مسائلي كه مصري‌ها را مي ترساند
تاریخ ۳۱ خرداد ۱۳۹۱ - ۰۹:۱۲ | عنوان: مصر
| متن سخنراني محمد علي سبحاني در شانزدهمين نشست از سلسله نشست هاي بررسي سياست خارجي ديپلماسي ايراني با موضوع مصر و آينده پيش رو.
ديپلماسي ايراني: شانزدهمين جلسه از سلسله جلسات بررسي سياست خارجي ديپلماسي ايراني با عنوان مصر در حال برگزاري است.
دومين سخنران اين نشست محمد علي سبحاني، سفير سابق ايران در لبنان و اردن و كارشناس مسائل خاورميانه بود. وي سخنراني خود را در اين گونه آغاز كرد كه : كشور مصر دوره هاي موفقيت و نيمه موفقي را داشته است. مصر با وجود اين كه كشور پيچيده‌اي است من چندان نگران اوضاع مصر نيستم. بر خلاف كارشناسان ديگر كه معتقدند ارتشي‌ها در حال قبضه قدرتند و كشور را به سمت و سوي ديگري هدايت مي‌كنند، من چنين اعتقادي ندارم.
وي در ادامه افزود: اگر بخواهيم نقش انقلاب را در تحولات مصر بررسي كنيم بايد قبل از هر چيز بپرسيم كه آيا واقعا انقلابي رخ داده است يا خير. حقيقت اين است كه واقعا مردم در ميدان التحرير عليه حكومت وارد عمل شدند، تظاهرات كردند و به هر حال در نهايت با چراغ سبز امريكايي ها توانستند مبارك را از قدرت كنار بزنند. ولي به آن معناي واقعي انقلاب، انقلابي رخ نداده است.
وي در ادامه به نقش نظاميان در تحولات مصر اشاره كرد و گفت: نظاميان در تحولات مصر نقش اساسي ايفا مي كنند. اين افراد از روز نخست وارد عرصه شدند و در حال حاضر نيز با حمايت از احمد شفيق در حقيقت وارد انقلاب شدند و واقعا توانستند موفقيت هايي به دست آورند.
وي در ادامه افزود: نكته دوم تحولات اجتماعي و سياسي مصر است كه تحت تاثير چند مورد ترس در حال حركت است كه من در اين‌جا تيتروار به آنها اشاره مي‌كنم. اول از همه ترس از جنگ است. بعد از آن ترس از ادامه وضعيت اسفبار اقتصادي است؛ نزديك به نيمي از جمعيت حدودا 90 ميليون نفري مردم مصر زير خط فقر به سر مي برند و 40 درصد بيكاري در اين كشور وجود دارد. ترس از روي كار آمدن دولت اسلام گراي افراطي، ترس از شكست انقلاب و بازآمدن ديكتاتوري و متعاقب آن ترس از قطع كمك‌هاي مالي كه بيش از همه نظاميان از آن واهمه دارند، موارد ديگري است كه مصري‌ها از آن واهمه دارند. به خصوص از سوي امريكايي ها كه سالانه در حدود 1.5 ميليارد دلار به آنها كمك مي كنند.
سفير سابق ايران در لبنان در ادامه افزود: چهار مشكل پيش روي مصري ها قرار دارد، اول اقتصاد است، دوم ساختار حكومت كشور و سومين مشكل سياست خارجي مصر است. سياست خارجي مصر بسيار حساس است، يعني يك نيروي متفاوت مي تواند كشور و منطقه را به جنگ و آشوب بكشاند. امريكايي ها اجازه نمي‌دهند آينده مصر به سادگي به دست كسي مثل مرسي برسد. حتي مردم مصر نيز از وقوع جنگ نگرانند. مشكل چهارم گرايش هاي اسلامي و بنيادگرايي در مصر است. مثلا اخواني‌ها شاخه‌هاي مختلف دارند اين مساله نگراني‌هاي بسياري را به وجود آورده است، براي همين مثلا صوفي‌ها به دليل همين نگراني از احمد شفيق حمايت كرده‌اند.
وي سپس گفت: ما در اين انتخابات پنج تشكل انتخاباتي را شاهديم. يكي آقاي مرسي به نمايندگي از تشكيلات اخواني‌ها، ديگري آقاي احمد شفيق كه مورد حمايت نظاميان و طرفداران مبارك است، سوم آقاي ابوالفتوح كه انديشه ليبرالي اسلامي دارد، ديگري آقاي حمدين صباحي كه سوم شد و پشت سر خود ناصري ها و جوانان را دارد و در كمال شگفتي توانست آراي بالايي نيز به دست آورد. پنجمين تشكل نيز آقاي عمرو موسي بود كه نزديك به 12 درصد آراي راي‌دهندگان در دور نخست را به دست آورد. اين تشكلات تركيب انتخاباتي مصر را تشكيل دادند.
سبحاني در ادامه به سناريوهاي پيش روي مصر اشاره كرد و گفت: در وضعيت فعلي ما شاهد حساس‌ترين پروسه سياسي مصر هستيم. ما در اين پروسه شاهديم كه در زمان‌هايي اخوان المسلمين و ارتش به يكديگر نزديك شدند. مثلا در زمان تدوين قانون اساسي اين دو به يكديگر بسيار نزديك شدند. آن موقع شايع شده بود كه اخوان نامزد براي رياست جمهوري ندهد، مجلس را در اختيار بگيرد و رياست جمهوري را به كس ديگري بسپارد تا تكثرگرايي به قوت خود باقي بماند ولي به دلايلي كه من نمي‌دانم چنين اتفاقي نيفتاد. آنها پس از پيروزي در انتخابات مجلس نامزد رياست جمهوري معرفي كردند كه اين باعث نگراني ديگران شد. اين مساله باعث شد كه فضاي دو قطبي كنوني به وجود آيد. در حال حاضر راي گيري در مصر بر اساس توافق با اين دو قطب نيست بلكه بر اساس رقابت با آنها است.
وي سپس به مقاله‌اي از فهمي هويدي اشاره كرد و گفت: فهمي هويدي در مقاله‌اي به مقايسه وضعيت مصر با الجزاير و اوكراين مي‌پردازد و به نقش نظاميان در آنها اشاره مي‌كند و در نهايت مي‌گويد كه در مصر وضعيتي حاكم نخواهد شد كه ارتش حرف آخر را بزند و همه چيز را خود به تنهايي مديريت و پيش ببرد. از اين رو ما نمي‌توانيم تصور كنيم كه مصر به دست ارتشي‌ها بيفتد و از ادامه وضعيت انقلابي و دموكراسي‌خواهي اين كشور نااميد شويم بلكه به نظر من همچنان پروسه ادامه خواهد يافت و طولاني خواهد بود، تجربه دموكراسي در جهان عرب جديد است و مراحل بسياري را پيش رو خواهد گذاشت. اگر در گذشته مردم مصر فقط با يك هورا به ميدان تحرير مي آمدند و اعلام مي‌كردند كه براي جنگ با اسرائيل حاضرند جان فشاني كنند اكنون علاوه بر آن براي دموكراسي و آزادي و رسيدن به حقوق فردي به ميدان مي‌آيند.
سحباني در ادامه افزود: يكي از مهم‌ترين مسائلي كه در اين تحولات مطرح است، مساله امنيت است. همانند بسياري از كشورهاي دنيا مساله امنيت در مصر نيز ممكن است گاهي اوقات با مردم سالاري تعارض پيدا كند. تصور من بر اين است كه در چارچوب فضاي كنوني و به رغم مشكلات كوچكي كه در اين مسير به وجود آمده است، افراط گرايي كاهش پيدا مي‌كند و ديگر مثل سابق نگران كننده نخواهد بود. در اين ميان نقش ارتش نيز بسيار مهم است. تا به امروز هنوز نمي توانيم بگوييم كه ارتش مصر در برابر مردم ايستاده است.
وي در رابطه با الگوي موجود در مصر گفت: تا به امروز روشي كه در مصر رخ داده اين است كه اگر فردي اسلام‌گرا، سوسياليست، ليبراليست يا متمايل به هر ايدئولوژي ديگري است فهميده كه اگر قصد دارد وارد قدرت شود، بايد به سراغ راي مردم برود. يعني چيزي شبيه تركيه، البته مردم مصر خيلي خود را بالاتر از تركيه مي‌دانند به خصوص اسلام‌گرايان، اما به هر حال اين وضعيتي است كه در حال حاضر آنها دنبال مي‌كنند. در اين جا بحثي نيز درباره اتحاديه عرب وجود دارد. در وضعيت فعلي اتحاديه عرب ديگر كارايي سابق خود را نمي تواند داشته باشد. در حال حاضر تركيب حكومت كشورهاي اعضاي اين اتحاديه تغيير كرده است. آنها ديگر آن انسجام لازم براي برخورد با مشكلات موجود را ندارند. آنها ديگر نمي‌توانند يك هم‌گرايي و اتحاد براي برخورد با پرونده‌هاي مختلف مثل ايران، اسرائيل و مسائل ديگر داشته باشند، چرا كه در سياست‌هاي حكومت‌هاي آنها مردم نيز نقشي اساسي دارند.
وي در پايان افزود: آخرين بحث من بحث اسرائيل است، من بر اين اعتقادم كه نه در مصر نه در سوريه و نه در كل جهان عرب هيچ فاجعه‌اي رخ نداده است. قطع به يقين بيش از همه اين اسرائيلي‌ها هستند كه تحولات مصر را دنبال مي‌كنند. بيش از همه اين اسرائيلي‌ها هستند كه در قبال تحولات مصر احساس عدم به اعتماد به نفس مي‌كنند. مثلا نتانياهو بيش از همه از اين مي‌ترسد كه در مصر تغيير ايجاد شود كه مثلا بحث گاز يا بحث كمپ ديويد زير سوال برود. بنابر اين هر كدام از اين نيروها با هر گرايشي كه سر كار بيايد، با هر برآيندي كه داشته باشد، هر كس بخواهد آنها را سر ميز بنشاند كار بسيار سختي پيش رو خواهد داشت؛ يعني چيزي خلاف وضعيت در دوران انور سادات يا مبارك. به تصور من رابطه مصر با اسرائيل بدتر شده و باز هم بدتر خواهد شد و اين نگاهي كه اوضاع به گونه‌اي تغيير خواهد كرد كه اوضاع به نفع اسرائيل خواهد شد به هيچ وجه قابل تصور نيست به خصوص اين كه اين مردم هستند كه تصميم نهايي را در مصر مي‌گيرند.
|
|