحولات سياسي مصر

۱۳۹۰/۹/۸

ده ها كشته حاصل ۹ ماه زمامداري ارتش مصر

۱۳۹۰/۹/۷

دولت جديد ليبي؛ بيم ها و اميدها

۱۳۹۰/۹/۶

اسلام‌گرایان پیروز انتخابات مغرب

۱۳۹۰/۹/۵

رژه ميليوني برای نجات مصر

۱۳۹۰/۹/۲

آخرین تحولات سیاسی و امنیتی مصر

۱۳۹۰/۹/۱

جعبه سیاه قذافی از ظهور تا سقوط

۱۳۹۰/۸/۳۰

تكليف اموال مبارك چه شد ؟

۱۳۹۰/۸/۲۸

نگاهی به اندیشه‌ها و فعالیت سیاسی"راشد الغنوشی"

۱۳۹۰/۸/۲۵

ناگفته هايي كه با مرگ ديكتاتور پنهان ماند

۱۳۹۰/۸/۱۷

مروري بر ساختار اقتصادي و سياسي ليبي

۱۳۹۰/۸/۱۴

پايان حكومت قذافي و آخرين فصل انقلاب ليبي

۱۳۹۰/۸/۱۰

چرا تونسی‌ها اسلامگراها را برگزیدند؟

۱۳۹۰/۸/۹

مصر در جستجوي هويت گمشده

۱۳۹۰/۸/۴

قاتلان قذافي ؛‌ خودسرها يا مأموران معذور؟

۱۳۹۰/۸/۳

"عایشه عبدالسلام"، راز نگهدار قذافی

۱۳۹۰/۷/۲۷

بیداری اسلامی و تحولات منطقه

۱۳۹۰/۷/۲۶

جعبه سیاه قذافی!

۱۳۹۰/۷/۲۵

مقایسه اندیشه هاي سلفی اخوان با سلفی هاي جهادي تکفیري -2

۱۳۹۰/۷/۲۰

مقایسه اندیشه هاي سلفی اخوان با سلفی هاي جهادي تکفیري -1

۱۳۹۰/۷/۱۹

با فشار قذافی درباره امام موسی صدر دروغ گفتم!

۱۳۹۰/۷/۱۸

درس‌هایی از سقوط بغداد و فتح طرابلس

۱۳۹۰/۷/۱۷

10 درس از بهار عربی

۱۳۹۰/۷/۱۶

دو نظام متفاوت با جنایت‌های مشابه

۱۳۹۰/۷/۱۳

غافلگيري سيا در مصر و تونس

۱۳۹۰/۷/۹

لیبی کشوری رازآلود

۱۳۹۰/۷/۵

مصر به دوران حقارت برنمی‎گردد

۱۳۹۰/۶/۲۸

طیف‌های سیاسی چهارگانه امریکا و حمله به لیبی

۱۳۹۰/۶/۲۷

نمایش قدرت نفوذ ترکیه در منطقه‌؟

۱۳۹۰/۶/۲۶

چرا تصرف سفارت رژِیم صهیونیستی کار درستی بود؟

۱۳۹۰/۶/۲۲

هراس از سقوط در ورطه جنگ هاي قبيله اي

۱۳۹۰/۶/۱۳

مکان اختفاي قذافي کجاست؟

۱۳۹۰/۶/۱۳

بحران رهبري براي ليبي پس از قذافي

۱۳۹۰/۶/۱۳

جنگ داخلي؛ دورنماي ليبي پس از قذافي

۱۳۹۰/۶/۱۳

ناگفته‌هایی در باره لیبی و سرهنگ قذافی

۱۳۹۰/۶/۱۳

تحلیل مطبوعات فرانسه از آخرین تحولات لیبی

۱۳۹۰/۶/۱۳

ليبي اسير نمي شود

۱۳۹۰/۶/۱۳

پایان مرزهای امن سینا

۱۳۹۰/۶/۱۲

قذافي، صدام ديگري است؟

۱۳۹۰/۶/۱۲

قذافی ‌کجاست؟ ونزوئلا، استرالیا یا لیبی؟

۱۳۹۰/۶/۱۲

ليبي، سرزميني ديگر در آستانه غارت و اشغال

۱۳۹۰/۶/۱۲

تحولات شمال آفریقا و آینده دموکراسی در خاورمیانه

۱۳۹۰/۶/۱۲

تحلیل اکونومیست از سقوط طرابلس!

۱۳۹۰/۶/۱۲

انقلاب لیبی و دو چالش جدی

۱۳۹۰/۶/۱۲

اگر مصر حرکت کند ...

۱۳۹۰/۶/۱۲

رهایی از دیکتاتوری و تله ی سرمایه داری

۱۳۹۰/۶/۱۲

سرنوشت قذافی و حجاج بن یوسف

۱۳۹۰/۶/۱۲

دارایی‌های قذافی کجاست؟

۱۳۹۰/۶/۱۲

غرب برای لیبی چه خوابی دیده است؟

۱۳۹۰/۶/۱۲

تحولات منطقه؛ نقش قبایل لیبی در فرار قذافی

۱۳۹۰/۶/۱۲

سرنوشت خانواده قذافي در يك نگاه

۱۳۹۰/۶/۱۲

ليبي نظامي یا دموکراتيک؟

۱۳۹۰/۶/۱۲

ترکيه، تلاش براي ايفاي نقش در بازسازي ليبي

۱۳۹۰/۶/۱۲

منافع اقتصادي غرب در ليبي از نگاه رسانه‌هاي جهان

۱۳۹۰/۶/۱۲

چه آينده اي در انتظار ليبي است؟

۱۳۹۰/۶/۱۲

کنفرانس پاریس و رقابت شرکت‌های غربی برای ورود به بازار لیبی

۱۳۹۰/۶/۱۰

نخستین شکاف در قرارداد کمپ دیوید

۱۳۹۰/۶/۸

نقش نفت در ناآرامی‌های لیبی

۱۳۹۰/۶/۸

حقایقی درباره لیبی که رسانه ها به ما نگفتند!!!

۱۳۹۰/۶/۸

بحران ليبي و تحول در الگوهاي مداخله

۱۳۹۰/۶/۸

تحولات ليبي را غرب مديريت مي‌كند؟

۱۳۹۰/۶/۸

چرا قذافي تا آخر کار خواهد جنگيد؟

۱۳۹۰/۶/۸

نقش قبایل در ساختار سياسي لیبی

۱۳۹۰/۶/۸

اريتره؛ روزنه‌اي براي نفوذ اسرائيل در آفريقا

۱۳۹۰/۶/۸

"غرب و قذافي" از اتحاد استراتژيك تا سرنوشت شوم

۱۳۹۰/۶/۸

بحران ليبي و موقعيت اتحاديه آفريقا

۱۳۹۰/۶/۸

بازگشت امام موسي صدر؛ بيم و اميدها

۱۳۹۰/۶/۸

سیف الاسلام قذافی؛ چهره ای اصلاح طلب؟!

۱۳۹۰/۶/۸

راه دشوار لیبی به‌سوی دوره‌ای جدید

۱۳۹۰/۶/۸

ابهام در چشم انداز ليبي و نزاع براي كسب امتياز

۱۳۹۰/۶/۸

لیبی و آینده ای مبهم

۱۳۹۰/۶/۸

چند خاطره در مورد قذافی

۱۳۹۰/۶/۸

بررسی سناریوهای بعد از قذافی

۱۳۹۰/۶/۶

چگونه سرهنگ را بگیریم؟

۱۳۹۰/۶/۶

طعم میوه بهار عربی در لیبی

۱۳۹۰/۶/۶

دغدغه‌های خلاء قدرت در لیبی بدون قذافی

۱۳۹۰/۶/۶

اظهارات عجیب وزیر خارجه ترکیه

۱۳۹۰/۶/۶

سقوط طرابلس شادی ندارد

۱۳۹۰/۶/۳

فروپاشي سريع نظام قذافي و آينده مبهم ليبي

۱۳۹۰/۶/۳

انقلابيون ليبي قادر به تشکيل دولت خواهند بود؟

۱۳۹۰/۶/۳

ساعت صفر براي ليبي

۱۳۹۰/۶/۳

سرهنگ ‌بازی تمام شد

۱۳۹۰/۶/۲

ليبي پس از قذافي و احتمال حضور بيگانگان

۱۳۹۰/۶/۲

گام بعدي در ليبي چيست؟

۱۳۹۰/۶/۲

چه کسی لیبی را پس از قذافی رهبری خواهد کرد؟

۱۳۹۰/۶/۲

سرگذشت دلقكي كه قديمي‌ترين حكمران جهان است

۱۳۹۰/۶/۲

درد گرسنگی در شاخ آفریقا

۱۳۹۰/۶/۲

سرنگونی قذافی و عدم احساس خطر رهبران عرب!

۱۳۹۰/۶/۲

نبرد طرابلس؛ ادامه مقاومت هواداران قذافی؟

۱۳۹۰/۶/۲

مشکلات اقتصادی پس از سرنگونی حکومت های مستبد در شمال آفریقا

۱۳۹۰/۶/۲

سقوط قذافی و ابهام در آینده لیبی

۱۳۹۰/۶/۲

قذافی چرا سرنگون شد؟

۱۳۹۰/۶/۱

قذافي از ظهور تا سقوط

۱۳۹۰/۶/۱

آيا آمریکا برنده تحولات لیبی است؟ (طرح مسئله)

۱۳۹۰/۶/۱

تصحیح روند انقلاب‌های عربی

۱۳۹۰/۶/۱

تحولات منطقه: چرا پروژه مدرنیسم شکست خورد؟

۱۳۹۰/۵/۳۰

مختصات نفوذ ایران در معادلات منطقه

۱۳۹۰/۵/۳۰

پرچم اردوغانیسم در مصر به زمین زده شد؟

۱۳۹۰/۵/۳۰

اخوان‌المسلمین و سلفی‌ها ائتلاف نمی‌کنند

۱۳۹۰/۵/۳۰

جدال مرگ و زندگي در سرزمين قحطي زده سومالي

۱۳۹۰/۵/۳۰

بن بست در ليبي ممکن است ادامه يابد

۱۳۹۰/۵/۳۰

افزایش نگراني رژيم صهيونيستي از اوضاع در مرز با مصر

۱۳۹۰/۵/۳۰

طرح رژیم صهیونیستی براي جدا كردن سينا از مصر

۱۳۹۰/۵/۳۰

سومالی منتظر روز جهانی غذا نمی‎ماند

۱۳۹۰/۵/۳۰

مسائل مهم در روابط مصر و فلسطین اشغالی

۱۳۹۰/۵/۳۰

دادگاه‌ مبارك؛ فرمايشي يا واقعي؟

۱۳۹۰/۵/۲۸

شمارش معکوس برای پایان عرصه داری نظامیان مصر

۱۳۹۰/۵/۲۴

مرثيه صهيون بر كالبد نيمه جان فرعون

۱۳۹۰/۵/۲۴

نقش گروه‌های اسلامی در انقلاب‌های عربی

۱۳۹۰/۵/۲۳

محسن پاک آیین: ایران و آفریقا، قبل و بعد از انقلاب اسلامی

۱۳۹۰/۵/۲۳

اخوان المسلمين مصر؛ وحدت در عين كثرت

۱۳۹۰/۵/۲۳

آفريقا و نقش استعماري غرب

۱۳۹۰/۵/۲۳

ردپای رژیم صهیونیستی در سودان جنوبی

۱۳۹۰/۵/۲۳

شکست "انتقال" در مصر و تونس

۱۳۹۰/۵/۲۲

تحول در جبهه مخالفان قذافی

۱۳۹۰/۵/۲۲

دختر قذافی پس از 25 سال زنده شد!

۱۳۹۰/۵/۲۲

جدال بين اسلام گرايان و ليبرال ها درباره هويت آينده مصر ادامه دارد

۱۳۹۰/۵/۲۲

چرا سودان جولانگاه صهيونيست‌ها در آفريقا شده است؟

۱۳۹۰/۵/۲۲

چالش‌ها در روابط رژیم صهیونیستی و مصر

۱۳۹۰/۵/۲۲

طرح غرب براي نخستين ساعات پس از سقوط قذافي

۱۳۹۰/۵/۱۹

پشت‌ پرده‌ قحطي ‌‌در سومالي‌ چيست؟

۱۳۹۰/۵/۱۸

محاكمه مبارك و پيامدهاي آن

۱۳۹۰/۵/۱۷

آی آدم ها که بر ساحل نشسته شاد و خندانید...!

۱۳۹۰/۵/۱۷

خشم امريکايي ها از ناتوانی نرم‌افزار "پیشگویی" پنتاگون در تشخیص ناآرامی‌های مصر

۱۳۹۰/۵/۱۷

تلاش‌های رژیم صهیونیستی برای عادی سازی روابط فرهنگی با مصر

۱۳۹۰/۵/۱۷

ترمیدور انقلاب مصر

۱۳۹۰/۵/۱۷

مبارک خیال مصری ها را راحت کرد

۱۳۹۰/۵/۱۷

مصر بعد از دادگاه مبارک

۱۳۹۰/۵/۱۷

مصر: ظهور اسلام‌گرایان در صحنه انقلاب

۱۳۹۰/۵/۱۶

کاربران فضای مجازی در مواجه با دیکتاتور در قفس

۱۳۹۰/۵/۱۶

مصری ها چه رویایی در سر دارند؟

۱۳۹۰/۵/۱۶

بررسي روند جدايي جنوب سودان از شمال

۱۳۹۰/۵/۱۵

چگونه بهار عربی تا کنون به الجزایر نرسیده است؟

۱۳۹۰/۵/۱۵

سومالي؛ مردمي مستأصل

۱۳۹۰/۵/۱۵

آيا انتخابات پيش از موعد در مغرب تلاشي براي مهار کردن اعتراضات است؟

۱۳۹۰/۵/۱۲

انتقال دموکراتیک در مصر: پنج نکته مهم درباره اقتصاد و کمک های بین المللی

۱۳۹۰/۵/۱۲

چرا خیزش‌های کشورهای عربی پیش‌بینی نشد-2

۱۳۹۰/۵/۱۱

فقر سومالی غم‎آهنگ بن‎لادنی دیگر را می‎نوازد

۱۳۹۰/۵/۱۱

مصر در مسیر خشونت‎های ناخواسته

۱۳۹۰/۵/۱۱

محاكمه مبارك؛ شوراي عالي مصر برسر دو راهي

۱۳۹۰/۵/۱۱

آینده سیاسی مصر و سناریوهای پیش‌رو

۱۳۹۰/۵/۱۱

ائتلاف آمريکا و القاعده در جنگ هاي بوسني و ليبي

۱۳۹۰/۵/۱۰

از انقلاب اسلامی تا انقلاب های منطقه

۱۳۹۰/۵/۱۰

آینده مصر و جنبش سلفی‌ها

۱۳۹۰/۵/۱۰

كشور تجزيه شده ليبي، گزينه‌اي ناگزير براي غرب

۱۳۹۰/۵/۱۰

زنگ خطر سلفي ها براي انقلاب مصر

۱۳۹۰/۵/۱۰

٥ درس جنگ‌هاي افغانستان و ليبي براي ناتو

۱۳۹۰/۵/۱۰

مديريت ليبي با ايجاد نظام فدراتيو

۱۳۹۰/۵/۸

اشتباهات هشت گانه سلفی ها در مصر

۱۳۹۰/۵/۸

پشت پرده قتل فرمانده مخالفان قذافي

۱۳۹۰/۵/۸

سومین یادداشت از سرکیس نعوم

۱۳۹۰/۵/۸

قحطي سومالي و ماهيت طرف‌هاي مسئول

۱۳۹۰/۵/۸

سناریوی تازه برای قذافی؛ تبعید داخلی

۱۳۹۰/۵/۸

چرا غربی‏ها از تجزیه‌ی سودان به وجد آمدند؟

۱۳۹۰/۵/۵

تعدیل کابینه عصام شرف

۱۳۹۰/۵/۴

قحطي در سومالي

۱۳۹۰/۵/۳

رقابت چین و امریکا در آفریقا

۱۳۹۰/۵/۳

بررسی انقلاب‌های خاورمیانه و شمال آفریقا در مرکز پژوهش‌های مجلس

۱۳۹۰/۵/۳

سقوط مبارك، تنگنايي حقيقي براي رژیم صهیونیستی

۱۳۹۰/۵/۳

بازگشت انقلاب به مصر

۱۳۹۰/۵/۱

“بهار عربی” در مسیر حرکت به سوی دموکراسی؟

۱۳۹۰/۵/۱

سايه ايران‌هراسي اعراب بر روابط ايران و مصر

۱۳۹۰/۵/۱

خاورمیانه، خیزش یا جنبش؟ انقلاب یا اصقلاب؟

۱۳۹۰/۵/۱

راهکارهاي نظامي و سياسي در ليبي تاکنون بي نتيجه بوده است

۱۳۹۰/۵/۱

گروه بانک آفریقایی توسعه ADBG

۱۳۹۰/۴/۲۹

مسکو و واشنگتن روزهای پایان قذافی را شمردند

۱۳۹۰/۴/۲۹

آیا واقعا ایران عامل ناکامی دولت مصر است؟

۱۳۹۰/۴/۲۹

آيا چشم اندازي مثبت براي حل سياسي مشکل ليبي ديده مي شود؟

۱۳۹۰/۴/۲۹

بررسی نقش جامعه مدنی در تحولات اخیر خاورمیانه

۱۳۹۰/۴/۲۸

ماندلا، حکومت داری مطلوب و سیاست خارجی

۱۳۹۰/۴/۲۸

جنگ لیبی از نگاه حقوق بین الملل

۱۳۹۰/۴/۲۸

ارتش مصر می خواهد موقعیت خود در دولت را مستحکم کند

۱۳۹۰/۴/۲۷

انتقاد بولتون از مدیریت امریکا در جنگ لیبی

۱۳۹۰/۴/۲۷

شخصیت شناسی قذافی در پیگیری روند تحولات لیبی

۱۳۹۰/۴/۲۷

سودان جنوبي؛ طفلي نوپا از والديني غربي

۱۳۹۰/۴/۲۱

درسی از جدیدترین کشور جهان برای انقلاب های منطقه

۱۳۹۰/۴/۲۱

مصر در مسیر رابطه با ایران، چالش ها و محدودیت ها

۱۳۹۰/۴/۲۱

تقابل احزاب اسلام گرا و سکولار در مصر

۱۳۹۰/۴/۲۱

رژیم صهیونیستی در پی «همکاری استراتژیک» با سودان جنوبی

۱۳۹۰/۴/۲۱

تولد سودان جنوبي و راهبردهاي آتي غرب و رژيم صهيونيستي

۱۳۹۰/۴/۲۱

شطرنج روسیه و ناتو بر صفحه لیبی

۱۳۹۰/۴/۲۰

بیم‌ها و امیدهای روسیه در بحران لیبی

۱۳۹۰/۴/۲۰

چه کسانی برای پول های آمریکا کیسه دوخته اند

۱۳۹۰/۴/۱۹

سودان؛ پازل غرب براي تجزيه ديگر كشورهاي آفريقايي

۱۳۹۰/۴/۱۹

آینده لیبی پس از قذافی و پسران

۱۳۹۰/۴/۱۸

دلايل تغيير چرخش سياسي آمريكا در قبال اخوان

۱۳۹۰/۴/۱۸

چند سناریو برای لیبی

۱۳۹۰/۴/۱۸

لیبی و آینده فرارو؟!

۱۳۹۰/۴/۱۸

شطرنج ایرانی، قمار آمریکایی

۱۳۹۰/۴/۱۸

اعراب به مصر مشوق‌های اقتصادی می‌دهند

۱۳۹۰/۴/۱۶

تحولات شمال آفریقا و آینده دموکراسی در خاورمیانه

۱۳۹۰/۴/۱۶

اخوان المسلمین و دگردیسی سیاسی

۱۳۹۰/۴/۱۶

معضل بنیادی آمریکا در خاورمیانه عربی

۱۳۹۰/۴/۱۶

شرح دیدار یک امریکایی از تونس

۱۳۹۰/۴/۱۶

 وقتی آمریکا یهودی ها را عصبانی کرد

۱۳۹۰/۴/۱۶

چرا خیزش‌های کشورهای عربی پیش‌بینی نشد

۱۳۹۰/۴/۱۶

تحلیل شینهوا از جدایی جنوب سودان

۱۳۹۰/۴/۱۵

روابط آتی ایران و مصر

۱۳۹۰/۴/۱۵

ابعاد نتایج همه‌پرسی در مغرب

۱۳۹۰/۴/۱۵

ارتباط آمریکا با اخوان و عدم وجود راهبردی مشخص

۱۳۹۰/۴/۱۵

امکانات و ضرورت های همکاری استراتژیک ایران، ترکیه و مصر

۱۳۹۰/۴/۱۵

فشار غرب و مقاومت قذافی!

۱۳۹۰/۴/۱۵

ناتو در چالش لیبی، احساس فشار می کند

۱۳۹۰/۴/۱۵

دانمارک و شورای انتقالی لیبی

۱۳۹۰/۴/۱۳

مصر و تداوم التهاب

۱۳۹۰/۴/۱۳

اسلام به تونس باز مي گردد

۱۳۹۰/۴/۱۳

انقلاب آرام بدون خشونت در مراکش؟

۱۳۹۰/۴/۱۳

تهدید قذافی، بهانه ای برای خروج یا معامله؟

۱۳۹۰/۴/۱۳

مغرب و اصلاحات قطره‌چكاني

۱۳۹۰/۴/۱۳

اخوان المسلمین و جایگاه مردمی گسترده ای مصر

۱۳۹۰/۴/۱۳

ارجاع وضعیت لیبی به دیوان بین المللی کیفری

۱۳۹۰/۴/۱۱

تل‌آویو نگران قاهره است

۱۳۹۰/۴/۸

چه کسی این مرد را دستگیر می کند؟

۱۳۹۰/۴/۸

اخوان‌المسلمين به دنبال 50 درصد كرسي‌هاي پارلماني

۱۳۹۰/۴/۸

ايران و مصر به سمت بازيابي روابط ديپلماتيك پيش مي روند

۱۳۹۰/۴/۸

پايان روياي عمرو موسي

۱۳۹۰/۴/۸

وقتی گفتگو، تله ای برای انقلابیون می شود

۱۳۹۰/۴/۸

اهداف و انگیزه‌های رویکرد تهاجمی فرانسه به لیبی و ساحل عاج

۱۳۹۰/۴/۸

محکومیت یک زن به نسل کشی، برای اولین بار

۱۳۹۰/۴/۷

انقلاب هاي عربي از نتايج فساد در کشورهاي عربي

۱۳۹۰/۴/۷

مردی که برای یک بمب ساده دعا می کند

۱۳۹۰/۴/۶

ابعاد خطرات دخالت نظامي غرب در ديگر كشورها

۱۳۹۰/۴/۶

نروژ ديگر توان ادامه حضور در ليبي را ندارد

۱۳۹۰/۴/۶

بهار عرب، مرارت هاي پناهجويان و انفعال اتحاديه اروپا

۱۳۹۰/۴/۶

برنامه‌هاي ‌سياسي و مالي آمريكا براي جنوب سودان

۱۳۹۰/۴/۶

دخالت هاي خارجي درسومالي و بحران ناتمام شاخ شكسته آفريقا

۱۳۹۰/۴/۵

تحلیلی از وقایع در لیبی

۱۳۹۰/۴/۵

انقلاب مصر، نیازمند موج دوم

۱۳۹۰/۴/۵

فرصت های ایران و رژیم صهیونیستی در افریقای جدید

۱۳۹۰/۴/۵

صحنه گردان نمایش لیبی چه کسی است؟

۱۳۹۰/۴/۵

اقدامات رژیم صهیونیستی برای رویارویی با تحولات منطقه

۱۳۹۰/۴/۵

توصیفی متفاوت از اوضاع لیبی

۱۳۹۰/۴/۵

جدال کاخ سفید و کنگره در طرابلس

۱۳۹۰/۴/۴

"عدم اطمینان" و "امیدواری" در مصر

۱۳۹۰/۴/۲

مخالفت مصر با برنامه آمریکا برای تامین مالی گروه های سیاسی

۱۳۹۰/۴/۲

هراس غرب از قدرت گرفتن اسلامگرايان در تونس

۱۳۹۰/۴/۲

توطئه رژیم صهیونیستی و غرب برای تجزیه جهان عرب

۱۳۹۰/۴/۲

وقتی پوند انگلیس از جان انسان ها ارزشمندتر است

۱۳۹۰/۴/۲

تونس از دیکتاتوری تا انقلاب

۱۳۹۰/۴/۲

علل اهميت معاهده كمپ‌ديويد براي آمريكا و رژیم صهیونیستی

۱۳۹۰/۴/۲

ساکنان غزه و گذرگاه رفح

۱۳۹۰/۴/۱

چكش ناتو بر سر غيرنظاميان ليبي

۱۳۹۰/۴/۱

مغرب و حفظ استبداد با ابزارهاي دموكراتيك

۱۳۹۰/۴/۱

نقش عربستان در انقلاب های شمال افریقا

۱۳۹۰/۴/۱

مغرب و قانون اساسی جدید این کشور

۱۳۹۰/۴/۱

هدف سفر همسر باراک اوباما به افریقا

۱۳۹۰/۴/۱

هزینه هایی که سارکوزی هنوز باید بپردازد

۱۳۹۰/۴/۱

از دست رفتن هم پیمانان قذافی در افریقا

۱۳۹۰/۳/۳۰

دیدار وزرای فرهنگ سودان و جمهوری اسلامی ایران

۱۳۹۰/۳/۳۰

پشت پرده اصلاحات قانون اساسي در مغرب

۱۳۹۰/۳/۲۹

تحلیلی متفاوت از رابطه مصر و ایران

۱۳۹۰/۳/۲۹

اظهارت تکان دهنده بازرگان نزديک به مبارک

۱۳۹۰/۳/۲۸

جزئيات جديدي از فعاليت جاسوس موساد در مصر

۱۳۹۰/۳/۲۵

توصیه به اردن، مغرب و عربستان

۱۳۹۰/۳/۲۵

طرح حكومت اسلامي در انديشه امام خميني و سيد قطب - بخش نخست

۱۳۹۰/۳/۲۵

ایران و اخوان ‏المسلمین در گذر زمان

۱۳۹۰/۳/۲۵

نگرانی روسیه در خصوص اهداف غرب در لیبی

۱۳۹۰/۳/۲۴

تلاش تونس براي هدايت انقلاب به سوي بازسازي اقتصادي

۱۳۹۰/۳/۲۴

همه در جستجوی سرهنگ

۱۳۹۰/۳/۲۴

هاني ياسين، قديمي‌ترين زنداني مصري

۱۳۹۰/۳/۲۴

تحولات مصر و سیاست خارجی آمریکا

۱۳۹۰/۳/۲۳

ترویج الگوی ترکیه برای آینده مصر

۱۳۹۰/۳/۲۳

بایسته‌های سیاست‌خارجی جدید مصر در سایه تحولات منطقه

۱۳۹۰/۳/۲۳

امریکا و مدیریت بحران مصر

۱۳۹۰/۳/۲۳

ناتو در ليبي و 10 سال، كشتار غير نظاميان در منطقه

۱۳۹۰/۳/۲۳

قذافی نه نخستین هدف بود نه آخرین

۱۳۹۰/۳/۲۳

تحولات سیاسی مصر؛ رویکردها و پیامدهای منطقه‌ای

۱۳۹۰/۳/۲۲

مصر پسامبارک و مولفه های تاثیرگذار در بازیگری غرب

۱۳۹۰/۳/۲۲

عناصر و مولفه های تعیین کننده در روابط ایران و مصر پس از سقوط مبارک

۱۳۹۰/۳/۲۲

بن‌بست بحران لیبی و گزینه‌های قذافی

۱۳۹۰/۳/۲۲

طمع شركت هاي نفتي آمريكايي به ليبي پس از قذافي

۱۳۹۰/۳/۲۲

اندیشه سیاسی شیخ راشد الغنوشی

۱۳۹۰/۳/۲۲

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.03.22

۱۳۹۰/۳/۲۲

عربستان سعودی، ایران و آمریکا در آغاز بهار عربی

۱۳۹۰/۳/۲۱

نگاه رهبران جنوب آفريقا به امام خميني (ره)

۱۳۹۰/۳/۲۱

رویدادهای خاورمیانه و نظریه برخورد تمدن ها

۱۳۹۰/۳/۲۱

مصر در راه احیاء هویت از دست رفته

۱۳۹۰/۳/۲۱

تمرکز آمریکا بر روابط ایران و زیمبابوه!

۱۳۹۰/۳/۲۱

تاثیر بازگشایی رفح بر مصر، حماس و تل آویو

۱۳۹۰/۳/۲۱

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.03.21

۱۳۹۰/۳/۲۱

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.03.17

۱۳۹۰/۳/۱۷

كنكاشي در انقلاب تونس و عوامل آن

۱۳۹۰/۳/۱۶

زمان برقراري آتش بس در ليبي فرا رسيده است

۱۳۹۰/۳/۱۶

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.03.16

۱۳۹۰/۳/۱۶

تغییر استراتژی ناتو در لیبی

۱۳۹۰/۳/۱۶

آخرین تحولات لیبی

۱۳۹۰/۳/۱۶

قذافی؛ سیاستمداری دیوانه نیست

۱۳۹۰/۳/۱۰

نگاهي به تاريخ انتخابات در تونس

۱۳۹۰/۳/۱۰

طرح اتحاد ایران، عربستان، عراق و مصر!

۱۳۹۰/۳/۹

قلب هارتلند آمریکا!

۱۳۹۰/۳/۹

نقش سیاست‌های خزنده انگلستان در انحراف انقلاب‌های اسلامی ـ عربی

۱۳۹۰/۳/۹

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.03.09

۱۳۹۰/۳/۹

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.03.08

۱۳۹۰/۳/۸

زمان ایران و مصر را از هم دور می کند؟

۱۳۹۰/۳/۸

روابط ايران و مصر، فراتر از معيارهاي ديپلماتيك

۱۳۹۰/۳/۸

الجزاير در آزمون سخت اصلاحات

۱۳۹۰/۳/۸

عصر جديد در سياست خارجي مصر

۱۳۹۰/۳/۷

چگونه می‌توان انقلاب‌های ایران و مصر را مقایسه کرد

۱۳۹۰/۳/۷

تکاپوی انقلاب در الازهر

۱۳۹۰/۳/۷

این مرد یا به قتل می رسد یا خودکشی می کند

۱۳۹۰/۳/۷

عملیات ناتو در لیبی و نقش آمریکا

۱۳۹۰/۳/۷

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.03.07

۱۳۹۰/۳/۷

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.03.04

۱۳۹۰/۳/۴

نتیجه انتخابات را می پذیرید آقای اوباما؟

۱۳۹۰/۳/۴

تعويق انتخابات تونس چالشهاي سياسي و امنيتي اين کشور را تشديد مي کند

۱۳۹۰/۳/۴

همه قیام های منطقه در ابتدا خواستار اصلاح ساختار بودند

۱۳۹۰/۳/۴

رابطه امنیت سوریه و امنیت انقلاب جدید مصر

۱۳۹۰/۳/۴

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.03.03

۱۳۹۰/۳/۳

کدام اسلام در لیبی ایفای نقش می کند؟

۱۳۹۰/۳/۳

اشتباه بودن فرضيات آمريكا در مورد ليبي به اثبات رسيده است

۱۳۹۰/۳/۳

نقش آفرینی روسیه در لیبی؟

۱۳۹۰/۳/۳

آفران: آفریقای جنوبی و برگزاری هشتمین انتخابات

۱۳۹۰/۳/۲

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.03.02

۱۳۹۰/۳/۲

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.03.01

۱۳۹۰/۳/۱

همه شاگردان مكتب قذافی!

۱۳۹۰/۲/۳۱

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.02.28

۱۳۹۰/۲/۲۸

جایگاه الازهر در مصر

۱۳۹۰/۲/۲۸

نبیل العربی کیست؟

۱۳۹۰/۲/۲۸

راهبردهاي مصر، امنيت اسرائيل را تحت تاثير قرار مي‌دهد

۱۳۹۰/۲/۲۷

شیطنت اسرائیل و آزمونی سخت برای مصر

۱۳۹۰/۲/۲۷

سناریوهای محتمل برای آینده لیبی

۱۳۹۰/۲/۲۷

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.02.27

۱۳۹۰/۲/۲۷

شورای همکاری عضویت مصر را رد کرد !

۱۳۹۰/۲/۲۶

آفران: مروری بر مهم ترین وقایع قاره آفریقا - 2

۱۳۹۰/۲/۲۶

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.02.26

۱۳۹۰/۲/۲۶

گره کوری که اوباما باید باز کند

۱۳۹۰/۲/۲۶

نگاه روسي به تكرار سناريوي سومالي در ليبي

۱۳۹۰/۲/۲۶

اخوان المسلمین؛ حیران در دوراهی تهران و استانبول

۱۳۹۰/۲/۲۶

مهندسی آمریکایی در شمال آفریقا و خاورمیانه

۱۳۹۰/۲/۲۶

عراق دوم در راه است

۱۳۹۰/۲/۲۵

چرا اسرائیل از تحولات مصر می ترسد؟

۱۳۹۰/۲/۲۵

آفران: مروری بر مهم ترین وقایع اخیر قاره آفریقا

۱۳۹۰/۲/۲۵

ائتلاف عليه اسرائيل استراتژي مشترك ايران و مصر

۱۳۹۰/۲/۲۵

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.02.25

۱۳۹۰/۲/۲۵

آرزوهای بر باد رفته شیر صحرا

۱۳۹۰/۲/۲۵

مروری بر ساختار داخلی و خارجی مصر پس از سقوط مبارک

۱۳۹۰/۲/۲۵

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.02.24

۱۳۹۰/۲/۲۴

بررسی آخرین تحولات لیبی

۱۳۹۰/۲/۲۴

جریان شناسی احزاب مصری(8) حزب الخضر المصری

۱۳۹۰/۲/۲۴

جریان شناسی احزاب مصری (7) حزب الامة

۱۳۹۰/۲/۲۴

اخوان‌المسلین قواعد بازی دموکراتیک را بلد است

۱۳۹۰/۲/۲۴

متن پيمان كمپ‌ديويد بين مصر و رژيم صهيونيستي

۱۳۹۰/۲/۲۴

کشورهاي غربي در حمله به ليبي، اهداف استعماري را دنبال مي کنند

۱۳۹۰/۲/۲۴

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.02.19

۱۳۹۰/۲/۱۹

آمریکا نگران تکرارتجربه ایران درمصر

۱۳۹۰/۲/۱۴

70 درصد از قرار دادهای بزرگ مصر متعلق به پسر مبارک است

۱۳۹۰/۲/۱۴

دانشگاه دفاع ملی آمریکا: انقلاب ایران و تجربه های آن برای بهار اعراب_ بخش اول

۱۳۹۰/۲/۱۴

نمونه‌های مهمی از سیاست خارجی جدید مصر

۱۳۹۰/۲/۱۴

سناریوهای احتمالی برای آینده بحران لیبی

۱۳۹۰/۲/۱۴

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.02.14

۱۳۹۰/۲/۱۴

جریان شناسی احزاب مصری (6) حزب التجمع الوطنی التقدمی

۱۳۹۰/۲/۱۴

تلاش اخوان المسلمين براي ايفاي نقش سياسي پررنگ تر در مصر

۱۳۹۰/۲/۱۳

حمله به لیبی با مدل عراق

۱۳۹۰/۲/۱۳

رابطه مستقیم سقوط مبارک و نجات طرح آشتی ملی فلسطینی

۱۳۹۰/۲/۱۳

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.02.13

۱۳۹۰/۲/۱۳

بررسی ماهیت انقلابیون لیبی

۱۳۹۰/۲/۱۳

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.02.12

۱۳۹۰/۲/۱۲

ایران دوست جدیدی پیدا کرد

۱۳۹۰/۲/۱۲

مصراته، عامل تعیین تکلیف در لیبی؟

۱۳۹۰/۲/۱۱

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.02.11

۱۳۹۰/۲/۱۱

جریان شناسی احزاب مصری (5) حزب الوفد الجدید

۱۳۹۰/۲/۱۱

جریان شناسی احزاب مصری(4) حزب الشعب الدیمقراطى

۱۳۹۰/۲/۱۱

قومیت، قبیله و هویت سیاسی در قاره آفریقا

۱۳۹۰/۲/۸

تغییرات در مصر؛ فقط به اندازه کافی

۱۳۹۰/۲/۸

نگرانی از دخالت های گسترده تر غرب در لیبی

۱۳۹۰/۲/۸

خون قذافی مباح است؟

۱۳۹۰/۲/۷

جنگ با قذافي ليبي، رقص شمشير با قذافي بحرين

۱۳۹۰/۲/۷

تقابل گفتمانی اسلامگرا و سکولار در مصر پس از انقلاب

۱۳۹۰/۲/۷

ويژگي‌هاي تسليحات به‏ كار برده شده در ليبي توسط غرب

۱۳۹۰/۲/۷

عربستان، ضد انقلاب را رهبری می کند

۱۳۹۰/۲/۷

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.02.07

۱۳۹۰/۲/۷

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.02.06

۱۳۹۰/۲/۶

 پشت صحنه حمله ناتو به ليبي

۱۳۹۰/۲/۶

از تخيلات قذافي تا سودانيزه كردن ليبي

۱۳۹۰/۲/۶

آيا روابط ديپلماتيك مصر دستخوش تغيير مي‌شود؟

۱۳۹۰/۲/۶

منافع و حمله به لیبی

۱۳۹۰/۲/۶

آغاز جنگ جهانی جدید با تحولات خاورمیانه و شمال آفریقا‬

۱۳۹۰/۲/۶

کالبد شکافی انقلاب 11 فوریه مصر

۱۳۹۰/۲/۶

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.02.05

۱۳۹۰/۲/۵

خروج قاهره از محور واشنگتن-تل آویو

۱۳۹۰/۲/۵

گزیده‌ای از سخنان مقام معظم رهبری درباره ملت و دولت مصر

۱۳۹۰/۲/۵

روابط ایران و مصر در گذر زمان

۱۳۹۰/۲/۵

حضور ناتو در لیبی

۱۳۹۰/۲/۵

استراتژی بی‌نظمی آمریکا برای خاورمیانه و شمال آفریقا

۱۳۹۰/۲/۵

جریان شناسی احزاب مصری(3) حزب الاحرار الاشتراکیین

۱۳۹۰/۲/۵

جایگاه ارتش در «مصر جدید»: رویکردها و تحلیل‌ها

۱۳۹۰/۲/۴

مروري بر اهداف و انگيزه‌هاي جنگ در شمال آفريقا

۱۳۹۰/۲/۴

سلطه دوباره برقاره آفريقا

۱۳۹۰/۲/۴

اعدام يا حبس ابد در انتظار ديكتاتور مخلوع مصر

۱۳۹۰/۲/۴

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.02.04

۱۳۹۰/۲/۴

اکونومیست: بحران لیبی ،لحظه دشوار تصمیم

۱۳۹۰/۲/۴

«آنتروپی امنیتی»؛‌ شگرد مصادره‌ی انقلاب‌های مردمی

۱۳۹۰/۲/۴

اهداف پنهان غرب و 3 سناریو در لیبی

۱۳۹۰/۲/۳

شينهوا : راه برون رفت از بحران ليبي چيست؟

۱۳۹۰/۲/۳

تجزيه ليبي در دستور کار ناتو

۱۳۹۰/۲/۳

جریان شناسی احزاب مصری(2) حزب مصر العربی الاشتراکی

۱۳۹۰/۲/۳

مجدی حسین درباره شخصیت صالحی،جلیلی و لاریجانی چه گفت؟

۱۳۹۰/۲/۳

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.02.03

۱۳۹۰/۲/۳

آمريكا به دنبال حذف يا يافتن پناهگاهي براي قذافي؟

۱۳۹۰/۲/۳

جریان شناسی احزاب مصری (1) پیشینه احزاب قبل و بعد از قیام 25 ژانویه

۱۳۹۰/۱/۳۱

جنگ مشكوك اوباما

۱۳۹۰/۱/۳۱

آخرین وضعیت تونس پس از خلع بن علی

۱۳۹۰/۱/۳۱

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.01.31

۱۳۹۰/۱/۳۱

خطرات «تغییر» برای راهبرد منطقه‌ای آمریکا

۱۳۹۰/۱/۳۱

ضرورت های انقلاب اسلامی، دیپلماسی فرهنگی و آینده مصر

۱۳۹۰/۱/۳۱

تلاش ناتو براي تقسيم ليبي به دو قسمت شرقي و غربي

۱۳۹۰/۱/۳۱

دفاع از دیکتاتورها به روش صهیونیستی

۱۳۹۰/۱/۳۱

آينده از نگاه مردم ، قذافي و ناتو

۱۳۹۰/۱/۳۰

قاهره به دنبال رابطه با ایران حتی اگر اسرائیل نخواهد

۱۳۹۰/۱/۳۰

ایران برنده قمار تاریخی آمریکا

۱۳۹۰/۱/۳۰

گزارشي از برنامه هاي انتخاباتي نامزدهاي رياست جمهوري مصر

۱۳۹۰/۱/۳۰

پشت پرده حضور معنادار ناتو در ليبي

۱۳۹۰/۱/۳۰

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.01.30

۱۳۹۰/۱/۳۰

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.01.29

۱۳۹۰/۱/۲۹

آیا شروع روابط مصر با ایران از نشانه‌های تغییر در منطقه است؟

۱۳۹۰/۱/۲۹

واكاوي ابعاد روابط ايران و مصر

۱۳۹۰/۱/۲۹

نمایش قدرت اخوان المسلمین در مصر

۱۳۹۰/۱/۲۹

مثلث پرقدرت ایران – شیعه – اخوان‌المسلمین

۱۳۹۰/۱/۲۹

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.01.28

۱۳۹۰/۱/۲۸

آفران: به راستی چرا خداحافظی برای دیکتاتورها سخت است؟

۱۳۹۰/۱/۲۸

نگاهی به تأثیر و تأثر فرهنگی و سیاسی ایران و مصر در قرن اخیر

۱۳۹۰/۱/۲۸

شاید قذافی نرود

۱۳۹۰/۱/۲۷

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.01.27

۱۳۹۰/۱/۲۷

نگاهي به نقش خليفه هفتار در جنبش ليبي

۱۳۹۰/۱/۲۷

اهداف پشت‌پرده لشكركشي نظامي غرب به ليبي

۱۳۹۰/۱/۲۷

نسل عمر مختار در برابر قذافی

۱۳۹۰/۱/۲۷

در كشورهاي مختلف چه مناطقي پرواز ممنوع هستند؟

۱۳۹۰/۱/۲۵

سياست‌هاي صندوق بين‌المللي پول و بانك جهاني در نسل كشي رواندا

۱۳۹۰/۱/۲۵

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.01.24

۱۳۹۰/۱/۲۴

استعمارگری به شیوه مُدرن

۱۳۹۰/۱/۲۳

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.01.23

۱۳۹۰/۱/۲۳

جامعه جهاني و بحران ليبي

۱۳۹۰/۱/۲۳

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.01.22

۱۳۹۰/۱/۲۲

تحلیل واشنگتن پست از اوضاع متفاوت الجزایر با دیگر کشورهای عربی

۱۳۹۰/۱/۲۲

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.01.21

۱۳۹۰/۱/۲۱

پیش‌شرط‌ های شورشیان لیبی برای مذاکره

۱۳۹۰/۱/۲۱

سایه تونی بلر بر خاک لیبی

۱۳۹۰/۱/۲۱

نفعی که اروپایی ها از جنگ لیبی می برند

۱۳۹۰/۱/۲۱

۵ دليل براي اعتياد آمريكا به جنگ‌

۱۳۹۰/۱/۲۱

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.01.20

۱۳۹۰/۱/۲۰

تحلیل استراتژیک تحولات خاورمیانه

۱۳۹۰/۱/۲۰

فرانسه در ليبي و ساحل عاج به دنبال چيست؟

۱۳۹۰/۱/۱۸

نقش ارتش در تحولات مصر پس از مبارک

۱۳۹۰/۱/۱۸

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.01.17

۱۳۹۰/۱/۱۷

پول نقد فراوان‌؛ تکیه‌گاه اصلی قذافی

۱۳۹۰/۱/۱۷

«سیا» رهبر مخالفان لیبی شد

۱۳۹۰/۱/۱۷

نحوه تعامل غرب با لیبی

۱۳۹۰/۱/۱۷

چرا سارکوزی به دنبال جنگ است؟

۱۳۹۰/۱/۱۷

ايران و معادله پر مجهول انقلاب‌هاى عربى

۱۳۹۰/۱/۱۶

طرابلس بهانه بود، تهران هدف؟

۱۳۹۰/۱/۱۶

مصر با ایران چه می‌کند؟

۱۳۹۰/۱/۱۶

نگاه اتاق فكرهاي آمريكا به ليبي

۱۳۹۰/۱/۱۶

لیلا طرابلسی؛ حاکم فاسد «کارتاژ»

۱۳۹۰/۱/۱۶

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.01.16

۱۳۹۰/۱/۱۶

پشت صحنه اصلی جنگ لیبی

۱۳۹۰/۱/۱۵

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.01.15

۱۳۹۰/۱/۱۵

لیبی قربانی اعراب میشود

۱۳۹۰/۱/۱۵

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.01.14

۱۳۹۰/۱/۱۴

عامل وقت در لیبی به سود کیست؟

۱۳۹۰/۱/۱۴

اختلاف‌نظرها و منافع واقعی روسیه در لیبی

۱۳۹۰/۱/۱۴

آفران: تحولات شمال آفر یقا - 90.01.10

۱۳۹۰/۱/۱۰

نسل نوپديد مصر و زايش يک اسلام نوپديد

۱۳۹۰/۱/۱۰

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.01.09

۱۳۹۰/۱/۹

نيم ميليارد دلار هزينه روزانه عمليات نظامي عليه ليبي

۱۳۹۰/۱/۹

5 پیامدمهم مداخله غرب درلیبی

۱۳۹۰/۱/۹

حکایت معمرقذافی: ازانزوا تا انزوا

۱۳۹۰/۱/۹

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.01.08

۱۳۹۰/۱/۸

آفران: جنگ نفت در ليبي

۱۳۹۰/۱/۸

گنج قارون فراعنه جدید در آتش

۱۳۹۰/۱/۸

شخصیت شناسی قذافی در پیگیری روند تحولات لیبی

۱۳۹۰/۱/۸

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.01.07

۱۳۹۰/۱/۷

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.01.06

۱۳۹۰/۱/۶

آفران: وضعيت ليبي

۱۳۹۰/۱/۶

آفران: مصالح ایالات متحده در دولت مبارک

۱۳۹۰/۱/۶

چرا مبارزات در لیبی به خشونت کشیده شد؟

۱۳۹۰/۱/۶

سرهنگ می رود،چه کسی می آید؟

۱۳۹۰/۱/۶

چرا آمریکا به لیبی حمله کرد؟

۱۳۹۰/۱/۶

لیبی پس از قذافی چه خواهد شد؟

۱۳۹۰/۱/۴

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.01.04

۱۳۹۰/۱/۴

ارزیابی گلوبال ریسرچ از جنگ جدید غرب

۱۳۹۰/۱/۴

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.01.03

۱۳۹۰/۱/۳

اختلاف بين کشورهاي غربي درباره عمليات نظامي در ليبي

۱۳۹۰/۱/۳

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.01.02

۱۳۹۰/۱/۲

آفران: تحولات شمال آفریقا - 90.01.01

۱۳۹۰/۱/۱

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.12.29

۱۳۸۹/۱۲/۲۹

جامعه جهانی و روز نخست دخالت نظامی در لیبی

۱۳۸۹/۱۲/۲۹

منطقه ممنوعه پروازى و آينده ليبى

۱۳۸۹/۱۲/۲۹

رئیس جمهور آینده مصر کیست

۱۳۸۹/۱۲/۲۸

خطراتي که ناتو را درليبي تهديد مي کنند

۱۳۸۹/۱۲/۲۸

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.12.28

۱۳۸۹/۱۲/۲۸

اتحادیه اروپا و تحولات مصر

۱۳۸۹/۱۲/۲۸

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.12.26

۱۳۸۹/۱۲/۲۶

لیبی؛ تشدید اختلاف میان فرانسه و آلمان

۱۳۸۹/۱۲/۲۶

آيا جهانيان درباره شکل گيري جبهه متحد عليه ليبي، زمان در اختيار دارند؟

۱۳۸۹/۱۲/۲۶

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.12.25

۱۳۸۹/۱۲/۲۵

واكاوي رابطه قذافي با رژيم صهيونيستي از خفا تا آشكار

۱۳۸۹/۱۲/۲۵

و اگر قذافی نرود؟

۱۳۸۹/۱۲/۲۵

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.12.24

۱۳۸۹/۱۲/۲۴

روابط تاريخي ـ فرهنگي ايران و مصر

۱۳۸۹/۱۲/۲۴

آینده مثلث آمریکا-اسرائیل-مصر: سناریوهای محتمل

۱۳۸۹/۱۲/۲۴

آيا قذافي بر سر كناره‌گيري‌اش مذاكره خواهد كرد؟

۱۳۸۹/۱۲/۲۴

محمد البرادعي، كانديدايي مردد و بدون پايگاه

۱۳۸۹/۱۲/۲۴

بعد از این انقلاب به کجا می روید؟

۱۳۸۹/۱۲/۲۴

گامهای متزلزل اروپا در برابر لیبی

۱۳۸۹/۱۲/۲۴

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.12.23

۱۳۸۹/۱۲/۲۳

خاورميانه و شمال آفريقا، محدوده پرواز ممنوع

۱۳۸۹/۱۲/۲۳

چرا این جنگ لازم الاجرا نیست

۱۳۸۹/۱۲/۲۳

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.12.22

۱۳۸۹/۱۲/۲۲

مسیر مصر به سوی آرامش؛ از کدام راه؟

۱۳۸۹/۱۲/۲۲

دوستی عاقلانه، دورنمایی از رابطه ایران – مصر

۱۳۸۹/۱۲/۲۲

آفران: تحولات شمال آفر یقا - 89.12.21

۱۳۸۹/۱۲/۲۱

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.12.19

۱۳۸۹/۱۲/۱۹

بررسی رفتار سیاسی اخوان المسلمین در تحولات مصر و تحلیل نقش آفرینی آن در تحولات آتی

۱۳۸۹/۱۲/۱۹

تحلیل عوامل سقوط مبارک

۱۳۸۹/۱۲/۱۹

البرادعی در قامت یک مصلح اجتماعی یا رهبر سیاسی؟

۱۳۸۹/۱۲/۱۹

ویژگیها و اقدامات جنبش اعتراضی در مصر

۱۳۸۹/۱۲/۱۹

نقش عوامل بیرونی در تحولات مصر

۱۳۸۹/۱۲/۱۹

روسیه و چین، آخرین امید‌های قذافی برای ماندن

۱۳۸۹/۱۲/۱۹

جنوب سودان؛ عرصه‌ جديد يكه‌تازي صهيونيسم

۱۳۸۹/۱۲/۱۹

رژيم صهيونيستي و بقاي ديكتاتوري در شمال آفريقا

۱۳۸۹/۱۲/۱۹

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.12.18

۱۳۸۹/۱۲/۱۸

تحلیل چرایی تحولات مصر و تاثیر آن بر تحولات آتی خاورمیانه

۱۳۸۹/۱۲/۱۸

شاهرگ های نفتی لیبی در سیطره انقلابیون

۱۳۸۹/۱۲/۱۸

تحلیل عوامل ایجاد کننده قیام مردم تونس

۱۳۸۹/۱۲/۱۷

تحولات خاورمیانه و شمال آفریقا از نگاه منوچهر متکی

۱۳۸۹/۱۲/۱۷

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.12.17

۱۳۸۹/۱۲/۱۷

تاریخ و تمدن مصر

۱۳۸۹/۱۲/۱۶

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.12.16

۱۳۸۹/۱۲/۱۶

از حاکمیت فراعنه تا حاکمیت دموکراسی

۱۳۸۹/۱۲/۱۶

لیبی و فصل جدید ورود شورای امنیت به موضوعات حقوق بشری

۱۳۸۹/۱۲/۱۶

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.12.15

۱۳۸۹/۱۲/۱۵

آفران: انقلاب ليبي و جغرافياي استراتژيك آن

۱۳۸۹/۱۲/۱۵

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.12.14

۱۳۸۹/۱۲/۱۴

همکار افتخاری آفران: خیزش اسلامی،قدرت نرم

۱۳۸۹/۱۲/۱۴

ایجاد منطقه پرواز ممنوع در لیبی توسط غرب؟!

۱۳۸۹/۱۲/۱۴

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.12.13

۱۳۸۹/۱۲/۱۳

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.12.12

۱۳۸۹/۱۲/۱۲

نقش قبايل در آينده نظام سياسي ليبي

۱۳۸۹/۱۲/۱۲

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.12.11

۱۳۸۹/۱۲/۱۱

آفران: آمريكا و گزينه هاي آن در قبال ليبي

۱۳۸۹/۱۲/۱۱

آفران: ديدگاه البرادعي در خصوص مرحله بعدي انقلاب مصر

۱۳۸۹/۱۲/۱۱

تحريم هوايى چقدر قذافى را مى‌ترساند؟

۱۳۸۹/۱۲/۱۱

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.12.10

۱۳۸۹/۱۲/۱۰

آفران: حوادث مصر و كاهش نفوذ امريكا

۱۳۸۹/۱۲/۱۰

آفران: تغییرات در دولت موقت تونس

۱۳۸۹/۱۲/۱۰

نشست مؤسسه مطالعات خاورميانه واشنگتن در خصوص ارتش مصر

۱۳۸۹/۱۲/۱۰

لیبی طعمه جدید ناتو

۱۳۸۹/۱۲/۱۰

سونامي سياسي در خاورميانه و شمال آفريقا

۱۳۸۹/۱۲/۱۰

فراز و فرود ديكتاتور سبز

۱۳۸۹/۱۲/۱۰

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.12.09

۱۳۸۹/۱۲/۹

متن كامل اصلاح قانون اساسي مصر

۱۳۸۹/۱۲/۹

آفران: نظام ليبي و افزايش فشار آمريكا

۱۳۸۹/۱۲/۸

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.12.08

۱۳۸۹/۱۲/۸

آفران: حوادث لیبی

۱۳۸۹/۱۲/۸

آیا این مرد جانشین قذافی است ؟

۱۳۸۹/۱۲/۸

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.12.07

۱۳۸۹/۱۲/۷

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.12.06

۱۳۸۹/۱۲/۶

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.12.05

۱۳۸۹/۱۲/۵

ميراث عبدالناصر و تاثير آن بر انقلاب جوانان مصر

۱۳۸۹/۱۲/۵

آفران: واكنش اسرائيل به تحولات منطقه

۱۳۸۹/۱۲/۵

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.12.04

۱۳۸۹/۱۲/۴

آفران: بله . . .ليبي مصر و تونس نيست

۱۳۸۹/۱۲/۴

آفران: اسراییل متضرر از سیاست های واشنگتن

۱۳۸۹/۱۲/۴

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.12.03

۱۳۸۹/۱۲/۳

بررسی رویکرد اسلامی انقلاب مصر/رفتار آمریکا غیر عادی است

۱۳۸۹/۱۲/۳

شعار دموکراسى در لیبى، دموکراسى غربى نیست

۱۳۸۹/۱۲/۳

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.12.01

۱۳۸۹/۱۲/۱

آفران: انقلاب هاي مردمي در جهان عرب

۱۳۸۹/۱۱/۳۰

آفران: ليبي بين دو انقلاب

۱۳۸۹/۱۱/۳۰

آفران: آینده مبهم کمپ دیوید

۱۳۸۹/۱۱/۲۸

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.11.28

۱۳۸۹/۱۱/۲۸

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.11.27

۱۳۸۹/۱۱/۲۷

آفران: تغییر سیاست های مصر در مقابل رژیم صهیونیستی

۱۳۸۹/۱۱/۲۷

پشت پرده انقلاب مصر: دیکتاتوری بدون توسعه

۱۳۸۹/۱۱/۲۷

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.11.26

۱۳۸۹/۱۱/۲۶

انقلاب مصر ، ایران و استراتژی پینگ پنگ

۱۳۸۹/۱۱/۲۶

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.11.25

۱۳۸۹/۱۱/۲۵

احتمال تجديد نظر حكومت جديد مصر در قرارداد كمپ ديويد

۱۳۸۹/۱۱/۲۵

عمرو موسي، آنچه هست و آنچه معرفي مي شود

۱۳۸۹/۱۱/۲۵

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.11.24

۱۳۸۹/۱۱/۲۴

نسخه نظامى امريکايى‌ها براى مصر

۱۳۸۹/۱۱/۲۴

آمریکا مصری جدید برای خود ساخت؟

۱۳۸۹/۱۱/۲۴

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.11.23

۱۳۸۹/۱۱/۲۳

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.11.22

۱۳۸۹/۱۱/۲۲

عمر سلیمان، چشم امید آمریکا و اسرائیل

۱۳۸۹/۱۱/۲۲

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.11.21

۱۳۸۹/۱۱/۲۱

ترفند آمريكا براي مصادره انقلاب مصر

۱۳۸۹/۱۱/۲۱

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.11.20

۱۳۸۹/۱۱/۲۰

امريکا و بحران مصر؛ آشفتگى انبوه و اهرم محدود

۱۳۸۹/۱۱/۲۰

احمد زویل کیست؟

۱۳۸۹/۱۱/۲۰

بازتاب انقلاب اسلامي ايران در مصر

۱۳۸۹/۱۱/۲۰

مبادا مصر، ایران شود

۱۳۸۹/۱۱/۱۹

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.11.19

۱۳۸۹/۱۱/۱۹

مردم مردم مصر در آخرين نظر سنجي درباره گرايش هاي اسلامي خود چه گفته اند؟

۱۳۸۹/۱۱/۱۹

چرا این همه وحشت از اخوان المسلمین؟

۱۳۸۹/۱۱/۱۹

سیر جایگاه ریاست جمهوری در تونس

۱۳۸۹/۱۱/۱۹

آمريكايي دانستن انقلاب واقعي مردم مصر و تونس ظلم و اهانت به ملت ها است

۱۳۸۹/۱۱/۱۹

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.11.18

۱۳۸۹/۱۱/۱۸

اسرائیل نگران مذاکرات است نه دوستدار مبارک

۱۳۸۹/۱۱/۱۸

بازگشت مصر به معادلات منطقه با الگوی مصری

۱۳۸۹/۱۱/۱۸

آفران: بررسی بحران ساحل عاج و راه حل های برون رفت از آن

۱۳۸۹/۱۱/۱۸

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.11.17

۱۳۸۹/۱۱/۱۷

اجرای سناریوی B در مصر

۱۳۸۹/۱۱/۱۷

جنبش مصر و اخوان‌المسلمین از دید طارق رمضان

۱۳۸۹/۱۱/۱۷

بازار جهانی طلا تحت تاثیر انقلاب در مصر

۱۳۸۹/۱۱/۱۷

پـيام دکتر مـحمـد بـديع، مرشدعام اخوان المسلمين مصر

۱۳۸۹/۱۱/۱۷

آفران: تحولات شمال آفریقا 89.11.16

۱۳۸۹/۱۱/۱۶

پیام مقام معظم رهبری خطاب به مردم مصر و تونس

۱۳۸۹/۱۱/۱۶

مصر از يک قرن پيش به دنبال انقلاب بود

۱۳۸۹/۱۱/۱۶

واهمه آمریکا از تکرار انقلاب ایران در مصر

۱۳۸۹/۱۱/۱۶

جایگاه ایران در مصر پس از حسنی مبارک

۱۳۸۹/۱۱/۱۶

آفران: بیانات مقام معظم رهبری پیرامون حوادث مصر و تونس

۱۳۸۹/۱۱/۱۵

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.11.15

۱۳۸۹/۱۱/۱۵

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.11.14

۱۳۸۹/۱۱/۱۴

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.11.13

۱۳۸۹/۱۱/۱۳

اين آقا جلاد است

۱۳۸۹/۱۱/۱۳

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.11.12

۱۳۸۹/۱۱/۱۲

تحولات خاورميانه پيروزي هژموني ايران بر آمريكاست

۱۳۸۹/۱۱/۱۲

آفران: دخالتهای فرانسه و آمریکا در تونس، قبل و بعد از انقلاب

۱۳۸۹/۱۱/۱۲

آفران: تحولات شمال آفریقا - 89.11.11

۱۳۸۹/۱۱/۱۱

خون به رگ مردم تونس بازگشت

۱۳۸۹/۱۱/۱۱

دومینوی عربی

۱۳۸۹/۱۱/۱۰

آقاى مبارک لطفا زودتر برويد

۱۳۸۹/۱۱/۱۰

اشتباه ایران را در تونس تکرار نکنید

۱۳۸۹/۱۱/۹

رژيم صهيونيستي در جنوب سودان؛ مصداقي از استعمار نو

۱۳۸۹/۱۱/۷

احزاب تونس و فقدان رهبري اعتراضات مردمي

۱۳۸۹/۱۱/۶

انسان آفریقائی باید تاریخ آفریقا را بنویسد

۱۳۸۹/۱۱/۵

تغيير در تونس، زمينه ها و پيامدها

۱۳۸۹/۱۱/۴

آفران: معرفی کاندیداهاي تاثیرگذار انتخابات ریاست جمهوری آفریقای مرکزی

۱۳۸۹/۱۱/۳

آفران: نگاهی به کشور مالی

۱۳۸۹/۱۱/۳

توفيقات و برکات سنگال

۱۳۸۹/۱۱/۳

آفران: آيينه انتخابات هاي سال 2010 در آفريقا و تجسم آن در آينده

۱۳۸۹/۱۱/۲

پایان غم انگیز برای تونس یا برای بن علی؟

۱۳۸۹/۱۰/۳۰

آيا مقدمات ظهور اسلام‌گرايان فراهم است؟

۱۳۸۹/۱۰/۳۰

آفران: نتایج نهایی انتخابات در مجمع الجزایر کومور

۱۳۸۹/۱۰/۲۹

هشدار فعالان سياسي عرب نسبت به گسترش پديده جدايي طلبي

۱۳۸۹/۱۰/۲۸

ديرينه بودن طرح جداسازي سودان

۱۳۸۹/۱۰/۲۷

تونس؛ از اعتراض تا تغيير

۱۳۸۹/۱۰/۲۶

وقتى چانه زنى با حکومت شکست مى خورد

۱۳۸۹/۱۰/۲۵

دخالت خارجى براى برقرارى دموکراسى

۱۳۸۹/۱۰/۲۱

قيروان؛ نماد تمدن اسلامي در ‌آفريقا

۱۳۸۹/۱۰/۲۰

پایکوبی و شادمانی اشغالگران قدس از تجزیه سودان

۱۳۸۹/۱۰/۱۹

پرونده سودان (مجموعه مقالات)

۱۳۸۹/۱۰/۱۸

آفران: نتایج انتخابات ریاست جمهوری کومور 

۱۳۸۹/۱۰/۱۵

جنبش‌های اسلامی در مغرب عربی

۱۳۸۹/۱۰/۱۴

آفران: بحران ساحل عاج و گذري بر انتخابات 2008 زيمبابوه

۱۳۸۹/۱۰/۱۳

شاخ آفریقا، میدان رقابت قدرت‌های بزرگ

۱۳۸۹/۱۰/۱۲

آفران: گسترش نا آرامي‌ها در تونس

۱۳۸۹/۱۰/۱۱

برژینسکی: مصر آتشفشانی است که منطقه را می‌سوزاند

۱۳۸۹/۱۰/۹

عمرالبشیر تسلیم شده است

۱۳۸۹/۱۰/۸

جايگاه و تأثير آيين مسيحيت در آفريقا(پایانی)

۱۳۸۹/۱۰/۶

جايگاه و تأثير آيين مسيحيت در آفريقا(2)

۱۳۸۹/۱۰/۵

جايگاه و تأثير آيين مسيحيت در آفريقا(1)

۱۳۸۹/۱۰/۴

آفران: جدایی طلبان کازامانس (MFDC) در سنگال

۱۳۸۹/۱۰/۲

تجزیه سودان به‌نفع همسایگان این‌كشور است

۱۳۸۹/۱۰/۱

تهاجم سنگين صليبي‌ها از جنوب سودان

۱۳۸۹/۹/۳۰

مداخلات نرم در شاخ آفريقا-2

۱۳۸۹/۹/۲۹

مداخلات نرم در شاخ آفريقا-1

۱۳۸۹/۹/۲۸

اسرائیل دوم در جنوب سودان

۱۳۸۹/۹/۲۷

آفران: سودان و چالش هاي پيش روي همه پرسي تعيين سرنوشت جنوب

۱۳۸۹/۹/۲۳

آفران: تحولات پس از انتخابات ریاست جمهوری در گینه

۱۳۸۹/۹/۲۲

آفران: بحران سیاسی در ساحل عاج

۱۳۸۹/۹/۲۱

آفران: ايران و اسراييل در افريقا

۱۳۸۹/۹/۱۶

درس‌هايي جالب از يك وزير آفريقايي

۱۳۸۹/۹/۱۵

گفتمان تاريخي مسلمانان اتيوپي

۱۳۸۹/۹/۱۳

نگاهی به سیاست های افریقایی هند

۱۳۸۹/۹/۹

ترعه اى به قدمت تاريخ

۱۳۸۹/۹/۷

مصر، جمهوري موروثي يا انتخابات آزاد

۱۳۸۹/۹/۶

آفران: كنيا؛ قدرت بلامنازع شرق آفريقا

۱۳۸۹/۹/۴

آفران: چين در آفريقا و منافع متقابل

۱۳۸۹/۹/۱

آفران: انتخابات پارلماني مصر

۱۳۸۹/۸/۳۰

همكار افتخاري آفران: نگاهي به روابط ايران و الجزاير از ابتدای شکل گیری تاکنون

۱۳۸۹/۸/۲۹

آفریقا در مطالعات ایرانی

۱۳۸۹/۸/۲۵

آفران: آينده صحراي باختري و نشست نيويورك

۱۳۸۹/۸/۲۴

پیشرفت و توان بالقوه اقتصاد آفریقا

۱۳۸۹/۸/۲۲

آفران: بحران در جبهه آزاديبخش ملي الجزاير

۱۳۸۹/۸/۲۰

آفران: اظهارات دكتر حسن مكي، مدير دانشگاه جهاني آفريقا

۱۳۸۹/۸/۱۹

آفران: مسووليت هاي پيش روي رئيس جمهور تانزانيا

۱۳۸۹/۸/۱۸

آفران: سفر دوره اي وزير امور خارجه ايران به غرب آفريقا

۱۳۸۹/۸/۱۷

اقتصاد بوتسوانا

۱۳۸۹/۸/۱۶

کنیا و توسعه کشاورزی برای زنان کشاورز

۱۳۸۹/۸/۱۵

توسعه آفریقا و نقش تجارت و کشاورزی

۱۳۸۹/۸/۱۳

آفران: تغيير و تحول در كابينه دولت آفريقاي جنوبي 

۱۳۸۹/۸/۱۲

گزارش کامل میزگرد تخصصی ایران و نیجریه

۱۳۸۹/۸/۱۱

آفران: شرايط تانزانيا و مجمع الجزاير زنگبار پيش از برگزاري انتخابات

۱۳۸۹/۸/۱۰

آیا هزینه سرمایه در آفریقای جنوبی بالا است؟‌

۱۳۸۹/۸/۹

اعتماد به بيگانگان، آغاز ضربه پذيري سودان

۱۳۸۹/۸/۵

كالبدشكافي بحران سومالي

۱۳۸۹/۸/۴

استعمار قاره سياه اين بار با «آفريكام»

۱۳۸۹/۸/۳

آفران: حقيقت سهام ايران در معدن اورانيوم ناميبيا

۱۳۸۹/۸/۲

سومالی و جای خالی نخبگان

۱۳۸۹/۷/۲۸

قدرت نرم آمريكا در شاخ آفريقا

۱۳۸۹/۷/۲۷

استراتژی اسرائیل در رابطه با آفریقا

۱۳۸۹/۷/۲۶

آفران: جنگ القاعده عليه فرانسه

۱۳۸۹/۷/۲۵

رقابت ها شفاف باشد، جمال مبارک شکست می خورد

۱۳۸۹/۷/۲۱

آفران: الشباب؛ هويت و اهداف 

۱۳۸۹/۷/۲۰

محسن پاك آيين: بررسي علل قطع روابط زامبيا و جموري اسلامي ايران

۱۳۸۹/۷/۱۹

آفران: جنگ آمريكا عليه ايران؛ چه كسي مسئول مرگ مردم است؟

۱۳۸۹/۷/۱۸

آفران: استقرار نظاميان آمريكا در جنوب الجزاير

۱۳۸۹/۷/۱۵

واكاوي ادوار تاريخي تلاوت قرآن كريم در مصر

۱۳۸۹/۷/۱۴

آفران: مصاحبه جاني كارسون در حاشيه اجلاس سازمان ملل

۱۳۸۹/۷/۱۳

جريان هاي اسلامي در سودان

۱۳۸۹/۷/۱۱

چرا جنبش تونس سياسي شد؟

۱۳۸۹/۷/۱۰

آفران: سخنان باراك اوباما در نشست نيويورك درباره سودان

۱۳۸۹/۷/۷

محسن پاك آيين: ايران، مصر و انديشه تقريب

۱۳۸۹/۷/۶

آفران: سياست كنيا در قبال جدايي جنوب سودان

۱۳۸۹/۷/۵

آفران: دزدي دريايي در سواحل سومالي، ريشه ها و راه حل ها

۱۳۸۹/۷/۴

محسن پاك آيين: پیش بینی جالب مقام معظم رهبری در مورد زامبیا

۱۳۸۹/۷/۳

آفران: جنگ عليه القاعده در موريتاني

۱۳۸۹/۷/۱

آفران: برگزاري چهاردهمين «گردهم‌آيي اتحاديه آفريقا»

۱۳۸۹/۶/۳۱

محسن پاك آيين: نگاهي به تاريخچه روابط ايران و قاره افريقا

۱۳۸۹/۶/۳۱

آفران: فضاي مجازي و انتخابات رياست جمهوري نيجريه

۱۳۸۹/۶/۳۱

سياست خارجي ايران در آفريقا

۱۳۸۹/۶/۳۰

آفران: همايش هم انديشي ايران و آفريقا؛ چرا؟

۱۳۸۹/۶/۳۰

آفران: سودان، موضع بازيگران منطقه اي نسبت به استقلال جنوب

۱۳۸۹/۶/۲۹

محبت اهل بیت (س) حلقه اتصال مردم ایران و مصر

۱۳۸۹/۶/۲۹

آفران: تظاهرات مردم سومالي در اعتراض به اهانت به قرآن در امريكا

۱۳۸۹/۶/۲۸

وحدت اسلامگرايان؛ تجربه مغربي

۱۳۸۹/۶/۲۴

آفران: رويدادهاي آفريقا در ماه گذشته (89.05.15-89.06.15)

۱۳۸۹/۶/۲۳

آفران: همايش هم انديشي ايران و آفريقا

۱۳۸۹/۶/۲۲

همكار افتخاري آفران: عيد فطر در سنگال

۱۳۸۹/۶/۱۸

آفران: آخرين تحولات سومالي در دو جبهه سياسي و نظامي

۱۳۸۹/۶/۱۷

آفران: راه پيمايي روز قدس در نيجريه

۱۳۸۹/۶/۱۵

بزرگان الجزاير

۱۳۸۹/۶/۱۴

استراتژي اسرائيل در رابطه با آفريقا

۱۳۸۹/۶/۱۱

آفران: انتخاب دبيركل اتحاديه مديترانه

۱۳۸۹/۶/۱۰

شهيد سيد قطب

۱۳۸۹/۶/۹

آفران: اعتصاب اتحاديه هاي كارگري در آفريقاي جنوبي

۱۳۸۹/۶/۸

مرگ؛ عامل تغيير در جهان عرب

۱۳۸۹/۶/۷

شهيد حسن البنا

۱۳۸۹/۶/۴

حرکت الاتجاه الاسلامی

۱۳۸۹/۶/۳

آفران: اوضاع سياسي اوگاندا و وضعيت مخالفان

۱۳۸۹/۶/۲

نلسون ماندلا

۱۳۸۹/۶/۱

احزاب سیاسی الجزایر

۱۳۸۹/۵/۳۱

آفران: دلايل اقبال مردم روآندا به كاگامه

۱۳۸۹/۵/۲۸

آفران: رفراندوم قانون اساسي كنيا و تاثير آن بر انتخابات رياست جمهوري (2)

۱۳۸۹/۵/۲۷

آفران: نقش امريكا در سومالي و برنامه هاي آينده آن

۱۳۸۹/۵/۲۶

آفران: پادشاهي‌هاي نوين در شمال آفريقا

۱۳۸۹/۵/۲۵

آفران: ديپلماسي باراك اوباما در آفريقا

۱۳۸۹/۵/۲۴

آفران: تحولات اخير در صحنه سياسي مصر (3)

۱۳۸۹/۵/۲۱

آفران: سخنان رييس جمهور امريكا در افتتاحيه همايش رهبران جوان آفريقا

۱۳۸۹/۵/۲۰

آفران: پنتاگون، افزايش حضور ايالات متحده در آفريقا

۱۳۸۹/۵/۱۹

آفران: تحولات اخير در صحنه سياسي مصر (2)

۱۳۸۹/۵/۱۸

آفران: رويدادهاي آفريقا در ماه گذشته (89.04.15-89.05.15)

۱۳۸۹/۵/۱۷

آفران: تروريسم در سومالي

۱۳۸۹/۵/۱۴

آفران: آخرين تحولات كنيا پيش از برگزاري رفراندم قانون اساسي

۱۳۸۹/۵/۱۳

آفران: سياست هاي ايالات متحده امريكا در آفريقا از نگاه جاني كارسون

۱۳۸۹/۵/۱۲

آفران: سياست در زنگبار

۱۳۸۹/۵/۱۱

آفران: پروژه كشورهاي غربي براي تجزيه سودان

۱۳۸۹/۵/۱۰

آفران:  تحليل رسانه هاي خارجي از روند تغييرات در مصر

۱۳۸۹/۵/۷

آفران: هجوم ارتش موريتاني به پايگاه هاي القاعده

۱۳۸۹/۵/۶

آفران: بمب گذاري اوگاندا و حضور القاعده در آفريقا

۱۳۸۹/۵/۴

آفران: موريتاني ... ثبات يا بحران؟

۱۳۸۹/۵/۳

آفران: بحراني به نام صحراي سيناء

۱۳۸۹/۴/۳۱

آفران: بمب گذاري اوگاندا، هشدار براي نيجريه 

۱۳۸۹/۴/۲۹

آفران: نزاع ايران و رژيم اشغالگر صهيونيستي در آفريقا

۱۳۸۹/۴/۲۸

آفران: روز جهاني ماندلا

۱۳۸۹/۴/۲۷

آفران: سفر رئيس جمهور برزيل به هفت كشور آفريقايي

۱۳۸۹/۴/۲۴

آفران: كمك آفريقا (ليبي) به غزه

۱۳۸۹/۴/۲۴

آفران: سناريوهاي احتمالي آينده حكومت در مصر

۱۳۸۹/۴/۲۳

آفران: اعزام كشتي كمك هاي انسان دوستانه ليبي به غزه

۱۳۸۹/۴/۲۲

آفران: رفراندوم قانون اساسي كنيا و تاثير آن بر انتخابات رياست جمهوري

۱۳۸۹/۴/۱۷

آفران: تشيع در موريتاني

۱۳۸۹/۴/۱۶

آفران: بازگشت كودتا به آفريقا؟

۱۳۸۹/۴/۱۵

آفران: تحولات اخير در صحنه سياسي مصر

۱۳۸۹/۴/۱۴

آفران: شاخ آفريقا، شرايط كنوني و سياست ايالات متحده امريكا

۱۳۸۹/۴/۱۳

ادريسيان اولين حکومت شيعي در شمال آفريقا

۱۳۸۹/۴/۱۲

آفران: پايان دوره نظاميان در گينه؟

۱۳۸۹/۴/۹

آفران: استراتژي ايالات متحده آمريكا در الجزاير

۱۳۸۹/۴/۸

آفران: حضور چين در نيجريه

۱۳۸۹/۴/۷

آفران: اوضاع اسف بار آفريقاي مركزي و نقش فرانسه در پيدايش آن

۱۳۸۹/۴/۶

آفران: پيروزي بر آپارتايد؛ اتحاد و قدرت سياه يا هوشمندي سفيد

۱۳۸۹/۴/۲

آفران: بازگشت تركيه به آفريقا

۱۳۸۹/۴/۱

آفران: مراحل تكامل برنامه هاي تبليغاتي القاعده مغرب اسلامي

۱۳۸۹/۳/۳۱

آفران: رقابت آمريكا و فرانسه در الجزاير... پيروز نهايي؟

۱۳۸۹/۳/۳۰

آفران: كنفرانس بازنگري اساسنامه ديوان كيفري بين المللي در اوگاندا

۱۳۸۹/۳/۲۹

آفران: ايالات متحده و مسئله صحراي باختري

۱۳۸۹/۳/۲۷

جنبش اخوان المسلمين در منطقه شمال آفريقا

۱۳۸۹/۳/۲۶

آفران: جام جهاني فوتبال و آفريقاي جنوبي

۱۳۸۹/۳/۲۳

آفران: اعزام كاروان كمك هاي بشر دوستانه از الجزاير به غزه

۱۳۸۹/۳/۲۲

آفران: حضور نظامي امريكا در سومالي

۱۳۸۹/۳/۲۰

آفران: سخنان معاون آفريقاي وزارت امور خارجه ايالات متحده به مناسبت روز آفريقا

۱۳۸۹/۳/۱۹

آفران: جامعه كشورهاي شرق آفريقا (EAC)

۱۳۸۹/۳/۱۸

آفران: سير تحول سياست نظامي فرانسه در آفريقا

۱۳۸۹/۳/۱۷

آفران: تظاهرات ضد اسرائيلي در مراكش

۱۳۸۹/۳/۱۷

آفران: پژوهش و مطالعات تحقيقاتي در آفريقا

۱۳۸۹/۳/۱۶

آفران: همكاري آفريكوم و ديوان بين الملل كيفري، اجراي عدالت در آفريقا ؟!

۱۳۸۹/۳/۱۳

آفران: اجلاس فرانسه و كشور هاي آفريقا

۱۳۸۹/۳/۱۳

آفران: جنايت جديد رژيم صهيونيستي و واكنش جامعه بين الملل

۱۳۸۹/۳/۱۲

آفران: شركت رييس جمهور ليبريا در انتخابات سال آينده

۱۳۸۹/۳/۱۱

آفران: آفريكوم و جنگ پنهان ايالات متحده در قاره آفريقا

۱۳۸۹/۳/۱۰

آفران: كنفرانس امنيت و بازسازي سومالي در تركيه

۱۳۸۹/۳/۹

آفران: آشنايي با كشور گينه كوناكري

۱۳۸۹/۳/۸

آفران: بررسي روند انتخابات اتيوپي

۱۳۸۹/۳/۴

آفران: به مناسبت روز آفريقا

۱۳۸۹/۳/۳

آفران: اختلافات بر سر تقسيم آب رودخانه نيل

۱۳۸۹/۳/۲

روابط ايران و مصر بهانه جويي مصري ها يا فشار آمريكا

۱۳۸۹/۲/۲۹

آيا البرادعي پيام آور تغييرات در مصر خواهد بود؟

۱۳۸۹/۲/۲۸

آفريقا

۱۳۸۹/۲/۲۷

آفران: بيستمين اجلاس آفريقايي مجمع جهاني اقتصاد در تانزانيا

۱۳۸۹/۲/۲۶

آفران: استراتژي آمريكا در منطقه مغرب عربي 

۱۳۸۹/۲/۲۵

آفران: گروه بانك آفريقايي توسعه

۱۳۸۹/۲/۲۳

آفران: نگاهي به اوضاع سياسي كشور توگو

۱۳۸۹/۲/۲۲

اطلاعات اساسي كشور الجزاير

۱۳۸۹/۲/۲۱

آفران: نياز آفريقا به نقشه جديد؟!

۱۳۸۹/۲/۱۹

آفران: اسلام و مسيحيت در افريقا (2)

۱۳۸۹/۲/۱۸

آفران: اوباما، افزايش نظامي گري در آفريقا ؟!

۱۳۸۹/۲/۱۶

پراكندگي مسلمانان و مسيحيان در مناطق مختلف افريقا

۱۳۸۹/۲/۱۵

طريقه‌ها و فرقه‌هاي‌ اسلامي‌ در نيجريه

۱۳۸۹/۲/۱۲

مساحت كل جنگلهاي جهان؟ ميزان پراكندگي آن در كشورهاي مختلف؟

۱۳۸۹/۲/۱۱

تقويم گوجي و تاثیر آن بر فرهنگ مردم اتيوپي

۱۳۸۹/۲/۹

آفران: جنبش هاي اسلام گرا در الجزائر معاصر

۱۳۸۹/۲/۸

جشن ادبار در اتیوپی

۱۳۸۹/۲/۶

علل گرایش به تمساح پرستی توسط قبیله آناری در اتیوپی

۱۳۸۹/۲/۵

وجوه نام گذاری در فرهنگ مردم اتیوپی

۱۳۸۹/۲/۴

الهه هاي كوچك كشور غنا

۱۳۸۹/۲/۲

برخي ارزش هاي فرهنگي كشور غنا و تحولات آن

۱۳۸۹/۲/۱

آفران: اسلام و مسيحيت در آفريقا (1)

۱۳۸۹/۲/۱

کشور نيجریه در آئینه آمار‌

۱۳۸۹/۱/۲۹

جهاني شدن و ريشه هاي رنسانس آفريقائي

۱۳۸۹/۱/۲۸

جایگاه سنت و نیاکان در فرهنگ آفریقا

۱۳۸۹/۱/۲۶

آفران: سوسياليزم در آفريقا

۱۳۸۹/۱/۲۴

آفران: اسلام گرايي در تونس

۱۳۸۹/۱/۲۴

آفران: قطع روابط ديپلماتيك موريتاني- رژيم صهيونيستي

۱۳۸۹/۱/۱۸

آفران : مراكز قدرت سومالي پس از محاكم اسلامي

۱۳۸۹/۱/۱۸

وضعيت فرهنگي ديني آفريقا

۱۳۸۹/۱/۱۵

ضرورت نگاه جدي به سرمايه گذاري در كشاورزي آفريقا

۱۳۸۹/۱/۱۱

نقدي بر آفريقا پژوهي

۱۳۸۹/۱/۱۰

جايگاه زبان فارسي در قاره افريقا

۱۳۸۹/۱/۹

تشيع در تونس

۱۳۸۹/۱/۸

تشيع در تانزانيا

۱۳۸۹/۱/۸

تشيع در اتيوپي

۱۳۸۹/۱/۸

تشيع در مصر

۱۳۸۹/۱/۸

تشيع در سودان

۱۳۸۹/۱/۸

تشيع در نيجريه

۱۳۸۹/۱/۸

آشنايی با قبیله "می نیت" در اتیوپی

۱۳۸۸/۱۲/۲۶

زنگ های تجاوز به سودان

۱۳۸۸/۱۲/۲۶

اجلاس نهاد همكاري اقتصادي چين و آفريقا در مصر

۱۳۸۸/۱۲/۲۴

آفران: تاريخچه اي از كودتاهاي آفريقايي

۱۳۸۸/۱۲/۲۴

بحران در روابط الجزاير- مراكش و مسئله صحراي باختري

۱۳۸۸/۱۲/۲۳

رویکرد فرهنگي اتيوپـــــي پس از نظام سوسياليستي

۱۳۸۸/۱۲/۲۲

دورنماي تحولات پانتلند: اتحاد يا جدايي؟

۱۳۸۸/۱۲/۲۲

آفران: وفات شيخ الازهر؛ طنطاوي

۱۳۸۸/۱۲/۲۲

جبهه پوليساريو صحراي باختري، شكل گيري و ساختار

۱۳۸۸/۱۲/۱۹

بررسي اوضاع سياسي، اقتصادي و اجتماعي كشور گامبيا

۱۳۸۸/۱۲/۱۹

آفران: نگاهي اجمالي بر اتحادیه آفریقا

۱۳۸۸/۱۲/۱۷

آفران: اتحاديه آفريقا در گذر زمان

۱۳۸۸/۱۲/۱۲

آفران: البرادعي، «موسوي» مصر

۱۳۸۸/۱۲/۱۰

آفران: انتخابات رياست جمهوري در توگو

۱۳۸۸/۱۲/۹

آفران: سفر سارکوزي به رواندا بعد از چهار سال قطع روابط

۱۳۸۸/۱۲/۶

آفران: تعليق روابط ديپلماتيك كشورهاي موريتاني و مالي

۱۳۸۸/۱۲/۴

آفران: جامعه اقتصادي غرب آفريقا (اكواس)

۱۳۸۸/۱۲/۴

آفران: كودتا در نيجر

۱۳۸۸/۱۲/۱

آفران: آخرين وضعيت نفت آنگولا 

۱۳۸۸/۱۱/۲۸

آفران: تحولات اخير در روابط چاد و سودان

۱۳۸۸/۱۱/۲۱

آفران:‌ آخرين تحولات عرصه سياسي سودان

۱۳۸۸/۱۱/۱۴

آفران: سفر رئيس جمهور موريتاني به ايران 

۱۳۸۸/۱۱/۱۳

آفران: وضعيت هندي هاي ساكن آفريقاي جنوبي 

۱۳۸۸/۱۱/۱۰

آفران: برگزاري ششمين «نشست اتحاديه بين‌المجالس اسلامي

۱۳۸۸/۱۱/۸

آفران: انتخابات رياست جمهوري سودان و تحولات سياسي اخير اين كشور

۱۳۸۸/۱۱/۵

آفران: نشست كارشناسان و شخصيت هاي برجسته مصري درباره ديوار فولادي مصر

۱۳۸۸/۱۰/۲۲

آفران: تقاضاي علماي موريتاني براي مذاكره با گروه هاي سلفي

۱۳۸۸/۱۰/۲۰

آفران: سفر وزير امور خارجه چين به چند كشور آفريقايي

۱۳۸۸/۱۰/۲۰

آفران: بررسي اختلافات داخلي اخوان المسلمين مصر

۱۳۸۸/۱۰/۱۹

آفران: برنامه هاي انرژي هسته اي در آفريقا و خاور ميانه

۱۳۸۸/۱۰/۱۲

آفران: ساخت ديوار فولادي در مرزهاي مصر و غزه  

۱۳۸۸/۱۰/۱۰

عزاداري حضرت ابا عبدالله الحسين (ع) در آفريقا

۱۳۸۸/۱۰/۹

آفران: مراسم سوگواري دهه اول محرم سال 1431 هجري قمري در نيجريه

۱۳۸۸/۱۰/۷

آفران: برگزاري چهاردهمين «اجلاس اتحاديه آفريقا»

۱۳۸۸/۱۰/۳

آفران: جنبش اخوان المسلمين مصر 

۱۳۸۸/۱۰/۲

آفران: حضور چين در آفريقا و جنگ رواني غربي ها

۱۳۸۸/۱۰/۱

آفران: اعلام آمادگي مجدد موريتاني براي عضويت در سازمان فرانكفون

۱۳۸۸/۹/۲۵

آفران: سازماندهي نيرو هاي القاعده در شمال آفريقا

۱۳۸۸/۹/۱۹

آفران: كاركرد متفاوت اصلاحات ارضي در جهان

۱۳۸۸/۹/۱۸

آفران: تاثير عضويت آنگولا در اوپك براي روسيه

۱۳۸۸/۹/۱۶

آفران: چه كسي عامل ربودن كارمندان اسپانيايي در موريتاني است؟

۱۳۸۸/۹/۱۱

آفران: سفر آقاي لاريجاني به مصر

۱۳۸۸/۹/۸

آفران: صنعت فوتبال آفريقا

۱۳۸۸/۹/۱

آفران: گزارش مدير برنامه خاورميانه بنياد كارنگي با تكيه بر نقش مصر در منطقه

۱۳۸۸/۸/۳۰

آفران: مخالفت اپوزوسيون با بازگشت داديس كامارا به گينه

۱۳۸۸/۸/۲۹

آفران: بررسي روابط ايران و لسوتو در حاشيه ديدارهاي مقامات دو كشور

۱۳۸۸/۸/۲۳

آفران: اسلام گرايي در الجزاير

۱۳۸۸/۸/۱۹

آفران: مذاكرات نفتي دولت چين با دولت نيجريه

۱۳۸۸/۸/۱۹

آفران: سفر مشاور فرهنگي رئيس جمهور به زيمبابوه

۱۳۸۸/۸/۱۷

آفران: سخنراني شيخ ابراهيم زاكزاكي در مراسم ولادت حضرت مهدي (عج)

۱۳۸۸/۸/۱۷

آفران: اعتصابات گسترده در افريقاي جنوبي

۱۳۸۸/۸/۱۶

آفران: انگلستان و صاحبان قدرت در بوتسوانا

۱۳۸۸/۸/۹

آفران: محكوميت عاملين قاچاق اسلحه از فرانسه به آنگولا

۱۳۸۸/۸/۶

كنفرانس بين المللي محيط زيست در نواكشوت

۱۳۸۸/۷/۲۴

آفران: پيام هاي تبريك كشورهاي آفريقا به دكتر احمدي نژاد

۱۳۸۸/۷/۱۱

آفران: مواضع آژانس خبري بيزينس دي در مورد انتخابات ايران

۱۳۸۸/۷/۸

آفران: نگاهي به وقايع سياسي اخير در گينه بيسائو

۱۳۸۸/۷/۸

آفران: اتحاد كشورهاي آفريقا و آمريكاي لاتين

۱۳۸۸/۷/۷

آفران: برنامه JCET در قاره آفريقا

۱۳۸۸/۷/۶

حقيقت زاريا

۱۳۸۸/۷/۴

آفران: وضعيت اخير شيعه در نيجريه

۱۳۸۸/۷/۱

آفران: راهپيمايي روز قدس در نيجريه

۱۳۸۸/۷/۱

آفران: افشاي گزارش همكاري سفارت آمريكا در حمله به گروه شيعيان

۱۳۸۸/۶/۲۸

آفران: فرقه اهل سنت و جماعت در سومالي

۱۳۸۸/۶/۲۴

سخنان مقام معظم رهبري در رابطه با روز جهاني قدس

۱۳۸۸/۶/۲۲

آفران: صحراي باختري از نگاه روزنامه نگار نيجريايي

۱۳۸۸/۶/۱۵

آفران: سير تاريخي نظام آموزشي نيجريه

۱۳۸۸/۶/۸

آفران: جانشين آينده رئيس جمهور مصر، جمال مبارك يا عمر سليمان؟

۱۳۸۸/۶/۷

همكار افتخاري آفران: آفریقا؛ سرزمین ناشناخته ها

۱۳۸۸/۵/۲۵

آفران: سخنراني شيخ زاك زاكي در مراسم بزرگداشت شهداي حركت اسلامي و روز شهادت امام موسي كاظم عليه السلام

۱۳۸۸/۵/۲۴

سخنراني شيخ ابراهيم زاكزاكي در مراسم ولادت حضرت مهدي (عج )

۱۳۸۸/۵/۲۲

آفران: دورنماي تحولات در پانتلند، اتحاد يا جدايي؟

۱۳۸۸/۵/۱۷

آفران: جانشين آينده حسني مبارك

۱۳۸۸/۵/۷

آفران: هولوكاست و موضع مراكش

۱۳۸۸/۵/۴

آفران: حكم دادگاه داوري درباره منطقه نفت خيز آبيه

۱۳۸۸/۵/۱

آفران: مصر جانشين آينده آمريكا در عراق

۱۳۸۸/۴/۳۱

آفران: انتخابات موريتاني (1)

۱۳۸۸/۴/۲۳

چهره ناشناخته تشیع‏(بخش1)

۱۳۸۸/۴/۱۰

چهره ناشناخته تشیع‏(بخش2)

۱۳۸۸/۴/۱۰

چهره ناشناخته تشیع‏(بخش3)

۱۳۸۸/۴/۱۰

اوضاع اجتماعی فرهنگی زنان در سیرالئون- بخش اول

۱۳۸۸/۴/۱۰

اوضاع اجتماعی فرهنگی زنان در سیرالئون- بخش دوم

۱۳۸۸/۴/۱۰

اوضاع اجتماعی فرهنگی زنان در سیرالئون- بخش سوم

۱۳۸۸/۴/۱۰

اوضاع اجتماعی فرهنگی زنان در سیرالئون- بخش چهارم

۱۳۸۸/۴/۱۰

اوضاع اجتماعی فرهنگی زنان در سیرالئون- بخش پنجم

۱۳۸۸/۴/۱۰

اوضاع اجتماعی فرهنگی زنان در سیرالئون- بخش ششم

۱۳۸۸/۴/۱۰

آفران: انتخابات ايران از منظر برخي كشورهاي آفريقايي

۱۳۸۸/۴/۹

آفران: سفر مدودف به نيجريه

۱۳۸۸/۴/۶

آفران: بيانيه رئيس جمهور آفريقاي جنوبي در نشست مجمع عمومي سازمان ملل

۱۳۸۸/۴/۵

انتقام القاعده از اوباما در سومالي

۱۳۸۸/۴/۳

آفران: دولت سومالي در آستانه سقوط 

۱۳۸۸/۴/۲

طبيعت‌گردي در انتهاي‌ آفريقا

۱۳۸۸/۳/۲۸

سفر به آفريقا، مد امروز گردشگري

۱۳۸۸/۳/۲۸

كنيا و جنبش الشباب، درگيري ها و ترس ها ...

۱۳۸۸/۳/۲۸

مسافرت به ديار ماندلا با خاطره ملاقات شيرهاي زنده

۱۳۸۸/۳/۲۸

آفران: سفر چانگراي به امريكا

۱۳۸۸/۳/۲۰

آفران: اوضاع سياسي نيجر

۱۳۸۸/۳/۱۷

تلاش افراد خارجي در كنار شبه نظامیان سومالی

۱۳۸۸/۳/۱۷

دولت وحدت ملي سومالي و مخالفان اسلام گرا...

۱۳۸۸/۳/۱۲

بهائيت در مصر

۱۳۸۸/۳/۹

آفران: اقتصاد جنوب سودان و مشكلات آن

۱۳۸۸/۳/۹

اتحاديه فرانسه – آفريقا (بخش 1)

۱۳۸۸/۳/۹

اتحاديه فرانسه – آفريقا(بخش پاياني)

۱۳۸۸/۳/۹

انقلاب اسلامی و جنبه جذبی قوی جهانی بخش 1

۱۳۸۸/۳/۹

انقلاب اسلامی و جنبه جذبی قوی جهانی بخش 2

۱۳۸۸/۳/۹

انقلاب اسلامی و جنبه جذبی قوی جهانی بخش 3

۱۳۸۸/۳/۹

آفران: سومالی: مقايسه دوره رياست جمهوري شریف و یوسف

۱۳۸۸/۳/۶

آفران: موريتاني و قطع ارتباط با رژيم صهيونيستي

۱۳۸۸/۳/۵

اريتره در ليست ضعيف ترين كشورهاي دنيا

۱۳۸۸/۳/۵

بخش خصوصي در كشورهاي هدف

۱۳۸۸/۳/۴

ضرورت سرمايه گذاري در بخش كشاورزي آفريقا

۱۳۸۸/۳/۴

شورش یزید بن مهلب و شورشی دیگر در افریقا

۱۳۸۸/۳/۴

تمدن و تاریخ آفریقا

۱۳۸۸/۳/۴

جغرافیای طبیعی آفریقا

۱۳۸۸/۳/۴

تقريب مذاهب اسلامي و همكاري با شمال آفريقا

۱۳۸۸/۳/۴

آفريقاي جنوبي-پايگاه نظامي "آفريکام" آمريکا-بخش 1

۱۳۸۸/۳/۴

آفريقاي جنوبي-پايگاه نظامي "آفريکام" آمريکا-بخش 2

۱۳۸۸/۳/۴

مسيحيت در آفريقا-بخش 1

۱۳۸۸/۳/۳

مسيحيت در آفريقا-بخش 2

۱۳۸۸/۳/۳

مسيحيت در آفريقا-بخش 3

۱۳۸۸/۳/۳

مسيحيت در آفريقا-بخش 4

۱۳۸۸/۳/۳

مسيحيت در آفريقا-بخش 5

۱۳۸۸/۳/۳

آفران: مواضع امريكا در قبال سومالي

۱۳۸۸/۳/۳

كوه ها در آفريقا

۱۳۸۸/۲/۳۱

اين بار سارکوزى در آفريقاى جنوبى

۱۳۸۸/۲/۳۰

بررسی درگیری های اتیوپی و اریتره

۱۳۸۸/۲/۳۰

نفوذ اسرائیل در آفریقا - امنیت ملی اعراب(بخش3)

۱۳۸۸/۲/۳۰

نفوذ اسرائیل در آفریقا - امنیت ملی اعراب(بخش4)

۱۳۸۸/۲/۳۰

نفوذ اسرائیل در آفریقا - امنیت ملی اعراب(بخش5)

۱۳۸۸/۲/۳۰

جایگاه سنت و نیاکان در فرهنگ آفریقا

۱۳۸۸/۲/۲۹

شیعه در مغرب

۱۳۸۸/۲/۲۸

نگاهی به شیعیان كنیا

۱۳۸۸/۲/۲۸

از شرق تا غرب آفریقا ؛ از خشونت تا تلاش برای صلح

۱۳۸۸/۲/۲۸

کشورهاي عربي دچار دودستگي هستند

۱۳۸۸/۲/۲۴

صداي رودزيا

۱۳۸۸/۲/۲۳

بيش از 40 درصد مصري ها زير خط فقر

۱۳۸۸/۲/۲۰

آخرین تحولات قاره آفریقا(بخش1)

۱۳۸۸/۲/۲۰

آخرین تحولات قاره آفریقا(بخش2)

۱۳۸۸/۲/۲۰

آفران: آفريكوم در مراكش

۱۳۸۸/۲/۱۸

صاحارا داغ ترين كويرجهان

۱۳۸۸/۲/۱۶

گورستان عصر حجر

۱۳۸۸/۲/۱۶

گفتمان تاريخي مسلمانان اتيوپي(قسمت اول)

۱۳۸۸/۲/۱۵

گفتمان تاريخي مسلمانان اتيوپي(قسمت دوم)

۱۳۸۸/۲/۱۵

گفتمان تاريخي مسلمانان اتيوپي(قسمت سوم)

۱۳۸۸/۲/۱۵

گفتمان تاريخي مسلمانان اتيوپي(قسمت چهارم)

۱۳۸۸/۲/۱۵

گفتمان تاريخي مسلمانان اتيوپي(قسمت پنجم)

۱۳۸۸/۲/۱۵

گفتمان تاريخي مسلمانان اتيوپي(قسمت ششم)

۱۳۸۸/۲/۱۵

قبيله لب بشقابي ها

۱۳۸۸/۲/۱۵

انتخابات دمکراتيک مرحله چهارم پارلمان حزبي و مجالس استاني آفريقاي جنوبي

۱۳۸۸/۲/۱۵

آفران:حضور ايرانيان در آفريقا(بخش 1)

۱۳۸۸/۲/۱۵

آفران:حضور ايرانيان در آفريقا(بخش 2)

۱۳۸۸/۲/۱۵

آفران:قبايل و عشاير در سومالي

۱۳۸۸/۲/۱۵

آفران:مذاهب در سومالي

۱۳۸۸/۲/۱۵

پراكندگي مسلمانان و مسيحيان

۱۳۸۸/۲/۱۴

دولت مبارک ، دست و پازدن در باتلاق(بخش1)

۱۳۸۸/۲/۱۴

دولت مبارک ، دست و پازدن در باتلاق(بخش2)

۱۳۸۸/۲/۱۴

سناريوي شکست خورده مصر عليه حزب الله

۱۳۸۸/۲/۱۴

مردم مصر به سيد حسن نصرالله اعتماد دارند

۱۳۸۸/۲/۱۴

شيعه ستيزي دولت مغرب

۱۳۸۸/۲/۱۴

مصر و تبليغات علیه حزب الله (بخش1)

۱۳۸۸/۲/۱۴

مصر و تبليغات علیه حزب الله (بخش2)

۱۳۸۸/۲/۱۴

تبيين تئوريك از روابط ايران و مصر(بخش1)

۱۳۸۸/۲/۱۴

تبيين تئوريك از روابط ايران و مصر(بخش2)

۱۳۸۸/۲/۱۴

تبيين تئوريك از روابط ايران و مصر(بخش3)

۱۳۸۸/۲/۱۴

تبيين تئوريك از روابط ايران و مصر(بخش4)

۱۳۸۸/۲/۱۴

تبيين تئوريك از روابط ايران و مصر(بخش5)

۱۳۸۸/۲/۱۴

ديدار 5 روزه ريس جمهوري سابق زامبيا از ايران

۱۳۸۸/۲/۱۲

کاش خشم مصر را در جنگ غزه مشاهده مي کرديم(بخش 1)

۱۳۸۸/۲/۱۲

کاش خشم مصر را در جنگ غزه مشاهده مي کرديم(بخش 2)

۱۳۸۸/۲/۱۲

برآورد تهديد سالانه جامعه اطلاعاتي آمريكا(بخش1)

۱۳۸۸/۲/۱۲

برآورد تهديد سالانه جامعه اطلاعاتي آمريكا(بخش2)

۱۳۸۸/۲/۱۲

برآورد تهديد سالانه جامعه اطلاعاتي آمريكا(بخش3)

۱۳۸۸/۲/۱۲

تقويم گوجي در فرهنگ مردم اتيوپي (بخش1)

۱۳۸۸/۲/۹

تقویم گوجی در فرهنگ مردم اتیوپی(بخش2)

۱۳۸۸/۲/۹

وضعيت فرهنگي قبيله «اري » در اتيوپي(بخش1)

۱۳۸۸/۲/۹

وضعيت فرهنگي قبيله «اري » در اتيوپي(بخش2)

۱۳۸۸/۲/۹

وضعيت فرهنگي قبيله «اري » در اتيوپي(بخش3)

۱۳۸۸/۲/۹

وضعيت فرهنگي قبيله «اري » در اتيوپي(بخش4)

۱۳۸۸/۲/۹

وضعيت فرهنگي قبيله «اري » در اتيوپي(بخش5 )

۱۳۸۸/۲/۹

"واغ پرستي"قبیله گوراگه دراتیوپی(بخش1)

۱۳۸۸/۲/۹

"واغپرستي"قبیله گوراگه دراتیوپی(بخش2)

۱۳۸۸/۲/۹

"واغپرستي"قبیله گوراگه دراتیوپی(بخش3)

۱۳۸۸/۲/۹

"واغپرستي"قبیله گوراگه دراتیوپی(بخش4)

۱۳۸۸/۲/۹

معرفي منطقه باستاني"ملكا كونتره" در اتيوپي(بخش1)

۱۳۸۸/۲/۹

معرفي منطقه باستاني"ملكا كونتره" در اتيوپي(بخش2)

۱۳۸۸/۲/۹

تآثير فرهنگ اهل البيت (ع) در آفريقا

۱۳۸۸/۲/۹

روز جهاني آفريقا در يك نگاه (25 ماه مه ميلادي)

۱۳۸۸/۲/۹

بررسی ریشه های فرهنگ ناک(nak) در نیجریه

۱۳۸۸/۲/۹

رويكرد فرهنگي قبيله « سيدامو» در اتيوپي(بخش 1)

۱۳۸۸/۲/۹

رويكرد فرهنگي قبيله « سيدامو» در اتيوپي (بخش2)

۱۳۸۸/۲/۹

رويكرد فرهنگي قبيله « سيدامو» در اتيوپي (بخش3)

۱۳۸۸/۲/۹

آداب قبيله شيناشا (shinasha)در اتيوپي

۱۳۸۸/۲/۹

جایگاه سنت و نیاکان در فرهنگ آفریقا(بخش1)

۱۳۸۸/۲/۹

جایگاه سنت و نیاکان در فرهنگ آفریقا(بخش2)

۱۳۸۸/۲/۹

فرقه‌هاي‌ اسلامي‌ در نيجريه‌ (بخش1)

۱۳۸۸/۲/۹

فرقه‌هاي‌ اسلامي‌ در نيجريه‌ (بخش2)

۱۳۸۸/۲/۹

الهه هاي كوچك كشور غنا (بخش1)

۱۳۸۸/۲/۹

الهه های کوچک کشور غنا(بخش 2)

۱۳۸۸/۲/۹

الهه های کوچک کشور غنا(بخش 3)

۱۳۸۸/۲/۹

ارزش های فرهنگی کشور غنا و تحولات آن(بخش1)

۱۳۸۸/۲/۹

ارزش هاي فرهنگي كشور غنا وتحولات آن(بخش2)

۱۳۸۸/۲/۹

ارزش هاي فرهنگي كشور غنا وتحولات آن(بخش3)

۱۳۸۸/۲/۹

آشنائی با قبیله"می نیت" در اتیوپی(بخش1)

۱۳۸۸/۲/۹

آشنائی با قبیله"می نیت" در اتیوپی(بخش2)

۱۳۸۸/۲/۹

شیعیان الجزایر- شیخ فضیل الریال(بخش1)

۱۳۸۸/۲/۸

شیعیان الجزایر- شیخ فضیل الریال(بخش2)

۱۳۸۸/۲/۸

شیعیان الجزایر- شیخ فضیل الریال(بخش3)

۱۳۸۸/۲/۸

جهاني شدن و ريشه هاي رنسانس آفريقائي(بخش 1)

۱۳۸۸/۲/۸

جهاني شدن و ريشه هاي رنسانس آفريقائي(بخش2)

۱۳۸۸/۲/۸

جهاني شدن و ريشه هاي رنسانس آفريقائي(بخش3)

۱۳۸۸/۲/۸

اتيوپـــــي پس از نظام سوسياليستي(بخش 1)

۱۳۸۸/۲/۸

اتيوپـــــي پس از نظام سوسياليستي(بخش 2)

۱۳۸۸/۲/۸

اتيوپـــــي پس از نظام سوسياليستي(بخش 3)

۱۳۸۸/۲/۸

آفران: جزيره ميگينگو، عامل اختلاف

۱۳۸۸/۲/۸

مصاحبه كيهان با سفير ايران در ابوجا نيجريه(بخش1)

۱۳۸۸/۲/۷

مصاحبه كيهان با سفير ايران در ابوجا نيجريه(بخش2)

۱۳۸۸/۲/۷

اینترنت درقاره افریقا

۱۳۸۸/۲/۶

میراث فرهنگی در زیمبابوه

۱۳۸۸/۲/۶

کودکان کار در خانواده های آسیب دیده زیمبابوه

۱۳۸۸/۲/۶

وضعیت حج تمتع در زیمبابوه

۱۳۸۸/۲/۶

نقش و جایگاه کلیسا در زیمبابوه امروز

۱۳۸۸/۲/۶

سازمانها و تشکل های غیر دولتی زنان در زیمبابوه

۱۳۸۸/۲/۶

افریقا ،قاره ای امیدوار به آینده

۱۳۸۸/۲/۶

قاره آفریقا در برابر فرصتی استثنائی

۱۳۸۸/۲/۶

رقابت تلويزيون هاي ماهواره اي در آفریقا

۱۳۸۸/۲/۶

بررسی وضعیت زنان در زیمبابوه

۱۳۸۸/۲/۶

بررسی جوانب علمی مدرنیسم درزبانهای زیمبابوه

۱۳۸۸/۲/۶

نگاهي به جايگاه تشيع در مغرب و آينده شيعيان

۱۳۸۸/۲/۶

معرفي مراكز ديني مسلمانان در سودان

۱۳۸۸/۲/۶

اسلام در حوزه کشورهای جنوب آفریقا(بخش 1)

۱۳۸۸/۲/۶

اسلام در حوزه کشورهای جنوب آفریقا(بخش 2)

۱۳۸۸/۲/۶

اسلام در حوزه کشورهای جنوب آفریقا(بخش 3)

۱۳۸۸/۲/۶

اسلام در حوزه کشورهای جنوب آفریقا(بخش 4)

۱۳۸۸/۲/۶

ادیان و مذاهب در افریقای جنوبی

۱۳۸۸/۲/۶

زنان وکودکان قربانی در قاره آفریقا

۱۳۸۸/۲/۶

شایسته سازی حضور فرهنگی ایران در کنیا

۱۳۸۸/۲/۶

چشم اندازهای امید بخش برای قاره آفریقا

۱۳۸۸/۲/۶

ارزيابي دانشگاه هاي نيجريه

۱۳۸۸/۲/۵

انقلاب اسلامي و بازتاب آن در كشور نيجريه(بخش 1)

۱۳۸۸/۲/۵

انقلاب اسلامي و بازتاب آن در كشور نيجريه(بخش 2)

۱۳۸۸/۲/۵

تاشه(Tashe)،سنتي مقابل نفوذ فرهنگي غرب در نيجريه

۱۳۸۸/۲/۵

ذخایر ارزی آفریقا

۱۳۸۸/۲/۳

"ملت رنگین کمان"

۱۳۸۸/۲/۳

انرژی برای آفریقا

۱۳۸۸/۲/۳

رايزني فرهنگي  جمهوري اسلامي ايران - نيجريه(بخش1)

۱۳۸۸/۲/۳

رايزني فرهنگي  جمهوري اسلامي ايران - نيجريه(بخش 2)

۱۳۸۸/۲/۳

رايزني فرهنگي  جمهوري اسلامي ايران - نيجريه(بخش 3)

۱۳۸۸/۲/۳

رايزني فرهنگي  جمهوري اسلامي ايران - نيجريه(بخش 4)

۱۳۸۸/۲/۲

رايزني فرهنگي  جمهوري اسلامي ايران - نيجريه(بخش 5)

۱۳۸۸/۲/۲

رايزني فرهنگي  جمهوري اسلامي ايران - نيجريه(بخش 6)

۱۳۸۸/۲/۲

رايزني فرهنگي  جمهوري اسلامي ايران - نيجريه(بخش 7)

۱۳۸۸/۲/۲

رايزني فرهنگي  جمهوري اسلامي ايران - نيجريه(بخش 8)

۱۳۸۸/۲/۲

رايزني فرهنگي  جمهوري اسلامي ايران - نيجريه(بخش 9)

۱۳۸۸/۲/۲

آفران: منطقه نفت خيز «ابيي»

۱۳۸۸/۲/۲

روابط اسرائيل با گروههاي ويژه آفريقايي(بخش اول)

۱۳۸۸/۲/۱

روابط اسرائيل با گروههاي ويژه آفريقايي(بخش دوم)

۱۳۸۸/۲/۱

روابط اسرائيل با گروههاي ويژه آفريقايي(بخش سوم)

۱۳۸۸/۲/۱

روابط اسرائيل با گروههاي ويژه آفريقايي(بخش چهارم)

۱۳۸۸/۲/۱

روابط اسرائيل و گروههاي ويژه آفريقايي(بخش پاياني)

۱۳۸۸/۲/۱

ضرورت توجه به گوهر سياه

۱۳۸۸/۲/۱

منازعه در قبايل آفريقايي زير صحرا(بخش اول)

۱۳۸۸/۲/۱

منازعه در قبايل آفريقايي زير صحرا(بخش دوم)

۱۳۸۸/۲/۱

منازعه در قبايل آفريقايي زير صحرا(بخش سوم)

۱۳۸۸/۲/۱

منازعه در قبايل آفريقايي زير صحرا(بخش چهارم)

۱۳۸۸/۲/۱

منازعه در قبايل آفريقايي زير صحرا(بخش پاياني)

۱۳۸۸/۲/۱

اسرائيل , استعمار جديد در آفريقا (بخش اول)

۱۳۸۸/۲/۱

اسرائيل، استعمار جديد در آفريقا( بخش دوم)

۱۳۸۸/۲/۱

خواسته‌های مردم مصر

۱۳۸۸/۱/۲۹

بازیگری چند جانبه

۱۳۸۸/۱/۲۹

مصر در انتظار قاهره در سکوت(بخش1)

۱۳۸۸/۱/۲۹

مصر در انتظار قاهره در سکوت(بخش2)

۱۳۸۸/۱/۲۹

مصر در انتظار قاهره در سکوت(بخش3)

۱۳۸۸/۱/۲۹

نصرالله های مصر

۱۳۸۸/۱/۲۹

رودررویی با چین از تبت تا زیمبابوه(بخش1)

۱۳۸۸/۱/۲۹

رودررویی با چین از تبت تا زیمبابوه(بخش2)

۱۳۸۸/۱/۲۹

آشنايي با فرهنگ كشور غنا

۱۳۸۸/۱/۲۹

پروژه غرب برای تغییر رژیم های آفریقا

۱۳۸۸/۱/۲۹

دیپلماسی ایرانی در آفریقا

۱۳۸۸/۱/۲۹

آفریقا میزبان نظامی گری بوش(بخش 1)

۱۳۸۸/۱/۲۹

آفریقا میزبان نظامی گری بوش(بخش2)

۱۳۸۸/۱/۲۹

نگاهی به بیانیه های الجزایر

۱۳۸۸/۱/۲۷

خروج از آفریقا

۱۳۸۸/۱/۲۷

مصاحبه با خانم رقیه توماسی

۱۳۸۸/۱/۲۷

سازمان ها و مؤسسات اسلامي زيمبابوه(بخش اول)

۱۳۸۸/۱/۲۷

انتقاد از سکوت جهان عرب

۱۳۸۸/۱/۲۷

تاثير تجددگرايى در آفريقا(بخش دوم)

۱۳۸۸/۱/۲۷

تاثير تجددگرايى در آفريقا(بخش پاياني)

۱۳۸۸/۱/۲۷

سازمان ها و مؤسسات اسلامي زيمبابوه(بخش دوم)

۱۳۸۸/۱/۲۷

تاثير تجددگرايى در آفريقا(بخش اول)

۱۳۸۸/۱/۲۷

سیاست خارجی مصر در دنیای متغیر

۱۳۸۸/۱/۲۷

زنان آفريقا(بخش دوم)

۱۳۸۸/۱/۲۷

زنان آفريقا(بخش پاياني)

۱۳۸۸/۱/۲۷

همکاری اسرائیل - آفریقا و تاثیر آن برکشورهای عرب

۱۳۸۸/۱/۲۷

نقش محور عربی مصر - عربستان در آشتی فلسطینی

۱۳۸۸/۱/۲۷

ازدواج در قبيله اندبله در زيمبابوه

۱۳۸۸/۱/۲۷

زنان آفريقا(بخش اول)

۱۳۸۸/۱/۲۷

جایگزین پرده نشین مبارک

۱۳۸۸/۱/۲۷

تلاش مصر برای بهبود روابط با ایران

۱۳۸۸/۱/۲۷

چشم انداز مذاکرات قاهره

۱۳۸۸/۱/۲۷

نقش زنان در تاريخ آفريقا

۱۳۸۸/۱/۲۷

اسرائیل و آپارتاید

۱۳۸۸/۱/۲۷

تصوف در آفريقا(قسمت اول)

۱۳۸۸/۱/۲۷

تصوف در آفريقا (قسمت دوم)

۱۳۸۸/۱/۲۷

رواج مسيحيت در اوگاندا و وضعيت پرمخاطره مسلمانان

۱۳۸۸/۱/۲۷

رویای سیاه

۱۳۸۸/۱/۲۷

دیپلماسی در قاره سیاه(بخش4)

۱۳۸۸/۱/۲۷

فقر در شرق و جنوب آفريقا

۱۳۸۸/۱/۲۷

سرزمین نفرین شده آفریقا در قرن 21

۱۳۸۸/۱/۲۷

دیپلماسی در قاره سیاه(بخش2)

۱۳۸۸/۱/۲۷

دیپلماسی در قاره سیاه(بخش3)

۱۳۸۸/۱/۲۷

دیپلماسی در قاره سیاه(بخش1)

۱۳۸۸/۱/۲۷

ماندلا نمیخواهد از انتقام چیزی بداند(بخش2)

۱۳۸۸/۱/۲۷

ماندلا نمیخواهد از انتقام چیزی بداند(بخش1)

۱۳۸۸/۱/۲۷

نگاه آفریقایی ایران

۱۳۸۸/۱/۲۷

تلاش رئیس جمهور سودان برای جلب حمایت دوستان

۱۳۸۸/۱/۲۷

كنگو؛ سرزمين زخم خورده

۱۳۸۸/۱/۲۷

تاريخ مسلمانان زيمباوه (قسمت دوم)

۱۳۸۸/۱/۲۷

تاريخ مسلمانان زيمباوه (قسمت اول)

۱۳۸۸/۱/۲۷

از رودزياي جنوبي تا زيمباوه

۱۳۸۸/۱/۲۷

دستاوردهای دولت در عرصه سیاست خارجی با آفریقا

۱۳۸۸/۱/۲۴

آفران: ميزباني ليبي براي دو كنفرانس اتحاديه آفريقا

۱۳۸۸/۱/۱۸

تپق‌هاي بان كي مون در اجلاس سران قاره سياه(بخش1)

۱۳۸۸/۱/۱۲

تپق‌هاي بان كي مون در اجلاس سران قاره سياه(بخش2)

۱۳۸۸/۱/۱۲

روابط ايران و مصر؛ آسيب ها و فرصت ها(قسمت چهارم)

۱۳۸۸/۱/۱۱

روابط ايران و مصر؛ آسيب ها و فرصت ها(قسمت اول)

۱۳۸۸/۱/۱۱

روابط ايران و مصر؛ آسيب ها و فرصت ها(قسمت دوم)

۱۳۸۸/۱/۱۱

روابط ايران و مصر؛ آسيب ها و فرصت ها(قسمت سوم)

۱۳۸۸/۱/۱۱

تاريخ سياسي ليبريا(قسمت دوم)

۱۳۸۸/۱/۱۱

تاريخ سياسي ليبريا(قسمت اول)

۱۳۸۸/۱/۱۱

مقدمه ايي بر گفتگوي اديان در آفريقا (قسمت دوم)

۱۳۸۸/۱/۱۱

مقدمه ايي بر گفتگوي اديان در آفريقا( (قسمت سوم)

۱۳۸۸/۱/۱۱

احزاب سياسي ‎آفريقاي جنوبي

۱۳۸۸/۱/۱۱

آفريقا در عصر رسانه هاي نوين (قسمت اول)

۱۳۸۸/۱/۱۱

آفريقا در عصر رسانه هاي نوين (قسمت دوم)

۱۳۸۸/۱/۱۱

تاثيرات انقلاب اسلامي در آفريقا (قسمت دوم)

۱۳۸۸/۱/۱۱

تاثيرات انقلاب اسلامي در آفريقا (قسمت اول)

۱۳۸۸/۱/۱۱

مقدمه اي بر گفتگوي اديان در آفريقا (قسمت چهارم)

۱۳۸۸/۱/۱۱

مقدمه اي بر گفتگوي اديان در آفريقا (قسمت اول)

۱۳۸۸/۱/۱۱

درخشش اقبال آفريقا در بحران جهانى

۱۳۸۸/۱/۵

روابط روسيه و قاره آفريقا بعد از فروپاشي شوروي (قسمت هفتم)

۱۳۸۷/۱۲/۲۸

روابط روسيه و قاره آفريقا بعد از فروپاشي شوروي (قسمت ششم)

۱۳۸۷/۱۲/۲۷

زندگينامه شهيد مصطفي مازح

۱۳۸۷/۱۲/۲۶

روابط روسيه و قاره آفريقا بعد از فروپاشي شوروي (قسمت پنجم)

۱۳۸۷/۱۲/۲۶

بحران در جزیره فانتزی

۱۳۸۷/۱۲/۲۵

عید نوروز در سرزمین فراعنه تا "نوروزی"در زنگبار

۱۳۸۷/۱۲/۲۵

روابط روسيه و قاره آفريقا بعد از فروپاشي شوروي (قسمت چهارم)

۱۳۸۷/۱۲/۲۵

روابط روسيه و قاره آفريقا بعد از فروپاشي شوروي (قسمت سوم)

۱۳۸۷/۱۲/۲۴

روابط روسيه و قاره آفريقا بعد از فروپاشي شوروي (قسمت دوم)

۱۳۸۷/۱۲/۲۳

روابط روسيه و قاره آفريقا بعد از فروپاشي شوروي (قسمت اول)

۱۳۸۷/۱۲/۲۲

استراتژى مصر در مورد غزه

۱۳۸۷/۱۲/۲۲

تاثيرات انقلاب اسلامي در كشورهاي آفريقايي

۱۳۸۷/۱۲/۲۱

تهاجم بي صداي آمريکا به منابع طلاي سياه آفريقا

۱۳۸۷/۱۲/۲۰

آفریقای جنوبی - شاخص های اقتصادی و اجتماعی

۱۳۸۷/۱۲/۲۰

دمشق و قاهره کانون مذاکرات آتش بس با اسرائيل

۱۳۸۷/۱۲/۲۰

شیعیان الجزایر

۱۳۸۷/۱۲/۱۹

سودان، ثروتمندی که در فقر غوطه می‌خورد

۱۳۸۷/۱۲/۱۹

لاهه، مواجهه نظامى با مقاومت آفريقا

۱۳۸۷/۱۲/۱۷

دادگاه سفيد پوستان

۱۳۸۷/۱۲/۱۷

آفران: سفر باراك اوباما به مصر

۱۳۸۷/۱۲/۱۶

پشت پرده مناقشه دارفور

۱۳۸۷/۱۲/۱۶

سـومــالـي؛ بــارقـه امــيـد

۱۳۸۷/۱۲/۱۶

انتخاب قذافي براي رياست اتحاديه آفريقا؛

۱۳۸۷/۱۲/۱۶

ناکارایی دومین انقلاب سبز آفریقا (بخش4)

۱۳۸۷/۱۲/۱۳

ناکارایی دومین انقلاب سبز آفریقا (بخش3)

۱۳۸۷/۱۲/۱۳

ناکارایی دومین انقلاب سبز آفریقا (بخش1)

۱۳۸۷/۱۲/۱۳

ناکارایی دومین انقلاب سبز آفریقا(بخش2)

۱۳۸۷/۱۲/۱۳

آفران: انتظار در خارطوم براي تصميم دادگاه لاهه...

۱۳۸۷/۱۲/۱۲

طرح آمريكايي "خاورميانه بزرگ و شمال آفريقا "

۱۳۸۷/۱۲/۱۰

بررسي روابط خارجي ايران و آفريقاي جنوبي(1)

۱۳۸۷/۱۲/۱۰

تهران -‌ پرتوريا؛ فراز و نشيب‌هاي مناسبات

۱۳۸۷/۱۲/۱۰

نگاهي به تاريخچه روابط ايران و قاره افريقا

۱۳۸۷/۱۲/۱۰

تاثير زبان و فرهنگ فارسي بر زبان و فرهنگ سواحیلي

۱۳۸۷/۱۲/۱۰

دارفور؛ از نزاع قبايل تا جدال قدرت ها

۱۳۸۷/۱۲/۱۰

حاشيه هايي از سفر رئيس جمهور

۱۳۸۷/۱۲/۱۰

گزارش سفر رئيس جمهور(ايرنا)

۱۳۸۷/۱۲/۹

گزارش سفر رئيس جمهور(فارس)

۱۳۸۷/۱۲/۹

آفران: تحليلي متفاوت از وقايع اخير رواندا و كنگو كينشاسا

۱۳۸۷/۱۲/۷

بحران سومالى

۱۳۸۷/۱۲/۷

جـــنگ‌هاي ابــدي

۱۳۸۷/۱۲/۴

آفریقا قطب تجارت کوکائین به اروپا

۱۳۸۷/۱۲/۳

عید نوروز در فرهنگ عمومی؛ا

۱۳۸۷/۱۲/۱

نام زبان فارسی در انگلیسی

۱۳۸۷/۱۲/۱

مقالات أفریقیة - عربی - 2

۱۳۸۷/۱۲/۱

انتخابات رياست جمهوري الجزاير

۱۳۸۷/۱۱/۲۸

آفران: اتحاديه فرانسه – آفريقا

۱۳۸۷/۱۱/۱۸

رهبري دزدان دريايي و مليت سوماليايي كانادايي ؟

۱۳۸۷/۱۱/۸

کشتی جنگی آلمانی علیه دزدان دریایی

۱۳۸۷/۱۱/۸

روزهای سیاه در کنیا

۱۳۸۷/۱۱/۶

پارلمان اتحاديه آفريقا و بحران هاي دروني آن

۱۳۸۷/۱۱/۶

مقالات أفریقیة - عربی - 1

۱۳۸۷/۱۰/۳۰

آفران: معادن اورانيوم در نيجر

۱۳۸۷/۱۰/۲۰

آفران: بهائيت در مصر

۱۳۸۷/۱۰/۱۷

تشي‍ّع به رنگ آفريقا(بخش2)

۱۳۸۷/۱۰/۱۲

كشاورزي ارگانيك،تجربه اتيوپي-بخش1

۱۳۸۷/۱۰/۸

كشاورزي ارگانيك،تجربه اتيوپي-بخش2

۱۳۸۷/۱۰/۸

گستاخ‌تر شدن دزدان دريايي؛ ظهور تروريستهاي جديد

۱۳۸۷/۱۰/۷

رابطه سادات حتى با نزديکان سياسى‌اش هم مبهم بود

۱۳۸۷/۹/۳۰

عملکرد مصر منطبق با خواسته اسراییل است

۱۳۸۷/۹/۱۱

حمله خاموش آمريکا به منابع نفتي آفريقا

۱۳۸۷/۹/۱۰

نسل جديد دزدان دريايي

۱۳۸۷/۹/۹

تشي‍ّع به رنگ آفريقا(بخش1)

۱۳۸۷/۹/۸

دزدی دریایی ازدیروز تا امروز!!

۱۳۸۷/۹/۸

جزئيات 1552 كشتي‌دزدي در ناامن‌ترين آبهاي جهان

۱۳۸۷/۹/۷

دزدان دريايي، 11 سپتامبر سومالي

۱۳۸۷/۹/۷

آیا پس از تروریستها نوبت دزدان دریای است؟

۱۳۸۷/۹/۶

دزدی دریایی ، بحرانی جدید برای تجارت جهانی

۱۳۸۷/۹/۶

قدر رابطه مثبت با كشاورزي آفريقا را بدانيم

۱۳۸۷/۹/۵

برخورد نيروى دريايى هند با دزدان دريايى سومالى

۱۳۸۷/۹/۲

افزايش نگراني‌هاي بين‌المللي از دزدان دريايي

۱۳۸۷/۹/۱

صورتجلسه کميته کارشناسي آفريقا

۱۳۸۷/۸/۳۰

گزارش کامل تجمع دانشجویان مقابل دفتر مصر(بخش3)

۱۳۸۷/۸/۱۹

گزارش کامل تجمع دانشجویان مقابل دفتر مصر(بخش4)

۱۳۸۷/۸/۱۹

 گزارش كامل تجمع دانشجويان مقابل دفتر مصر (بخش1)

۱۳۸۷/۸/۱۹

گزارش کامل تجمع دانشجویان مقابل دفتر مصر(بخش2)

۱۳۸۷/۸/۱۹

متن كامل قرار بازداشت قذافي منتشر شد (بخش1)

۱۳۸۷/۷/۲۳

متن كامل قرار بازداشت قذافي منتشر شد (بخش2)

۱۳۸۷/۷/۲۳

متن كامل قرار بازداشت قذافي منتشر شد (بخش3)

۱۳۸۷/۷/۲۳

متن كامل قرار بازداشت قذافي منتشر شد (بخش4)

۱۳۸۷/۷/۲۳

متن كامل قرار بازداشت قذافي منتشر شد (بخش5)

۱۳۸۷/۷/۲۳

تمساح پرستی قبیله آناری در کشور اتیوپی

۱۳۸۷/۷/۸

جشن ادبار دراتيوپي

۱۳۸۶/۲/۲۹

وجوه نام گذاری در فرهنگ مردم اتیوپی

۱۳۸۶/۲/۱

جایگاه کارناوال فانتی در فرهنگ مردم نیجریه

۱۳۸۵/۱۲/۲۳