![Open in new window](javascript:CaricaFoto("http://www.jamejamonline.ir/Media/images/1388/08/04/100921009533.jpg");)
مراسم تحليف يان خاما ، رهبر بزرگ‌ترين توليدكننده الماس جهان پس از پيروزي قاطع در انتخابات رياست جمهوري بوتسوانا به هيچ عنوان به مناسبتي باشكوه شباهت نداشت.
در اين مراسم جز رنگ‌هاي آبي، سفيد و مشكي به عنوان نماد پرچم بوتسوانا، محافظاني با كلاهخودهاي فلزي، پخش بي‌فروغ سرود ملي بوتسوانا كه يادآور گذشته مستعمراتي اين كشور است اثري از مهمانان خارجي و ضيافت پر ريخت و پاش دولتي نبود.
همه چيز در نيم ساعت تمام شد. خاما نطقي كوتاه ايراد كرد و مراسم پس از اداي سوگند با رقص و پايكوبي به پايان رسيد.
خاما با توجه به فراگير شدن اولين ركود اقتصادي بوتسوانا پس از استقلال اين كشور از بريتانيا در سال 1966 نمي‌خواست مراسم تحليفش خيلي پر زرق و برق باشد. به هر حال خاما كه مردي 56ساله و عزب است و تا همين اواخر فرمانده نيروي زميني ارتش بود اصولا چندان اهل معاشرت نيست.
او پس از آن كه در انتخابات رياست‌جمهوري سال گذشته بر فتوس موگائه، سلف خود پيروز شد در اولين گام از تصميمش براي وضع تعرفه‌اي 30 درصدي بر الكل و محدود كردن ساعات كار مراكز فروش مشروبات الكلي خبر داد.
همين موضعگيري‌ها كافي بود تا رسانه‌ها از خاما به عنوان فردي معتقد به نظم اجتماعي و البته اندكي خودكامه ياد كنند كه اهميت چنداني براي آزادي‌هاي مدني قائل نيست.
در روند رقابت‌هاي انتخاباتي 16 اكتبر سال گذشته ميلادي بسياري از رسانه‌هاي بوتسوانا از يان كه فرزند اولين رئيس‌جمهور بوتسواناي مستقل يعني سرتسو خاما است به شدت انتقاد كرده و او را به تلاش براي تسلط بر منابع كشور، ايجاد نوعي حاكميت ديكتاتورگونه و دست داشتن در طرح تقويت نهاد اطلاعاتي امنيتي بوتسوانا و قتل‌هاي مشكوكي كه خيلي‌ها معتقدند توسط نيروهاي امنيتي انجام شده‌اند، متهم كردند.
اعتراضات به قدري بالا گرفت كه خيلي‌ها انتظار داشتند حزب حاكم دموكراتيك بوتسوانا كه توسط خاماي پدر در حدود 43 سال قبل پايه‌گذاري شده، عرصه را به رقبا واگذار كند و اكثريت پارلماني خود را از دست بدهد. با اين حال درست بر خلاف تمامي اين گمانه‌زني‌ها سهم حزب از كرسي‌هاي پارلماني به 54درصد افزايش يافت و قدرت را حفظ كرد.
با توجه به منازعات داخلي حزب حاكم و در شرايطي كه كشور اولين دوره ركود خود را پشت‌سر مي‌گذارد واقعا عجيب بود كه حزب و تقريبا همه مردم بوتسوانا بر رياست‌جمهوري خاما و شعار معروف «دموكراسي، عزت، توسعه و نظم» او مهر تاييد زدند و حاضر شدند سكان هدايت كشور را به او بسپارند.
خاما بهترين راه را براي تحقق روياهايش برگزيده است. در فهرست فساد دولتي موسسه آلماني شفافيت بين‌المللي از بوتسوانا به عنوان سالم‌ترين كشور قاره سياه ياده شده است. با اين حال فاصله سياستگذاري و اجرا در اين كشور بسيار زياد است. بخش اعظم مستخدمان و مديران دولتي نالايق و تنبل هستند. خاما كه تحصيلكرده دانشكده نظامي ارتش سلطنتي بريتانيا در سندهورست است عزم خود را براي بيدار كردن هموطنانش از ركود و خمودگي جزم كرده و قصد دارد از ثروت ناشي از استحصال و فروش الماس براي ساختن كشوري منظم‌تر و مدرن‌تر استفاده كند.
وقتي براي اولين بار در سال 1967 يعني يك‌سال پس از استقلال بوتسوانا در اين كشور الماس كشف شد وضعيت اقتصادي مردم بد بود و بوتسوانا در زمره فقيرترين كشورهاي آفريقايي بود. اكنون به لطف توليد 22 درصدي الماس جهان، مردم بوتسوانا در بين كشورهاي برخوردار از درآمد متوسط دسته‌بندي مي‌شوند و توليد ناخالص داخلي سرانه اين كشور حدود 14 هزار دلار در سال است. درآمد ناشي از فروش الماس توليدي دبسوانا، جوئنت‌ونچري بين دولت بوتسوانا و دي‌بيرز، بزرگ‌ترين توليدكننده الماس خام جهان، تامين‌كننده يك‌سوم توليد ناخالص داخلي اين كشور، نيمي از بودجه عمومي و سه‌چهارم درآمدهاي ارزي اين كشور است يا لااقل مي‌توان گفت تا پيش از آغاز بحران اقتصادي جهان وضع به اين منوال بود.
در موارد پيشين كاهش تقاضا براي الماس دي‌بيرز با خودداري از عرضه الماس درصدد ساماندهي بازار بر آمده وقيمت‌ها را بالا نگه مي‌داشت اما با شكايات برخي خريداران اين اقدام غيرقانوني اعلام شد. اكنون اين شركت ساده‌ترين راه يعني توقف استحصال را انتخاب و در عمل الماس را در زيرزمين انبار مي‌كند. گمان مي‌رود توليد الماس امسال در قياس با سال گذشته ركودي 40درصدي را تجربه كند كه اين مساله كاهش شديد درآمدهاي بوتسوانا را كه سال گذشته در حدود 7 / 1 ميليارد دلار بوده به همراه خواهد آورد. تا پيش از اين بوتسوانا بالاترين رشد اقتصادي دنيا را داشت و اقتصاد اين كشور حدفاصل سال‌هاي 1975 تا 2000 ميلادي با نرخ رشدي 10 درصدي در حال پيشرفت بود اما با فرارسيدن دهه جديد ميانگين رشد سالانه اين كشور به حدود 5درصد سقوط كرد. بانك جهاني از احتمال سقوط نرخ رشد اقتصادي بوتسوانا به صفر خبر داده است. فعاليت بخش‌هاي غيرمعدني اقتصاد بوتسوانا تقريبا به طور كامل متوقف شده است. بوتسوانا از ديرباز به عنوان يكي از باثبات‌ترين كشورهاي آفريقايي و يكي از معدود كشورهاي قاره سياه با حاكميت دموكراتيك با كاركردي قابل قبول مطرح بوده است. در فهرست اخير شاخص مديريت مناسب آفريقا كه ماه گذشته توسط بنياد مو ابراهيم، ميلياردر سوداني انتشار يافت بوتسوانا در صدر فهرست قرار داشت. با اين حال به نظر مي‌رسد خاما به اين موقعيت‌ها رضايت نخواهد داد و قصد دارد ارزش‌هاي مورد نظر خود يعني دموكراسي، عزت، توسعه و نظم را به زور هم كه شده نهادينه كند.
