ديپلماسي ايراني با دكتر سيدعبدالامير نبوي، پژوهشگر ارشد مركز پژوهشهاي علمي و مطالعات استراتژيك خاورميانه، درباره نتايج انتخابات مصر گفتگويي داشته است كه در زير مي‌خوانيد.
ديپلماسي ايراني: اسلام‌گرايان در انتخابات پارلماني مصر پيروز شدند. قدرت گرفتن اخوان‌المسلمين در قاهره در كنار كشورهاي ديگر افرايقايي همچون تونس و مراكش يادآور شكل گرفتن حكومت اسلامي است. آنچه كه گروه‌هاي اسلام‌گرا تا به امروز نشان داده‌اند، بيشتر اسلام ميانه‌رويي است كه با اقليت‌هاي ديگر جامعه همكاري مي‌كنند.
ديپلماسي ايراني با دكتر سيدعبدالامير نبوي، پژوهشگر ارشد مركز پژوهشهاي علمي و مطالعات استراتژيك خاورميانه، درباره نتايج انتخابات مصر گفتگويي داشته است كه در زير مي‌خوانيد:
تحليل شما از نتايج انتخابات مصر چيست و چه آينده‌اي براي آن پيش‌بيني مي‌كنيد؟
نتيجه انتخابات مرحله اول پارلماني قابل پيش‌بيني بود و همان‌گونه كه بسياري از تحليلگران و صاحبنظران مسايل مصر متذكر شده بودند، با موفقيت اسلام‌گرايان به ويژه اسلام‌گرايان ميانه‌رو پايان يافت. به احتمال زياد اين موفقيت در مراحل بعدي نيز تكرار مي‌شود و اسلام‌گرايان مي‌توانند فراكسيون قدرتمندي را در پارلمان مصر تشكيل دهند. نكته اينجاست كه كاميابي‌هاي بعدي اسلام‌گرايان كاملا به عملكرد آنها در عرصه‌هاي اجتماعي و اقتصادي وابسته است؛ يعني اگر آنان چه در مصر و چه در تونس و مراكش نتوانند مشكلات اقتصادي فوري كشورهاي خود را كاهش دهند، احتمال ريزش آراء آنها بالاست. شايد يكي از دلايل توجه و اقبال اخير به اسلام‌گرايان ميانه‌رو در شمال افريقا به تجربه حزب عدالت و توسعه در تركيه و موفقيت‌هاي اقتصادي آن برگردد. نكته اساسي اين است كه جامعه مصر جامعه‌اي چندفرهنگي است كه ايدئولوژي‌ها و گروه‌هاي سياسي رقيب در آن فعالند. بنابراين اسلام‌گرايان به‌رغم موفقيت نسبي مرحله اول در ساير وضعيت‌ها مانند تعيين كميته تدوين قانون اساسي نيازمند همكاري با ساير احزاب و گروه‌ها هستند. اخوان‌المسلين در ماه‌هاي اخير نشان داده است با ساير گروه‌ها اعم از سكولار و ملي‌گرا آماده همكاري است. حتي اخواني‌ها بارها از لزوم همكاري و همراهي با اقليت قبطي هم سخن گفته‌اند. اين رويكرد نشان مي‌دهد كه اخوان‌المسلين و شاخه سياسي آن؛ يعني حزب عدالت و آزادي، تاكنون درك واقع‌بينانه‌اي از شرايط سياسي- اجتماعي مصر و همچنين روابط خارجي اين كشور داشته‌است. به طور طبيعي تا زماني‌كه اخوان‌المسلمين به همكاري با ساير گروه‌ها و اقليت‌هاي موجود در مصر بپردازد، همچنان مي‌تواند به پيشبرد برنامه‌ها و شعارهاي خود اميدوار باشد. اين مساله در مورد ارتش هم صادق است، به نظر مي‌رسد اگر اخوان قصد تك روي داشته باشد و يا نقش ارتش را در شرايط سياسي مصر ناديده بگيرد، احتمال ريزش آراء آراي آن زياد است.
اشاره كرديد كه اگر اخواني‌ها به ارتش توجه نكنند دچار ريزش آراء خواهد شد. با توجه نقش مهم نظاميان، اگر اخواني‌ها برسركار آيند، وجود نظاميان و ايفاي نقش آنها چگونه تعبير خواهد شد؟
در ماه‌هاي اخير شاهد همكاري اخوان و ارتش بوديم. حتي بسياري از منتقدان اخوان اين گروه را متهم به همكاري و همسويي كامل با ارتش مي‌كنند. بزرگترين همكاري و همسويي اين دو در جريان رفراندوم اصلاحات قانون اساسي در مارس 2011 متجلي شد. در حاليكه احزاب و گروه‌هايي چون الغد، الوفد، الكرامه، جمعيت ملي براي تغيير و جنبش جوانان انقلابي مصر، همه يك‌صدا خواهان راي منفي مردم به اصلاحات قانون اساسي بودند، اخوانف همسو با ارتش، مردم را تشويق به دادن راي مثبت كردند و موفق هم شدند. پس ازآن هم اخوان بارها حساسيت‌هاي ارتش را درك كرده و در برخي راهپيمايي‌هاي ميدان التحرير شركت نكرده و يا بيانيه‌اي را امضا نكرده است. بنابراين در ماه‌هاي اخير شاهد همسويي اخوان و ارتش بوده‌ايم، به ويژه آنكه اخوان مي‌داند كه ارتش صرفا يك نهاد نظامي در مصر نيست و جايگاه تاريخي،سياسي، اجتماعي و اقتصادي دارد.
اگر اخوان المسلين قدرت را بدست گيرد، مواضع امريكا در قبال اسلام‌گرايان چه خواهد بود؟
درباره اين امر كه اخواني‌ها بتوانند قدرت را به طور كامل در مصر بدست بگيرند، هنوز ترديد وجود دارد و به ويژه آنكه آنها اعلام كرده‌اند كه براي رياست جمهوري نامزدي را معرفي نمي‌كنند، اما همانطور كه مي‌دانيد تمامي نامزدهاي رياست جمهوري در مصر نيازمند كسب موافقت اخوان‌المسلمين هستند.
اخواني‌ها براي رفع ترديدها و ابهامات موجود از مدتي پيش مذاكره جدي با امريكا را شروع كرده‌اند، به دليل آنكه به نوعي اطمينان‌بخشي براي طرف‌هاي خارجي هم صورت گرفته باشد. آنها نه تنها با امريكا بلكه با آلمان هم مذاكره كرده‌اند كه موفقيت‌آميز بوده است. اين مذاكرات در صورت نتيجه‌بخش بودن، باعث ايجاد اعتماد در بين قدرت‌هاي فرامنطقه‌اي خواهد شد كه مصر در صورت قدرت‌يابي اسلام‌گرايان، نسبت به تعهدات خارجي خود و همچنين به رعايت حقوق اقليت‌ها پايبند مي‌ماند. در نتيجه ما شاهد تكرار تجربه حزب عدالت و توسعه در تركيه خواهيم بود. ميزان موفقيت اسلام‌گرايان درمصر، تونس و مراكش البته نيازمند موفقيت‌آميز بودن عملكرد اقتصادي آنهاست، و همان‌گونه گفته شد بخشي از موفقيت حزب عدالت و توسعه به دستاوردهاي اقتصادي آن بر مي‌گردد. همانطور كه مي‌دانيم اغلب كشورهاي عربي مشكلات اقتصادي فوري و حادي دارند.
روابط دولت آينده مصر با كشورهاي اسلام‌گرايي كه با امريكا مخالفند، چه خواهد شد؟
به نظر مي‌رسد كه آنها در قبال اين‌گونه كشورها سياست محتاطانه‌اي را در پيش خواهند گرفت، به نحوي كه بتوانند از وضع و ظرفيت اين كشورها براي پيشبرد اهداف خود استفاده كرده، بدون آنكه متحدان و يا همكاران خارجي مصر را برنجانند. به عبارت ديگر دقيقا سياستي كه حزب عدالت و توسعه تركيه در پيش گرفته است، اين كشور در عين اينكه با كارت اين‌گونه كشورها بازي مي‌كند تا منافع سياسي و اقتصادي خود را پيش ببرد و جايگاه منطقه‌اي خود را تقويت نمايد، به گونه‌اي عمل مي‌كند تا هيچ طرفي رنجيده خاطر نشود.
|
