ناميبيا كه سابقآ افريقاي جنوب
غربي ناميده مي‌شد در جنوب غربي افريقا واقع شده و از شمال به آنگولا و زامبيا، از
شرق به بوتسوانا، از جنوب به افريقاي جنوبي، و از شرق به اقيانوس اطلس محدود
مي‌شود. تمامي سرزمين (92 درصد) باير يا نيمه باير است. مركز و تنها شهر آن ويندهوك
است. جمعيت آن (طبق آمار سال 2005) 2030692 نفر و وسعت آن 824292 كيلومترمربع است.
تركيب جمعيتي كشور اختلاطي از گروه‌هاي قومي مختلف است. زبان رسمي آن انگليسي است،
اما مردم به زبان‌هاي افريقايي، اوشيوامبو، اُتجيرورو، ناما / دامارا، و آلماني نيز
تكلم مي‌كنند.
تاريخچه
مردمان بومي ناميبيا بوشمن‌ها و هوتنتوت‌ها[1]هستند. در قرن 16 اقوام اروپايي و
افريقايي شروع به نقل مكان به اين منطقه نمودند. از 1884 تا 1915 آلمان‌ها بر آن
حكومت مي‌كردند. از 1920 جامعه ملل قيموميت آن را به افريقاي جنوبي داد، اما سازمان
ملل در 1946 اين الحاق را رد كرد. در 1968 مجمع عمومي سازمان ملل، نام ناميبيا را
بر اين منطقه نهاد و ديوان بين‌المللي در 1971 اعلام كرد افريقاي‌جنوبي به‌صورت
غيرقانوني آن را اشغال كرده است. پس از مبارزات استقلال‌طلبانه طولاني، انتخابات
ناميبيا تحت نظارت سازمان ملل در 1989 انجام شد و سرانجام در 1990 استقلال يافت.
آرشيوها و كتابخانه ملي
كتابخانه مرجع استورف[2]بخشي از وظايف كتابخانه ملي را انجام مي‌دهد. اين كتابخانه
در 1926 به‌عنوان كتابخانه مجلس با كتاب‌هاي بازمانده از دوران استعماري آلمان شروع
به‌كار كرد. در 1957 بخشي از خدمات كتابخانه‌هاي جنوب غربي افريقا شد و در 1980
زيرنظر وزارت سفيدپوستان قرار گرفت. در 1981 كتابخانه بسته شد. در 1984 به‌عنوان
كتابخانه مرجع استورف در يكي از قديمي‌ترين ساختمان‌هاي ويندهوك بازگشايي شد. پس از
استقلال تحت نظارت وزارت فرهنگ و آموزش قرار گرفت.
كتابخانه داراي امكانات مرجع و امانت بين كتابخانه‌اي براي تمامي اقشار است. اين
كتابخانه فهرست‌هاي مشتركي چون >نشريات كتابخانه‌هاي ناميبيا< را جمع‌آوري نموده و
با بهره‌گيري امتياز واسپاري قانوني، يك مجموعه ناميبياشناسي تهيه كرده است. همچنين
محل واسپاري انتشارات سازمان ملل است و مجموعه آن شامل موضوعات زير است: مواد مرجع
عمومي، انتشارات ناميبيا، و هر آنچه را كه درباره ناميبيا و يا توسط ناميبيايي‌ها
در خارج از كشور منتشر مي‌شود. مجموعه روزنامه‌ها و ريزفيلم‌هاي آن درباره ناميبيا
بسيار غني است.
در ابتداي دهه 1990 كتابخانه داراي 41000 جلد كتاب و 300 عنوان مجله بوده است.
كتابخانه آلمان، امكان كاوش مستقيم از پايگاه‌هاي افريقاي جنوبي، بريتانيا، و
ايالات متحده را فراهم كرده است.
كتابشناسي ملي گذشته‌نگر ناميبيا به‌صورت تجاري در 1978 و 1979 در خارج از كشور
به‌عنوان >كتابشناسي ملي ناميبيا <منتشر شد. سه جلد از اين كتابشناسي سال‌هاي
1971-1975؛ 1976-1977؛ 1978-1979 را پوشش مي‌دهد. نامليت، پايگاه كتابشناختي جامع
آن است، كه بيش از 30000 مدخل را كه از 1884 به بعد منتشر شده است، دربرمي‌گيرد، و
در اوايل 1990 آماده انتشار بود.
آرشيو ملي در 1939 تأسيس شد تا محل نگهداري تمامي اسناد دولتي باشد. آرشيو براي
پژوهشگران و مطالعه‌كنندگان عادي يك كتابخانه دارد. مجموعه آن شامل مواد زير است:
اسناد اداراتِ دولتي از تاريخ 1994 به بعد، 600 مجموعه خصوصي متعلق به مؤسسات يا
نهادها، بالغ بر 10000 عكس در توصيف جنبه‌هاي مختلف زندگي ناميبيايي‌ها از سال‌هاي
1860، بيش از 5500 نقشه، تمامي روزنامه‌هاي ناميبيايي كه سال‌هاي گذشته آن روي
ريزنگار قرار دارد، 600 فيلم در مورد ناميبيا، و نوارهاي تاريخ شفاهي ناميبيا كه از
1984 تهيه آن آغاز شده است. آرشيوها امكانات بازيابي مناسبي دارند و فهرستي از مواد
آرشيوي منتشر شده است.
كتابخانه‌هاي دانشگاهي
"آكادمي" يكي از سه مؤسسه اصلي در ناميبياست كه متشكل از دانشگاه، مدارس فني، و
كالج‌هاي خارج از مدرسه است. دو شعبه كتابخانه آن داراي 40000 جلد كتاب، 600 عنوان
مجله، و مجموعه ديداري و شنيداري است. كتابخانه در 1980 كار خود را با مجموعه‌اي
آغاز كرد، كه از دانشگاه افريقاي جنوبي به آن رسيده بود. قبلا دانشجويان خارجي
مستقر در ناميبيا از اين مجموعه استفاده مي‌كردند. كتابخانه كالج آموزشي ويندهوك در
1979 آغاز به‌كار كرد. اين كتابخانه داراي 32000 جلد كتاب و مواد ديداري ـ شنيداري
و 240 عنوان نشريه است. در همان سال‌هاي اوليه 1990، دولت پيشنهاد كرد در نقشه
ساختمان دانشگاه ملي ناميبيا كتابخانه منظور شود. اين دانشگاه در 1992 ساخته و
"آكادمي" در آن ادغام شد (1: 1181).
كتابخانه‌هاي عمومي
نخستين كتابخانه عمومي در لودريتس باخ در 1914 با مجموعه كتاب‌ها و نشريات اهدايي و
كار داوطلبانه آغاز به‌كار كرد. سپس خدمات كتابخانه‌اي جنوب غربي افريقا در كشور
فعال شد. به همين صورت تا 1968 كتابخانه‌هاي متعدد ديگري تشكيل شدند. كتابخانه‌هاي
عمومي تا 1980 كه مقامات محلي غيرسفيدپوست به تأسيس كتابخانه اقدام كردند، فقط به
سفيدپوستان خدمات ارائه مي‌دادند. در محيط‌هاي كوچك‌تر حتي با 68 خواننده، كتابخانه
وجود دارد. در سال‌هاي 1990، 22 مركز تقريبآ بيش از 300000 جلد كتاب در مجموعه خود
داشته‌اند.
بزرگ‌ترين كتابخانه عمومي در ويندهوك در 1924 به سرپرستي ليزا گبهارت آغاز به‌كار
كرد. وي از 1926 تا 1967 مديريت كتابخانه را برعهده داشت و در سپتامبر 1984 در 89
سالگي بدرود حيات گفت. خدمات كتابداري خارج از پايتخت منحصر به‌يك كتابخانه وابسته
به كليسا در شمال كشور است. كمبود فضا، كمبود كارمند، و مسائل مالي از مشكلات اصلي
آن است.
كتابخانه‌هاي آموزشگاهي
آپارتايد (جدايي نژادي) دوران استعمار منجر به توزيع نامتوازن كتابخانه‌هاي
آموزشگاهي به سود مدارسي شد كه فقط سفيدپوست‌ها را مي‌پذيرفتند. از هر چهار مدرسه
در ناميبيا، سه مدرسه فاقد كتابخانه آموزشگاهي، مجموعه كتاب، و مركز رسانه‌هاست.
به‌استثناي برخي از 63 مدرسه‌اي كه سابقآ منحصر به سفيدپوستان بود و در حال حاضر
كتابخانه‌هاي خوبي دارند، وضع كتابخانه‌هاي آموزشگاهي از نظر مجموعه، فضا،
كارمندان، و ديگر تسهيلات اسفبار است.
كتابخانه‌هاي تخصصي
بسياري از شركت‌ها، مؤسسات دولتي، و سازمان‌هاي نيمه‌دولتي داراي كتابخانه‌هاي
تخصصي هستند از جمله بخش حفاظت طبيعي و كشاورزي، بانك ناميبيا، شركت ملي برون مرزي،
و ديوان عالي. كتابخانه دولتي موزه در ويندهوك داراي مجموعه 5000 جلدي كتاب و
مجموعه ناميبياشناسي است و 400 نشريه را مشترك است و از 1962 نشريه تحقيقات علوم
اجتماعي و تاريخ طبيعي موسوم به >سيمببازيا<[3] را منتشر مي‌كند.
كتابخانه سابق موزه سواكوپموند[4] در 1951 آغاز به‌كار كرد و با كتابخانه سام كوهن
همكاري دارد. در 1977 كتابخانه‌اي خصوصي توسط انجمن توسعه علمي آغاز به‌كار كرد كه
داراي 7000 جلد كتاب است كه بيش از 2000 جلد آن به مجموعه فرديناند استيچ تعلق
دارد، مجموعه مذكور، مجموعه‌اي اختصاصي از روزنامه‌هاي ناميبيايي است كه از سال
1898 را دربرمي‌گيرد و عكس‌هاي تاريخي قابل توجهي دارد.
انجمن علمي كتابداران ناميبيا[5] (تأسيس 1924)، داراي مجموعه 7800 جلد كتاب و 4000
جلد نشريه است و 425 عنوان نشريه را مشترك است. بسياري از عناوين مجلات از زمان
استعمار آلمان‌ها در لندزميوزيوم[6] است.
كتابخانه مركز فرهنگي امريكا در 1991 گشايش يافت. اين كتابخانه گنجايش 50 نفر را
دارد؛ توسط يك كتابدار متخصص اداره مي‌شود؛ و داراي 4500 جلد كتاب، 200 نشريه، و
500 حلقه نوار است.
حرفه كتابداري
در مدت كوتاهي پس از استقلال، انجمن اطلاع‌رسانان ناميبيا[7] تشكيل شد. اين انجمن
نزديك به 70 عضو دارد و محلي براي بحث در باب مسائل حرفه‌اي است. ارائه توصيه
درباره شرايط كار به دولت و سازمان‌هايي كه كتابداران و اطلاع‌رسانان را استخدام
مي‌كنند و انتشار خبرنامه از وظايف آن است و در ايفلا، كوملا، و انجمن متخصصان
ناميبيا نيز عضويت دارد.
آموزش معلم كتابدار، در دانشگاه ناميبيا وكالج تربيتمعلم ويندهوك انجام مي‌شود.
آموزش در سطح حرفه‌اي در مدرسه كتابداري منطقه‌اي در دانشگاه بوتسوانا انجام
مي‌پذيرد.
ماخذ:
1) Jarvelin, Kalervo; Hakari, Ann and Kaki, Jaana. Library and Information Work
and Its Requirements in Namibia, 1991; 2) Totemeyer, A. J. Namibian Public
Libraries, 1991; 3) The World of Learning. 54th. ed. London: Europa Publication,
2004.
منبع: دايرة المعارف كتابداري و اطلاع‌رساني
[1]. Hottentots
[2]. Estorff Reference Library
[3]. Cimbebasia
[4]. Swakopmund
[5]. Namibian Scientific Society Library
[6]. Landesmeuseum
[7]. Namibian Information Workers Association