مصر؛ مدل ایران یا ترکیه
تاریخ ۱۴ بهمن ۱۳۸۹ - ۱۷:۴۹ | عنوان: مصر
| به گزارش پایگاه تحلیلی – خبری ایران بالکان (ایربا) جایگاه ویژه مصر در جهان عرب واز نگاهی دنیای اسلام سبب گردیده است تحولات روزهای اخیر آن مورد توجه خاص محافل مختلف سیاسی ورسانه ای در سراسر جهان قرار گیرد. اگرچه حوادث این کشور بدنبال تحولات تونس رخ داد لیکن اهمیت، دامنه و وسعت تاثیرگذاری تحولات مصر در منطقه سبب گردید که مسایل تونس تا حدی در حاشیه قرار گیرد.دستیابی تونسی ها به بخش مهمی از خواسته های خود نیز در این روند تاثیر داشته است.
برخی محافل در تحلیل این رویداد، به الگو گیری مصری ها از مدل ایران یا ترکیه اشاره دارند که در هر حال قابل بررسی وتعمق می باشد. دراین ارتباط پیش از هر سخنی باید گفت این حرکت، مصری بوده ومختص جامعه مصر وشرایط حاکم بر فضای داخلی ورعایت ملاحظات خارجی آن می باشد.در اینکه قیام مردم مصر ریشه مردمی دارد نباید شک نمود، لیکن اسلامی تلقی نمودن آن، آن هم از نوع ایرانی محل سئوال و تردید بوده ونباید در آن تعجیل نمود.
پس زمینه ها، پیش زمینه ها، شرایط حاکم واز آن مهمتر پیشینه تاریخی جامعه ایرانی وترک با جامعه مصری در عین برخورداری ازمشترکات، در بسیاری از بسترها با یکدیگر اختلاف داشته ودارد. این اختلاف امری طبیعی بوده و لزوما تحولات اجتماعی وسیاسی در جوامع نباید با یکدیگر در کلیه عرصه ها مقایسه گردد. شاید اظهارت راشدالغنوشی مبنی بر عدم شباهت وی به امام خمینی والگو قرار دادن اردوغان و اعلام عدم تمایل اخوان المسلمین برای تصدی قدرت تا حدودی روشنگر تحلیل های کسانی باشد که پیوسته در پی یافتن دلایلی در راستای آرزوهای خود می باشند .
هر تحولی خصوصیات خاص خود را داشته وهیچ فرد یا گروهی نباید در ارتباط با برداشت های ایدولوژیک خویش آنرا مصادره به مطلوب نموده وتحلیل نماید. در تحول امروز مصر، مردمی محوریت یافته اند که علیرغم حکومت جمهوری، هیچگاه صاحب سخن واقتدار نبوده اند. در این کشوردر واقع بنام جمهوریت، نوعی سلطنت حاکم بوده است. مهمترین هدف قیام مردم مصر حاکم شدن بر سرنوشت خود ودستیابی به آزادی وعدالت است.انعکاس مظاهر دینی دربخش های از تظاهرات مردمی با توجه به مسلمان بودن اکثریت مردم این کشور نیز امری طبیعی می باشد.
عده ای معتقدند اگر الگوئی مطرح باشد به نظر می رسد مردم مصر بیشتر بدنبال الگوی ترکیه خواهند بود. خواسته آنها از اردوغان برای ورود به موضوع واظهارت نخست وزیر ترکیه در خصوص لزوم تغییرات اساسی در مصر و واکنش دولت مبارک به این اظهارات از علائم بارز این موضوع می باشد. نکته مهم این الگوگیری نیز آن است که در صورت طرح جدی این خواسته ، نظام بین الملل نیزبا آن همراهی خواهد نمود.
برخی از محافل سیاسی ورسانه ی در داخل وخارج ایران تلاش دارند حرکت مردم مصر را به وقایع انقلاب اسلامی ویا حوادث پس از انتخابات تشبیه کنند که بنظر میرسد در عین اینکه ممکن است برخی شباهت ها ( شباهت ها در کلیه انقلاب ها وجود دارد.) مطرح باشد، لیکن در نگاه کلی این رویداد با هیچکدام از این دوموضوع قابل قیاس نیست. در ارتباط با تحولات رخ داده در ترکیه که منجر به اقتدار حزب عدالت وتوسعه در سال های اخیر بوده است برخی آن را تحولی اسلامی وتحت تاثیر ایران عنوان نموده اند که بنظر میرسد اگر تاثیری نیز مطرح باشد، با هدف جلوگیر ی از تحولی چون تحول ایران در ترکیه بوده است.
یادمان نرود زمانی که ایران از مروه کاواکچی نماینده محجبه حزب فضیلت که بخاطر رعایت حجاب از ورود به مجلس محروم شده بود حمایت نمود، وی از ایران خواست در امور داخلی ترکیه دخالت نکند. این موضوع خود باید عامل رعایت احتیاط از سوی ایران در ارتباط با تحولات مصرباشد.
مجموعه شرایط حاکم بر نظام بین الملل ومنطقه نشان می دهد ستاره ترکیه بازهم در حال درخشش است . این موضوع ناشی از پویائی نظام سیاسی و موفقیت های اقتصادی ترکیه در عرصه داخلی وخارجی می باشد هرچند نباید حمایت ها و ملاحظات بین المللی نسبت به ترکها را نادیده گرفت. شایان توجه است که در تحولات خاورمیانه ودر نگاهی عمومی درمناطق دیگر جهان، باید میان کشورهای برخوردار از منابع طبیعی وفاقد آن تفاوت قائل شد. در تحولات مصر و درتغییرات رخ داده سا ل های اخیر ترکیه باید (به علت فقدان منابع داخلی) به عامل خارجی جایگاه ویژه ای اختصاص داده شود.
ورود جدی البرادعی برنده جایزه صلح نوبل به تحولات مصر که مورد حمایت اخوان المسلمین نیز می باشد، می تواند علائم سپردن هدایت این تحول، به شخصیتی نزدیک به اردوغان وکنترل قیام واعمال مدیریت خاص بر این خیزش سیاسی – اجتماعی باشد که در جای خود محل تعمق است.
واقعیت امر در این نکته نهفته است که دوران دیکتاتورها به پایان رسیده ودر پروسه تغییر، ابتدا دولت های غیر نفتی که لفظ جمهوری را یدک می کشند، قرار داشته وپس از طی این پروسه، دیر یا زود نوبت به دولت های عرب نفتی ومستبد در خاور میانه خواهد رسید.این تحولات از نگاه برخی حاصل روندی طبیعی واز نگاه برخی دیگر در راستای مدیریت و شکل دهی به خاورمیانه جدید است. از هر زاویه ای که این رویداد ارزیابی گردد، در این نکته نباید شک نمود که این تحول حاصل یک ضرورت اجتناب ناپذیر است، ضرورتی که می تواند ریشه در مردم داشته یا هدایت شده باشد.
نکته مهم وکلیدی این است که تحول مصر(فارغ از الگو گیری آن از ایران یا ترکیه ) در صورت پیروزی و به نتیجه رسیدن ، با نظام بین الملل دچار چالش اساسی نشده وبا آن تعامل خواهد داشت. تاثیرات این موضوع بر مهمترین معضل خاورمیانه (مسئله فلسطین)، بستر سازی برای قبول دولت فلسطین در کنار دولت اسرائیل ودر نقطه ایده آل به پایتختی بیت المقدس برای هر دو دولت خواهد بود. این نتیجه خود می تواند پاسخ سوال مقدر این نوشته را روشن کند؛ مصری ها در پی الگو قراردادن کدام کشور هستند ایران یا ترکیه؟
|
|