جمهوري مالي كه سابقآ سودانِ
فرانسه[1] ناميده مي‌شد، از شمال به موريتاني و الجزاير، از شرق به نيجر، از جنوب
به بوركينافاسو و ساحل عاج و گينه، و از غرب به سنگال محدود مي‌شود. جمعيت آن طبق
آمار (سال 2005) حدود 529,291,12 نفر و مساحت آن 192,240,1 كيلومترمربع است. زبان
رسمي اين كشور فرانسوي است، اما مردم آن به بيش از 15 زبان بومي نيز صحبت مي‌كنند
كه فقط 6 زبان از آن ميان نوشتاري هستند.
تاريخچه
مالي خاستگاه خود را پادشاهي و امپراتوري عظيمي مي‌داند كه در فاصله قرن‌هاي 12 تا
19 در افريقاي غربي شكوفا بود. پس از آن نفوذ استعماري فرانسه شروع شد. پس از كسب
استقلال در 1960، مالي داراي حكومت سوسياليستي (1960-1968) و حكومتي نظامي (1968-
1991) بود.
قديمي‌ترين كتابخانه‌هاي مالي در شهرهاي تمبكتو و دجن، دو مركز فرهنگ اسلامي از
قرون وسطي، قرار دارند. دولت دوران استعمار، مؤسسه مطالعات افريقاي سياه و ساير
كتابخانه‌هاي دانشگاهي را تأسيس كرد.
كتابخانه ملي
كتابخانه ملي در 1962 تأسيس شد و مجموعه خود را از كتابخانه مؤسسه مطالعات افريقاي
سياه به ارث برد. مجموعه اين كتابخانه در 1985 بيش از 000,15 جلد بود و نشريات
ادواري بسيار داشت و در 2004 به 000,18 جلد رسيد. كتابخانه ملي مركز حق مؤلف كليه
انتشارات ملي است و بر روي كليه ساكنان شهر باماكو، پايتخت مالي، باز است. كتابخانه
ملي آثار پژوهش مالي‌شناسان داخل و خارج از كشور را منتشر مي‌كند.
كتابخانه‌هاي دانشگاهي
آموزش عالي در مالي در مراكز تخصصي بزرگ صورت مي‌گيرد. هر يك از اين مراكز دانشگاهي
داراي كتابخانه‌هايي هستند كه مجموعه‌اي متناسب با رشته‌هاي تحصيلي خود دارند.
بزرگ‌ترين اين كتابخانه‌ها كتابخانه دانشسراي‌عالي (1962) است كه مركز تربيت دبير
است و كتابخانه آن بيش از 000,30 جلد كتاب دارد. ساير كتابخانه‌هاي مهم مالي
عبارتند از: كتابخانه مدرسه ملي مديريت[2] (1966) با بيش از 000,10 جلد؛ كتابخانه
مؤسسه پلي‌تكنيك روستايي كاتيبوگو (1966) با تقريبآ 3000 جلد؛ كتابخانه مدرسه ملي
پزشكي و داروسازي (1968) با 000,15 جلد؛ كتابخانه مؤسسه عالي آموزش و پژوهش‌هاي
كاربردي (1973) با حدود 6000 جلد؛ كتابخانه مدرسه عالي تحصيلات كاربردي (1979) با
حدود 2000 فقره و كتابخانه مدرسه ملي مهندسان (1983) با بيش از 5000 جلد كتاب. كليه
اين كتابخانه‌ها داراي پايان‌نامه‌ها و گزارش‌هاي شخصي هستند كه توسط دانشجويان
تهيه شده‌اند.
كتابخانه‌هاي عمومي
برنامه پيكار براي گسترش كتابخواني در 1977 توسط دولت آغاز شد. به‌دنبال آن 46
كتابخانه عمومي، هريك تقريبآ با 1500 جلد كتاب احداث شد. پس از آن، پنج كتابخانه
براي بزرگسالان و يك كتابخانه نيز براي كودكان در منطقه باماكو تأسيس شد. همچنين يك
كتابخانه سيار كه از يك واگن قطار تشكيل مي‌شود به 11 محله بين باماكو و مرز سنگال،
در امتداد راه‌آهن، خدمات ارائه مي‌كند.
علاوه بر اين، كتابخانه‌ها و مراكز سندپردازي متعلق به مراكز ملي و مراكز فرهنگي
خارجي براي همگان قابل استفاده است. كاخ فرهنگي، مركز جوانان، و مراكز فرهنگي
فرانسه، امريكا، روسيه، و ليبي از آن جمله‌اند. هيئت مبلغان كاتوليك كتابخانه مهمي
را در مركز فرهنگي جوليبا[3] در باماكو و نيز كتابخانه‌هايي را در نواحي روستايي
اداره مي‌كند.
كتابخانه‌هاي آموزشگاهي
حدود 40 كتابخانه آموزشگاهي، نيمي در دبيرستان‌ها و نيمي ديگر در مدارس حرفه‌اي، با
هدف مشاركت در برنامه پيكار براي كتابخواني در 1984 شروع به‌كار كردند. مجموعه اين
كتابخانه‌ها حدودآ از يك تا پنج هزار كتاب است. كاركنان اين كتابخانه‌ها غيرحرفه‌اي
هستند.
كتابخانه‌هاي تخصصي
از آنجا كه تقريبآ كليه مؤسسات عمومي و خصوصي داراي كتابخانه هستند، تهيه آمار در
مورد كتابخانه‌هاي تخصصي آسان نيست. كتابخانه‌هاي مؤسسه اقتصاد روستايي، مؤسسه
ساحل، مؤسسه علوم انساني، مركز مطالعات و تحقيقات احمدبابا، مؤسسه ملي تعليم و
تربيت، و موزه ملي نمونه‌هاي مهم كتابخانه‌هاي تخصصي هستند. همچنين تعداد زيادي
كتابخانه شخصي خانوادگي وجود دارد.
حرفه كتابداري
انجمن كتابداران، آرشيويست‌ها، و سندپردازان مالي[4] در 1978 ايجاد شد. اين انجمن
با هدف تهيه
استاندارد براي كتابداران، آرشيويست‌ها، و سندپردازان تأسيس شده و مدرسه‌اي براي
آموزش حرفه‌اي ايجاد كرده است. اغلب كتابداران مالي براي آموزش به سنگال يا فرانسه
سفر مي‌كنند.
منبع: دايرة المعارف كتابداري و اطلاع‌رساني
[1]. French Sudan
[2]. Library of the National School for Administration
[3]. Djoliba Cultural Center
[4]. Malian Association of Librarians, Archivists andDocumentalists