1) حكومت

نوع حکومت تونس جمهوري است. به موجب قانون اساسی قدرت اجرائی در دست رئیس جمهور است که برای مدت پنج سال انتخاب و در صورت واجد شرایط بودن دو دوره انتخاب می گردد. قدرت قانونگذاری در اختیار مجلس قانونگذاری است که با رأی مردم انتخاب می شود. در 1975 مجلس ملی قانونگذاری با تغییر در قانون اساسی حبیب بورقیبه 71 ساله را به ریاست جمهوری – مادام العمر – برگزید.

سيستم حكومتي (قوه هاي كشور)
قوه مجريه؛ رئيس جمهور(رئيس دولت)، نخست وزير،
قوه قانون گذاري؛ دو مجلس قانونگذاري
قوه قضائيه؛‌ يك مجموعه مستقل(دادگاه منصفه، تجديد نظر، ديوان عالي كشور)

احزاب مهم و رهبران آنها
جنبش التجديد(علي حلواني)،‌ RCD (زين العابدين بن علي)، PVP (منجي خماسي)،PSL(منير بجي)،‌ MDS (اسماعيل بوالاحيا)، PUP (محمد بوشيها)، حزب دموكرات پيشرو(نجيب چبي)، UDU (احمد اينوبلي)

عضويت در سازمان هاي مهم منطقه اي و بين المللي
گروه بانك آفريقايي توسعه، اتحاديه آفريقا،سازمان غذا و كشاورزي، گروه 77، آژانس انرژي اتمي،بانك بين المللي بازسازي و توسعه،سازمان بين المللي هوانوردي غيرنظامي، مؤسسه مديران خبره، انجمن بين المللي توسعه، بانك اسلامي توسعه، صندوق بين المللي توسعه كشاورزي، همكاري بين المللي مالي،فدراسيون بين المللي هلال احمر و جوامع صليب سرخ، صندوق بين المللي پول،سازمان بين المللي دريانوردي،پليس بين المللي، كميته بين المللي المپيك، سازمان بين المللي مهاجرت، اتحاديه بين المجالس، مؤسسه استاندارد جهاني،‌ سازمان بين المللي ارتباطات ماهواره‌اي، اتحاديه بين المللي ارتباطات از راه دور، كنفدراسيون بين المللي اتحاديه‌هاي كارگري، آژانس تضمين سرمايه‌گذاري چندجانبه، جنبش عدم تعهد، سازمان ممانعت از سلاح‌هاي شيميايي، ملل متحد، عمليات مشترك سازمان ملل در دارفور،‌ كنفرانس ملل متحد براي بازرگاني و توسعه،‌ كميسارياي عالي پناهندگان ملل متحد،‌ سازمان توسعه صنعتي ملل متحد،‌ سازمان جهاني گردشگري ملل متحد، عمليات ملل متحد در ساحل عاج، اتحاديه جهاني پست، سازمان جهاني مصرف، فدراسيون جهاني اتحاديه‌هاي كارگري، سازمان بهداشت جهاني، سازمان جهاني مالكيت فكري،‌ سازمان جهاني هواشناسي، سازمان تجارت جهاني


2) سیستم قانون گذاری

مجلس قانون گذاری این کشور 217 کرسی دارد که نمایندگانش برای دوره‌ای پنج ساله با رای مردم انتخاب می‌شوند.


3)شخصیت ها

زين العابدين بن علي

"زين العابدين بن علي" در تاريخ 3 سبتامبر 1936 ميلادي در شهر "حمام سوس" در تونس به دنيا آمد. تحصيلات خود را در فرانسه و آمريكا پشت سر گذارده و پس از فارغ التحصيلي به ارتش پيوست.
به گفته «جان دانيل» سردبير مجله «نوفيل اوبستر فاتور» فرانسوي؛ زين العابدين بن علي پس از استقلال تونس در سال 1956ميلادي به دانشگاه رفت و در رشته حقوق مشغول به تحصيل شد. پس از مدتي نيز پدر همسرش ژنرال "كافي"، او را براي گذراندن يك دوره فشرده اطلاعات و امنيت نظامي به ايالات متحده آمريكا اعزام كرد.
در سال 1977 ميلادي به عنوان كاردار نظامي تونس در مراكش و در سال 1978 ميلادي به عنوان مدير امنيت نظامي ارتش تونس انتخاب شد. اين در حالي بود كه تونس از بحران اقتصاد به وجود آمده در اين كشور به شدت رنج مي‌برد.
حضور وي در تونس بيش از دو سال به طول نينجاميد و در سال 1980 ميلادي به عنوان سفير اين كشور به هلند اعزام شد.
پس از بازگشت به كشور در سال 1984 ميلادي دوباره به اطلاعات ارتش ملي بازگشت. در همان سال به عنوان دبير دولت برگزيده شده و در سالهاي 1985 - 1986 ميلادي وي در مناصب وزير امنيت ملي، وزير كشور و وزير دولت در امور داخلي مشغول به كار بود. يك ماه پس از انتخاب وي به عنوان نخست وزير تونس در سال 1987 ميلادي، "بن علي" در كودتايي بدون خونريزي عليه "حبيب بورقيبه" رئيس جمهور پيشين تونس، خود را رئيس جمهور اين كشور معرفي كرد.
از زمان روي كار امدن وي تا پايان سال 1990 ميلادي "بن علي" اقدام به مذاكره با اسلام گرايان و پذيرش اسلام به عنوان بخشي از زندگي مردم تونس نمود. اما از سال 1990 تا 1992 ميلادي اقدام به تبعيد رهبران اسلامي از تونس نمود.
دیکتاتور تونس در اقتصاد، قائل به الگوهاي ليبرال اقتصادي بود. در بعد سياست داخلي نيز آنچه باعث اعتراض اسلام گرايان به حكومت وي شده می شد، مخالفت وي با «حجاب» بود؛ زيرا معتقد بود كه حجاب نوعي لباس قومي است و مانع توسعه مدرنيسم در كشور مي‌گردد.
گرچه لازم به ذكر است كه وي با فعاليت صوفيه (اسلام غير سياسي) در تونس مخالفتي نداشت. در بعد بين المللي نيز «بن علي» مشهور به رئيس جمهوري پراگماتيسم (عمل گرا) در جهان سوم بود.
"بن علي" تنها يك دوره به عنوان رئيس اتحاديه آفريقا برگزيده شده و علي رغم عدم وجود دموكراسي در تونس وي موفق به كسب 99% از مجموع كل آراء در انتخابات 1999 ميلادي و 95% آراء در انتخابات2004 شد. در انتخابات سال 2009 ميلادي نيز با كسب 89% آراء مجدداً به مدت چهار سال به مقام رياست جمهوري كشور برگزيده گرديد.
اما در تاریخ ۱۴ زانویه ۲۰۱۱ میلادی، (۲۴ دی ۱۳۸۹ شمسی) و در پی ناآرامی‌ها و اعتراضات گسترده مردم تونس و کشته‌شدن ده‌ها نفر از معترضان در حمله نیروهای امنیتی به تظاهرکنندگان ضددولتی که با خودسوزی یک جوان تحصیل کرده در این کشور آغاز شد، زین‌العابدین بن علی ابتدا دولت و مجلس را منحل کرد و سپس از قدرت کنار رفت و جای خود را به محمد الغنوشی، نخست‌وزیر سپرد. در صبحگاه جمعه 14 ژانويه 2011 خبر فرار "بن علي" نه تنها ملت تونس بلكه همه ملت‌های مسلمان را خوشحال كرد. بن علی كه فرانسه از ورودش به اين كشور ممانعت كرد به سمت كشورهای خليج فارس حركت كرد تا سرانجام دولت عربستان سعودی پذيرای وی شد.
چندی پس از خروج بن علی، "راشد الغنوشی" که ۲۰ سال در تبعید در خارج از تونس به سر می‌برد، به همراه 70 تن از مخالفان رژیم زین‌العابدین بن‌علی به تونس بازگشت.

راشد الغنوشی

«راشد الغنوشي» در سال 1941 در روستايي كوچك در جنوب تونس متولد شد. وي مدارج تحصيلي را به ترتيب در «الخلدونيه»، «قاهره»، «سوريه» و «پاريس» گذراند، اما به دليل مشكلات خانوادگي، تحصيل در اروپا را رها كرد و به تونس بازگشت و به عنوان استاد فلسفه مشغول به كار شد.

وي پس از چندي با «عبدالفتاح مورو» و «حميده النيفر» و «صلاح‌الدين جورشي» آشنا شد. اين هسته چهار نفره با «جمعيت پاسدار قرآن كريم» همكاري مي‌كرد. در سال 1970 اولين حلقه درس و بحث اين هسته كه حدود 30 تا 35 هزار نفر را در بر مي‌گرفت در مسجد «سيدي يوسف» تشكيل شد. اكثر اين افراد دانشجويان جواني بودند كه در آكادمي ابن‌شرف در مقطع ليسانس شاگرد شيخ الغنوشي بودند.

از آغاز دهه 60 دولت تونس توانسته بود تمام وابستگان به مدرسه زيتونيه را با خود همراه كند. نسل جديد جنبش اسلامي به رهبري شيخ راشد الغنوشي به شيوخ زيتونيه ايراد مي‌گرفتند و آنان را نسلي مي‌دانستند كه امانت الهي خود را حفظ نكرده و در مورد كشور كوتاهي كرده و آن را به سكولارها تحويل داده‌اند. كتاب «جنبش اسلامي تونس» در اين مورد از زبان شيخ الغنوشي مي‌گويد «ما ديگر به بازماندگان مدرسه زيتونيه به عنوان الگويي كه بايد از آن‌ها تبعيت شود؛ نمي‌نگريم. ما به سيد قطب، حسن البنا و مودودي چشم دوخته‌ايم. شيوخ ما آن‌ها هستند، زيرا پرچم اصلاحات اسلامي را برافراشته‌اند. من به دنبال ابزار مبارزه و به دنبال كسي هستم كه به او به عنوان اصلاح‌طلبي كه بر ضد سكولاريسم و فساد وارد جنگ مي‌شود، اقتدا كنم.»

راشد الغنوشي با انتشار ماهنامه «المعرفه» در اوائل سال 1970 نخستين هسته‏‌هاي حركت اسلامي تونس را تشكيل داد و به همين دليل با مشكلات فراواني مواجه شد. او حتي تا پاي چوبه دار رفت، اما سرانجام به خارج از كشور تبعيد شد.

وي در سال 1980 براي اولين‌بار زندان سياسي را تجربه كرد و پس از آزادي از زندان، به كشورهاي حاشيه خليج فارس، ايران، سودان و لبنان سفر كرد.

الغنوشی تأليفاتي در زمينه مسائل اجتماعي و فلسفي اسلامي دارد كه بعضي از آنها در كشورهاي مصر، سودان، تونس، الجزاير، تركيه، فرانسه و ايران چاپ و منتشر شده است.

براي آشنايي بيشتر با اين رهبر انقلابي مسلمان، معرفي دو كتاب وي به نام‌هاي «حركت امام خميني و تجديد حيات اسلام» و «مسأله فلسطين و ماهيت طرح صهيونيسم» در پي مي‌آيد.

حركت امام خميني و تجديد حيات اسلام
كتاب «حركت امام خميني و تجديد حيات اسلام» نوشته راشد الغنوشي، رهبر حركت اسلامي «النهضه» تونس است كه به همت آيت‌الله سيدهادي خسروشاهي ترجمه و به جامعه فرهنگي كشور ارائه شده است.

به گزارش مركز بررسي هاي اسلامي قم، مقالات اين كتاب به مناسبت‏هاي مختلف به همت استاد خسروشاهي، ترجمه و در روزنامه اطلاعات منتشر شده است و به مناسبت پانزدهمين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي، به صورت كتاب مستقلي توسط انتشارات موسسه اطلاعات روانه بازار كتاب شده است.

مباحث كتاب درباره انقلاب اسلامي ايران و رهبري اين حركت است كه از ديدگاه مولف، موجب تجديد حيات جهان اسلام در عصر ما گرديده است و به همين دليل، مترجم نام اين كتاب را «حركت امام خميني و تجديد حيات اسلام» انتخاب نموده است. اين كتاب از يك مقدمه (درباره مؤلف و كتاب) و چهار بخش تشكيل شده است. بخش اول اين كتاب «امام خميني و رهبري حركت هاي اسلامي، اخوان المسلمين، جماعت اسلامي و حركت اسلامي ايران» نام دارد كه نويسنده به مقايسه تطبيقي سه حركت اسلامي برجسته معاصر در جهان اسلام مي‏پردازد و برجستگي‏ها و تمايزات امام خميني و انقلاب اسلامي را نسبت به ديگر حركتهاي اسلامي معاصر به اثبات مي‏رساند.

مقاله «انقلاب اسلامي ايران، پيشتاز حركت جهاني اسلام» بخش دوم و مقاله «تجديد حيات اسلام حاكميت علما يا روشنفكران» عنوان بخش سوم كتاب حاضر را تشكيل مي‏دهند. بخش چهارم كتاب هم گفت‌وگوي نشريه «العقيده» الجزيره با راشد الغنوشي درباره حركت اسلامي تونس و ايران اسلامي است كه طي آن ديدگاه‏هاي حركت اسلامي «النهضه» درباره انقلاب اسلامي ايران تبيين مي‏شود.

انتشارات اطلاعات كتاب «حركت امام خميني و تجديد حيات اسلام» را در 128 صفحه و در قطع رقعي، براي نخستين بار در سال 1372 و براي مرتبه دوم در سال 1377 چاپ كرد.

مسأله فلسطين و ماهيت طرح صهيونيسم
كتاب «مسأله فلسطين و ماهيت طرح صهيونيسم» نوشته راشد الغنوشي با ترجمه آيت‌الله سيدهادي خسروشاهي از سوي دفتر نشر فرهنگ اسلامي منتشر شده است. به گزارش مركز بررسي‌هاي اسلامي قم، تحليل‏هاي سياسي اين كتاب، در اوائل دهه 80 ميلادي توسط شيخ راشد الغنوشي، رهبر حركت اسلامي «النهضه» تونس به عنوان تحليل‏هاي «درون تشكيلاتي» براي مطالعه كادرهاي حركت اسلامي نوشته شده است. اين تحليل‏ها در ايام حضور آيت‌الله خسروشاهي در ايتاليا به عنوان سفير جمهوري اسلامي ايران در واتيكان، به دست وي مي‏رسيد و چون حركت «الاتجاه الاسلامي» غنوشي تحت فشار شديد رژيم «حبيب بورقبيه» بود، خسروشاهي ترجمه و نشر اين مطالب را در آن زمان صلاح ندانست. چرا كه غنوشي به علت هواداري علني از انقلاب اسلامي و رهبري آن حضرت امام خميني (ره) تحت تعقيب قانوني بود. اين تحليل‏ها كه به تناسب حوادث منطقه نوشته شده، با توجه نقش مثبت سازمان آزادي‏بخش فلسطين (ساف) در آن دوران‏ها، به ظاهر لحن دفاع از سازمان را دارد ولي تحليل‏هاي بعدي ـ كه پس از آغاز سازشكاري رهبري پترو دلار فلسطيني نوشته شده ـ روشنگر حقايق و افشاگر ماهيت ماكياولسيتي سياست‏بازان فلسطيني است. نسخه عربي اين كتاب با عنوان «قضية فلسطين بين مفترق طريقين» و با امضاي مستعار «الاستاذ معاذ صابر» منتشر شد. مجموعه مباحث اين كتاب، ديدگاه‏هاي حركت اسلامي تونس را درباره فلسطين، اسرائيل، ارتجاع عرب، ماهيت رژيم فاشيستي سرهنگ‏هاي حاكم بر تونس مانند حبيب بورقبيه، انتفاضه و انقلاب اسلامي ايران نشان مي‏دهد. اين كتاب در 6 بخش تنظيم و تدوين شده است كه مسأله فلسطين بر سر دوراهي، كنفرانس فاس (ارزيابي و تحليل نتايج اين كنفرانس)، تجربه‏هاي مثبت و منفي انقلاب فلسطين، ماهيت طرح صهيونيستي، از كجا آغاز كنيم؟ و مركزيت مسأله فلسطين، عناوين آن هستند.

متن عربي اين كتاب فاقد سه بخش آخر است كه «ماهيت طرح صهيونستي» متن سخنراني استاد غنوشي در «كنفرانس اسلامي فلسطين» تهران و «از كجا آغاز كنيم؟» متن سخنان وي در ميزگرد «انديشه‏هاي امام خميني درباره فلسطين» است كه در بهمن 1369 با حضور علامه سيد محمدحسين فضل‌‏الله (ره)، شيخ عبدالعزيز عوده و احمد جبرئيل در تهران برگزار شد كه ترجمه سخنراني راشد الغنوشي به تناسب موضوع كتاب و براي تكميل به آن افزوده شده است.

«مركزيت مسأله فلسطين» هم ترجمه گفت‌وگوي هفته‏نامه العقيدة چاپ الجزائر (شماره 32) با الغنوشي پس از مراجعت وي از «كنفرانس اسلامي تهران درباره فلسطين» است و وي ضمن معرفي حركت اسلامي «النهضة» تونس و فعاليت‌هايش، حقايقي را درباره فلسطين و كنفرانس اسلامي تهران بيان مي‏دارد.
نخستين چاپ كتاب «مسأله فلسطين و ماهيت طرح صهيونيسم» در 142 صفحه، قطع رقعي و شمارگان 5000 نسخه از سوي دفتر نشر فرهنگ اسلامي منتشر شده است.

بازگشت به تونس
در تاریخ ۱۴ زانویه ۲۰۱۱ میلادی، (۲۴ دی ۱۳۸۹ شمسی) و در پی ناآرامی‌ها و اعتراضات گسترده مردم تونس و کشته‌شدن ده‌ها نفر از معترضان در حمله نیروهای امنیتی به تظاهرکنندگان ضددولتی که با خودسوزی یک جوان تحصیل کرده در این کشور آغاز شد، زین‌العابدین بن علی ابتدا دولت و مجلس را منحل کرد و سپس از قدرت کنار رفت و جای خود را به محمد الغنوشی، نخست‌وزیر سپرد. در صبحگاه جمعه 14 ژانويه 2011 خبر فرار "بن علي" نه تنها ملت تونس بلكه همه ملت‌های مسلمان را خوشحال كرد. بن علی كه فرانسه از ورودش به اين كشور ممانعت كرد به سمت كشورهای خليج فارس حركت كرد تا سرانجام دولت عربستان سعودی پذيرای وی شد. چندی پس از خروج بن علی، "راشد الغنوشی" که ۲۰ سال در تبعید در خارج از تونس به سر می‌برد، به همراه 70 تن از مخالفان رژیم زین‌العابدین بن‌علی به تونس بازگشت.


محمد الغنوشي

پس از فرار "زين العابدين بن علي " رئيس جمهور بركنار شده تونس "محمد الغنوشي" رياست جمهوري اين كشور را موقتا بدست گرفت.

الغنوشي سياستمدار و اقتصاد دان تونسي نخستين بار در سال 1999 به نخست وزيري تونس رسيد و پس از تظاهرات اعتراض آميز مردم تونس كه خواستار بركناري زين العابدين بن علي از قدرت بودند و فرار وي از تونس بطور موقت قدرت را در اين كشور به دست گرفت.

محمد الغنوشي در 18 آگوست 1941 در شهر "سوسه " در سواحل جنوبي پايتخت تونس چشم به جهان گشود. محمد تحصيلات مقدماتي خود را در مدارس شهر سوسه به پايان رساند و وارد دانشكده اقتصاد پايتخت شد و در سال 1966 از آن فارغ التحصيل شد.

پست‌ها و مسئوليت‌ها
در سال 1975 مديركل برنامه‌ريزي تونس شد، در سال 1987 و در دوره زمامداري "حبيب بو رقيبه " به عنوان منشي دولت وارد كابينه تونس شد.
در سال 1990 وزير اقتصاد و سپس وزير دارايي اين كشور و پس از آن وزير همكاري‌هاي بين المللي و سرمايه گذاري‌هاي خارجي شد و در اين پست باقي ماند تا اين كه در سال 1999 به نخست وزيري تونس رسيد. در عرصه بين المللي به مرد مذاكره با موسسات و سازمان‌هاي مالي بويژه صندوق بين المللي پول و اتحاديه اروپا معروف گرديد.

بدست گرفتن قدرت
در 14 ژانويه 2011 با استناد به اصل 56 قانون اساسي تونس و پس از فرار زين العابدين بن علي از كشور درپي تظاهرات اعتراض آميز شهروندان تونسي قدرت را در تونس بدست گرفت.

منصف المرزوقی
"محمد المنصف المرزوقي" (Mohamed Moncef Marzouki)، متولد ۷ ژوئن ۱۹۴۵میلادی (24ه.ش)، در قرمبالیه در تونس فعال حقوق، پزشک، سیاست‌مدار و رهبر حزب "کنگره برای جمهوری"است.

پس از انقلاب داخلی سال ۱۹۸۷میلادی، و بر کناری رییس جمهور آن زمان "حبیب بورقیبه"، "زین‌العابدین بن علی" به سمت ریاست جمهوری برگزیده شد. پس از آن، حکومت ۲۳ ساله بن علی طی یک انقلاب در ۲۴ دی ۱۳۸۹ سرنگون شد و در تاریخ ۲۲ آذر ۱۳۹۰ (ه.ش) مجلس موسسان تونس، المنصف المرزوقی رهبر حزب "کنگره برای جمهوری" و اپوزیسیون زین العابدین را به عنوان اولین رئیس جمهور منتخب مردم انتخاب کرد.

المرزوقی در در مجلس انتخابات موسسان ملی تونس با اکثریت آرا، ۱۵۳ رای موافق ، ۳ رای مخالف و ۴۴ رای ممتنع در انتخابات پیروز شد.

ائتلاف اکثریت مجلس موسسان متشکل از جنبش النهضه با ۸۹ کرسی و حزب چپگرای کنگره برای جمهوری با ۲۹ کرسی و جناح چپگرای دمکراتیک برای کار و آزادی با ۲۰ کرسی بر انتخاب المرزوقی به عنوان رئیس جمهوری تونس به توافق رسیدند. دوران ریاست جمهوری مرزوقی از سال 2011میلادی (90ه.ش) تا 2014میلادی (93ه.ش) بوده است.

محمد باجی قائد سبسی
"محمد باجی قائد سبسی" (Mohamed Beji Caid Essebsi)، متولد ۱۹۲۶میلادی (1305ه.ش)، حقوق دان و سیاست‌مدار و رئیس جمهور تونس است. او از سال ۱۹۸۱ میلادی تا ۱۹۸۶ میلادی وزیر امور خارجه تونس بود. باجی قائد سبسی همچنین از ۲۷ فوریه ۲۰۱۱ تا ۲۴ دسامبر ۲۰۱۱ نخست وزیر این کشور بود. او پایه‌گذار حزب سیاسی "حرکة نداء تونس" می‌باشد. او در انتخابات ریاست جمهوری تونس در سال ۲۰۱۴میلادی (93ه.ش) که نخستین همه پرسی پس از انقلاب تونس (۲۰۱۰–۲۰۱۱) بود، به عنوان رئیس جمهور این کشور انتخاب گردید.