ماندلا، وکیلی بود که برای مقابله با آپارتاید مشی مبارزه بدون خشونت را رها کرد و دست به اسلحه برد و تا پیروزی کامل دست از مبارزه مسلحانه برنداشت اما ظاهرا برخی به عمد مایلند صرفا بر رویکرد مسالمت‌آمیز او در جنگ با ظلم مانور دهند.
به گزارش خبرگزاری فارس، پنج‌شنبه گذشته، زمانی که نلسون ماندلا، رهبر ضد آپارتاید آفریقای جنوبی در سن 95 سالگی دیده از جهان فرو بست، مبارزات او در راه «آزادیخواهی و مبارزه با نژادپرستی» به تیتر یک اکثر رسانه‌های داخلی و بین‌المللی تبدیل شد و هر کدام بسته به نگاه خود یک جنبه از زندگی و مبارزات او در مسیر آزادی را به رشته تحریر در آوردند. اما در این میان، بُعدی که کمتر به آن پرداخته شد، روشی بود که او برای نیل به اهداف خود به آن متوسل شد.
پس از پیروزی حزب ملی تحت سلطه آفریکانس زبان‌ها (شاخه‌یی از زبان هلندی رایج در آفریقای جنوبی) در انتخابات سال 1948 که «سیاست تبعیض نژادی» داشتند، ماندلا در مبارزات مخالفت جویانه «کنگره ملی آفریقا» (ANC) در سال 1952 و کنگره خلق در سال 1955 نقش برجسته‌ای داشت. تصویب منشور آزادی در کنگره خلق، باعث تهیه برنامه اساسی ضدآپارتاید شد. در این دوره زمانی ماندلا و همکار وی الیور تامبو اداره شرکت حقوقی «ماندلا و تامبو» را برعهده داشتند که به بسیاری از سیاهپوستان که نماینده قانونی نداشتند، مشاوره حقوقی کم هزینه می‌دادند.
رویکرد ماندلا در این دوره تحت تاثیر افکار ماهاتما گاندی، سیاستمدار و رهبر سیاسی و معنوی هند بود یعنی مبارزه بدون توسل به خشونت. در واقع، او در ابتدا، به مبارزات دسته جمعی غیر خشونت‌آمیز متعهد بود. اما پس از مدتی ورق برگشت و نوع رفتار حکومت باعث شد او نیز برای رسیدن به اهداف خود دست به اسلحه ببرد.
او 5 دسامبر 1956 به همراه 150 تن دیگر دستگیر و به خیانت به کشور متهم شد که محاکمه آنها 5 سال یعنی تا سال 1961 به طول انجامید و آنها در نهایت تبرئه شدند.
کنگره ملی آفریقا (ANC) در فاصله سال‌های 59-1952 به دلیل ظهور یک گروه تازه از فعالان سیاهپوست (آفریکانیست‌ها) که خواستار اقدامات قاطعانه‌تر علیه حزب ملی حاکم بودند، دچار تفرقه و اختلاف شد. در سال 1959 زمانیکه آفریکانیست‌ها خود را از ANC کنار کشیدند تا کنگره سراسری آفریکانیست‌ها (PAC) را تحت رهبری «رابرت سوبوک وه» و «پوتلاکو لبالو» تشکیل دهند، کنگره ملی آفریقا بیشترین حمایت شبه نظامی خود را از دست داد.
ماندلا بعد از اینکه از اتهام خیانت به وطن تبرئه شد، در سال 1961، رهبری جناح مسلح کنگره ملی آفریقا موسوم به «نیزه ملت» را برعهده گرفت. وی به طور مشترک یک مبارزه خرابکارانه را علیه اهداف ارتش و دولت به راه انداخت و به منظور پایان دادن به آپارتاید طرح‌هایی را برای یک جنگ چریکی احتمالی در صورت شکست خوردن خرابکاری‌ها ارائه داد. مطمئنا همین شاخه مسلح ANC بود که چند دهه بعد به ویژه در دهه 1980 یک جنگ چریکی را علیه رژیم آفریقای جنوبی به راه انداخت. ماندلا همچنین در خارج از کشور برای جناح مسلح موسوم به نیزه ملت، پول جمع‌آوری می‌کرد و آموزش‌های شبه نظامی‌گری برگزار می‌کرد و با دولت‌های متعدد آفریقایی دیدار می‌کرد.
نلسون ماندلای 44 ساله در سال 1962 دستگیر شد و به دلیل اقداماتش محاکمه و محکوم به حبس ابد شد. وی به زندان جزیره رابن در نزدیکی سواحل کیپ‌تاون فرستاده شد. پس از 18 سال زندان، دولت آفریقای جنوبی به او پیشنهاد آزادی داد به شرطی که وی مبارزه مسلحانه ANC را محکوم کند، پیشنهادی که از سوی او رد شد.
ماندلا مبادرت به جنگ مسلحانه را به عنوان آخرین چاره خود توصیف می‌کند. در واقع، سرکوب و خشونت روز افزون از سوی دولت او را متقاعد کرد که سال‌ها اعتراض مسالمت‌آمیز به آپارتاید هیچ دستاوردی در پی نداشته و موفق نبوده است.
او در سال 1961 در مصاحبه‌ای تلویزیونی به روشنی اعلام کرد: « بی‌فایده و عبث است که ما هنوز هم حرف از صلح و عدم خشونت بزنیم. آن هم در مقابل حکومتی که تنها جوابش حمله وحشیانه به مردم غیرمسلح و بی‌دفاع است».
کنگره ملی آفریقا از سال 1961 تا روز پیروزی‌اش به مدت بیش از 30 سال مشی مسلحانه داشت و در خیلی از رسانه‌های غربی در آن زمان آن را گروه تروریستی می‌خواندند. این گروه پایگاه آموزش نظامی داشت و رسما گروه چریکی بود که در داخل به انفجار و ترور دست می‌زد. ماندلا تا آخرین روزها تاکید می‌کرد، «وقتی اسلحه را زمین می‌گذاریم که مطمئن باشیم آپارتاید رفته و دیگر هم برنمی‌گردد».
او حتی در بیانیه‌ای که در ژوئن 1980، کنگره ملی آفریقا از جانب او منتشر کرد، تاکید کرد: « متحد شوید! بسیج شوید! بجنگید! باید آپارتاید را در بین سندان اقدامات توده‌های متحد و چکش مبارزه مسلحانه در هم بکوبیم!»
ماندلا حتی پس از خروج از زندان 27 ساله خود در سال 1991 تا زمان مرگ هر کجا بحث مبارزه مسلحانه شد، آن را محکوم نکرده و حتی آن را همراهی کرد. وی حتی در دوره اول زندان یارانش را که در بیرون از شهر مبارزه مسلحانه می‌کردند به ادامه مبارزه تشویق می‌کرد که در تانزانیا و زامبیا مشغول فعالیت بودند.
اما نکته جالب توجه این بود که رسانه‌های غربی و اسرائیل در این مسیر حرکت کرده‌اند که زندگی ماندلا سرشار از مبارزه مسالمت‌آمیز بوده در حالی که شواهد و مدارک تاریخی نشان می‌دهد چنین نبوده.
جعفر قنادباشی، کارشناس مسائل آفریقا در توضیح چرایی این موضوع می‌گوید: « رسانه‌های مختلف تلاش دارند در سطوح جهانی اینگونه وانمود کنند مبارزات مسلحانه که در برابر سرکوب‌های شدید صورت می‌گیرد، مبارزات ارزشمندی نیست و مبارزه مسلحانه علیه رژیم صهیونیستی را به ضد ارزش تبدیل کرده‌اند».
وی افزود: « غربی‌ها در این مسیر با رژیم نژادپرست صهیونیستی همسو هستند. آنهایی که نگرانند ماندلا به صورت الگوی جهانی مبارزه در آید، سعی کردند ماندلا را تحریف کنند».
قنادباشی با اشاره به اینکه ماندلا مبارزه بدون خشونت را با الهام از گاندی آغاز کرد، تاکید کرد: « اما پس از آنکه دید این شکل مبارزه ثمری ندارد به درستی مبارزه مسلحانه را انتخاب کرد... ماندلا وکیلی بود که اسلحه به دست گرفت و مبارزه کرد و اینکه گفته شود وی همواره حرکتی مسالمت‌آمیز داشته ظلم بزرگی به وی است».
