خبرگزاري فارس- تحليلگران سياسي تكيه بر مذهب، توجه به مناطق فقير و دور افتاده، بيداري اسلامي و برگزاري انتخابات در فضايي آزاد را از جمله عوامل پيروزي اسلامگرايان در انتخابات پارلماني مغرب مي‌دانند.
به گزارش فارس به نقل از الجزيره، نتايج به دست آمده در انتخابات پارلماني اخير مغرب نشان از پيروزي تامل برانگيز حزب "عدالت و توسعه"، حزب اسلام‌گراي معارض مغربي با كسب 107 كرسي از مجموع 395 كرسي پارلمان اين كشور دارد.
اين پيروزي نگاه رسانه‌هاي بين المللي و و سياستمداران جهان و توجه پژوهشگران علوم اجتماعي و سياسي را به خود جلب كرد، و موجب شد تا همه در يك نكته متفق القول باشند، اينكه تغيير و تحولاتي كه كشور مغرب هم اكنون با آن مواجه است، بازتاب و تاثير غير قابل انكار بهار اسلامي در كشورهاي عربي است كه سقوط ديكتاتورهاي تونس و مصر و ليبي را به همراه داشت.
* تغيير نقشه جهان عرب به سود اسلامگرايان
به اعتقاد پژوهشگران پيروزي جنبش اسلام‌گراي النهضه در تونس و به قدرت رسيدن اسلامگرايان در مغرب و استيلاي احزاب اسلام‌گرا بر عرصه سياسي مصر حكايت از اين دارد كه بايد در انتظار تغيير نقشه جهان عرب به سود اسلام‌گراياني بود كه بر آن حاكم خواهند شد.
* منار السليمي: : تاثيرات بهار اسلامي براي ايجاد تغيير در مغرب كافي نبوده است
منار السليمي، استاد علوم سياسي دانشگاه محمد پنجم در رباط پايتخت مغرب تاكيد مي‌كند كه بهار اسلامي به مغرب نيز پاي گذاشته است، چون مغرب نيز از شرايط حاكم بر منطقه تاثير مي‌پذيرد، اگرچه اين تاثيرات كمتر از كشورهايي چون بحرين و يمن و به شيوه‌هاي ديگر بوده است.
وي در ادامه توضيح مي‌دهد: تاثيرات وارده از بهار اسلامي در جهان عرب به تنهايي براي ايجاد تغيير و تحولات در مغرب كافي نبوده، بلكه عوامل عوامل ذاتي و عيني ديگري هم در اين امر دخيل بوده‌اند كه موجب شد تا شهروندان مغربي آراء خود را به صندوق‌هاي عدالت و توسعه بريزند.
السليمي مي‌گويد: ما در برابر حزب سازمان يافته‌اي قرار داريم كه بيش از 14 سال است كه در جريان معارض قرار دارد و همين موجب شده تا اين حزب به شدت در ميان طبقه متوسط مغرب نفوذ كند، طبقه‌اي كه تا سال‌ها جناح چپگراي مغرب آن را از خود كرده بود.
اين استاد دانشگاه مغرب تاكيد مي‌كند كه مردم مغرب درحالي كه نظاره‌گر سقوط حاكمان كشورهاي همجوار خود بودند، خواستار برگزاري انتخاباتي روشن و شفاف براي اولين بار در تاريخ خود بودند و هنگامي‌كه چنين انتخاباتي برگزار شد، ديديم كه چگونه حزب عدالت و توسعه را براي حاكميت بر خود برگزيدند و اين پيامي بزرگ براي نظام سياسي حاكم بر كشور بود.
با اين حال اين پژوهشگر مغربي معتقد است، دولتي كه قرار است به رهبري عدالت و توسعه تشكيل شود، با چالش بزرگي به نام جنبش 20 فوريه مواجه خواهد بود.
همچنين خود را در مقابل معارضان سرسختي مواجه خواهد ديد كه جماعت ممنوع از فعاليت عدل و احسان، انها را رهبري مي‌كند.
* الحسن الداودي: نفوذ اسلامگرايان در مناطق پيرامون و روستاها
از جهت ديگر "الحسن الداودي"، معاون دبيركل حزب عدالت و توسعه از جمله دلايل موفقيت اين حزب را نفوذ اسلامگرايان در مناطق پيرامون و روستاها براي اولين بار در تاريخ مغرب مي‌داند، موضوعي كه از ديد پژوهشگران مخفي مانده است.
الداودي تاكيد مي‌كند كه تا سال 2007 ارتباط حزب با مناطق روستايي بسيار ضعيف بود، اما هم اكنون حزب تفاوتي ميان شهرها و روستاها قائل نمي‌شود، به همين دليل حتي زنان روستاي در دور افتاده‌ترين مناطق مغرب راي خود را به صندوق‌هاي عدالت و توسعه ريختند.
* محمد ضريف: شرط پيروزي اسلامگرايان انتخابات شفاف و آزاد بود
اما محمد ضريف، استاد علوم سياسي دانشگاه حسن دوم در شهر المحمديه به انتخابات سال 2007 بازگشته و نظري به آن مي‌افكند و مي‌گويد: در آن سال نيز اگر دولت انتخاباتي چنين شفاف و آزاد برگزار مي‌كرد، توسعه و عدالت به پيروزي مي‌رسيد، اما هم اكنون همه چيز بر وفق مراد عدالت و توسعه است.
وي عامل ديگر موفقيت و پيروزي اسلامگرايان مغربي در اين انتخابات را خطاهاي فاحشي ملاحظه مي‌كند كه برخي از احزاب اين كشور مرتكب آن شدند و در راس اين خطاها آشكار كردن دشمني خود با حزب عدالت و توسعه بود.
محمد ضريف در اينجا به حزب " الأصالة والمعاصرة" اشاره مي‌كند كه "فواد عالي الهمه" دوست محمد ششم، پادشاه مغرب در سال 2008 تاسيس كرد و مي‌گويد، اين‌گونه اقدامات موجب شد تا مغربي‌ها بيش از پيش به اسلامگرايان گرايش پيدا كنند و براي پيروزي آن تلاش نمايند.
ضريف تاكيد مي‌كند كه جنبش 20 فوريه جنبشي اعتراض مردمي از نتايج بيداري اسلامي است كه نقش مهمي را در پيروزي و موفقيت عدالت و توسعه ايفا و خدمت بزرگي به اين حزب تقديم كرد، چون اين جنبش حزب الأصالة والمعاصرة را هدف قرار داده بود و موجب تضعيف آن به سود اسلامگرايان شد.
همان‌گونه كه به اعتقاد اين پژوهشگر مغربي حزب از ميانگين پايين مشاركت مردمي در انتخابات اخير پارلماني اين كشور كه به 45 درصد رسيد، نهايت بهره برد و با توجه به ساختار منضبط آن موفق شد، به راحتي ميان مردم نفوذ كند، درحالي كه ديگر جريان‌ها و جناح‌ها از ويژگي بي‌بهره بودند.
* ادريس هاني: مذهب و دين نيز از جمله عوامل موفقيت اسلامگرايان است
اما ادريس هاني، نويسنده و نخبه مغربي براي اين موفقيت عدالت و توسعه يك تفسير مذهبي و ديني نيز قائل است و هنگام تبيين دلايل موفقيت عدالت و توسعه به اين نكته مهم اشاره مي‌كند كه هيئت‌هاي مبلغ اين حزب را افراد بنيادگرا تشكيل مي‌داده‌اند و اين موجب شده بود تا حزب همواره از اعتبار بالايي ميان مردم بويژه بنيادگرايان مغربي برخوردار باشد.
افزون بر اينكه اين نخبه مغربي معتقد است: عدالت و توسعه همواره بر كثرت‌گرايي تاكيد و در دفاع از افكار و انديشه‌هاي خود در برابر ديگران مهارت ويژه داشته است.
به هر روي دلايل هرچه باشد، اينكه هم اكنون اسلامگرايان بايد در انديشه چالش‌هايي باشند كه پس از تشكيل دولت و به دست گرفتن قدرت با آن مواجه خواهند بود.
|
