خبرگزاری موج /
افزایش تظاهرات و اعتراضات مردمی علیه حسنی مبارک پس از بیش از سه دهه حکومت بر مصر این سئوال را برمی انگیزد که آمریکا باید نسبت به قدرت طلبی مردی که شریک دیرینه واشنگتن بوده است، چه واکنشی نشان دهد.پس از این اعتراضات، حسنی مبارک، عمر سلیمان، رئیس سازمان اطلاعاتی کشورش را به سمت معاون خود برگزید و این نخستین بار از زمان ترور انور سادات در سال ۱۹۸۱ است که کسی در مصر به سمت معاون رئیس جمهور انتخاب می شود.
ابتدا باید دید که چه دلایلی پشت روابط دیرینه آمریکا و مصر نهفته است. تصمیم مصر در سال ۱۹۷۹ برای تبدیل شدن به نخستین کشوری که معاهده صلح با رژیم صهیونیستی به امضا رساند، باعث شد تا روابط مصر با آمریکا به سرعت گسترش یابد و در نهایت سبب شد تا مصر از آن زمان تاکنون به طور متوسط سالانه ۲ میلیارد دلار کمک مالی از آمریکا دریافت کند.معاهده صلح مصر و رژیم صهیونیستی که از نزدیکترین شرکا و هم پیمانان آمریکا محسوب می شود برای این رژیم اشغالگر جنبه حیاتی داشت، چون خیال آن را از جناح غربی فلسطین اشغالی آسوده می کرد و در عین حال راه را برای پیوستن دیگر همسایگان عرب به پیمان صلح با این رژیم هموارتر می ساخت. البته از آن زمان تاکنون فقط اردن در امضای پیمان صلح با رژیم صهیونیستی از مصر پیروی کرده است.ادامه…
مصر همواره کمک بزرگی برای آمریکا در جهت تبلیغ سازش اعراب با رژیم صهیونیستی به شمار آمده و آمریکا تحت عنوان مقابله با تروریسم اقدامات زیادی از جمله جابجایی نیرو و تجهیزات نظامی را در سراسر خاورمیانه از طریق خاک مصر صورت داده است.
در عین حال وجود ویژگی های استراتژیک دیگری نظیر کانال سوئز که خلیج سوئز را به دریای مدیترانه متصل می نماید، دارای اهمیت خاصی است چون این مسیر دریایی برای اتصال آسیا به اروپا بسیاری حیاتی تلقی می شود.
دولت های پیشین آمریکا همواره به مصر به عنوان جبهه ای پایدار و تاثیرگذار در اشاعه سیاست های غرب در منطقه نگریسته اند.
مصر با حدود ۸۰ میلیون نفر جمعیت، بزرگترین کشور عربی محسوب می شود و از طریق مصریانی که در کشورهای مختلف مشغول کار و فعالیت هستند قدرت و نفوذ زیادی در منطقه به دست آورده است. تا جاییکه حتی فیلم ها و برنامه های تلویزیونی مصر در خاورمیانه طرفداران زیادی دارد و این خود باعث تاثیرگذاری فرهنگ مصر در منطقه می شود.
جورج بوش، رئیس جمهور اسبق آمریکا با تلاش های خود در گذشته به دشمنی با حکومت مصر پرداخت و به شکلی نامحسوس سعی کرد اصلاحات سیاسی گسترده ای را در مصر پایه ریزی کند. کاندولیزا رایس، وزیر خارجه وقت آمریکا هم در آن زمان طی اقدامی خشن در قبال یک هم پیمان قدیمی، پس از دستگیری و زندانی شدن ایمن نور، رهبر مخالفان حسنی مبارک، تمام برنامه های سفر خود به مصر در سال ۲۰۰۵ را به حالت تعلیق درآورد.
اما دولت بوش به تدریج موضع خود در قبال دولت حسنی مبارک را تغییر داد و با توجه به این که برای مذاکرات سازش خاورمیانه بین رژیم صهیونیستی و تشکیلات خودگردان فلسطین نیاز به حمایت مصر داشت، روابط خود با قاهره را بهبود بخشید.
در همین حال، اوباما پس از به قدرت رسیدن تلاش کرد تا زخم های به جا مانده از دوران بوش بر پیکره حکومت مصر را التیام بخشد و در همین راستا قاهره را به عنوان محل سخنرانی سال ۲۰۰۹ برای اعراب جهان برگزید. با وجود خشم شدید مسلمانان و اعراب نسبت به حملات وحشیانه آمریکا در عراق و افغانستان که باعث کشته شدن میلیون ها مسلمان بی گناه شده است، اوباما در این سخنرانی مدعی شد که قصد دارد پل های جدیدی بین آمریکا و مسلمانان بنا کند. اوباما در این سخنرانی سعی کرد خود و حکومت سلطه طلب آمریکا را حامی حقوق بشر و مدافع آزادی بیان معرفی کند و اعلام کرد از دولت های مسلمان پشتیبانی خواهد کرد تا آنها نیز از این حقوق حمایت کنند و سرانجامی پایدار، موفق و ایمن پیش روی داشته باشند.
سپس اوباما، حسنی مبارک را به کاخ سفید دعوت کرد و مبارک سال گذشته همراه با سران رژیم صهیونیستی، مقامات اردنی و نمایندگان تشکیلات خودگردان فلسطین برای انجام مذاکرات به اصطلاح سازش خاورمیانه به واشنگتن سفر کرد.
طی ۳۰ سال گذشته، حکومت حسنی مبارک پس از رژیم صهیونیستی، همواره دومین دریافت کننده بزرگ کمک های مالی آمریکا بوده است. در سال مالی ۲۰۱۰ که ۳۰ سپتامبر به پایان رسید، دولت مصر ۱٫۵ میلیارد دلار کمک مالی از آمریکا دریافت کرد که شامل ۱٫۳ میلیارد دلار تسلیحات و ۲۵۰ میلیون دلار کمک اقتصادی بود. البته در سال گذشته مصر پس از افغانستان، رژیم صهیونیستی، پاکستان و هائیتی در جایگاه پنجم دریافت کمک مالی از دولت آمریکا قرار گرفت.
بیشتر کمک مالی نظامی آمریکا به حکومت مصر برای خرید سخت افزارهای نظامی، به روز رسانی تجهیزات موجود و قراردادهای تعمیر و نگهداری تسلیحات صرف می شود. در میان تجهیزات دفاعی بزرگی که حکومت مصر از آمریکا خریداری کرده می توان به جنگنده های اف ۱۶، تانک های ام ۱ و بالگردهای شینوک ساخت کمپانی بوئینگ اشاره کرد.
کمک اقتصادی ۲۵۰ میلیون دلاری آمریکا به دولت مصر نیز در بخش های مختلفی از جمله بهداشت، آموزش، توسعه اقتصادی و تبلیغات دموکراسی تقسیم و صرف شده است. البته دولت حسنی مبارک همواره با کمک به اشاعه برنامه های دموکراسی در کشورش مخالف بوده است، اما با بی میلی، انجام اندکی فعالیت در این بخش را پذیرفته است.
اما عناصر و مولفه های مهم و موثر موجود در روابط مصر و آمریکا تحت تاثیر تحولات اخیر مصر و برخی از کشورهای منطقه عملا از قاعده همیشگی خود خارج شده و این امر موجب شده که سردمداران آمریکا که همواره خود را مسلط و مشرف به قاعده بازی روابط بین الملل با اعراب و مسلمانان می دانستند، عرصه را بسیار نامطمئن و تنگ تر از آن احساس کنند که حتی جسارت و جرات اعلام یک موضع سیاسی مشخص در قبال این تحولات را داشته باشند.
| 