مصر در آستانه تحولات جديد
تاریخ ۰۴ اسفند ۱۳۸۸ - ۲۲:۴۰ | عنوان: مصر
| جمال مبارك، ايمن نور و محمد البرادعي نامزدهاي اصلي انتخابات آينده هستند
ابراز تمايل محمد البرادعي، مديركل سابق آژانس بين‌المللي انرژي اتمي IAEA براي حضور در رقابت انتخاباتي رياست‌جمهوري مصر و تاكيد وي بر لزوم تغييرات در قانون اساسي و اعطاي آزادي اجتماعي و سياسي بيشتر به مردم با استقبال رسانه‌اي كم‌نظيري مواجه شد. به‌طوري كه روزنامه مصري «اليوم» با غيرعادي دانستن استقبال از البرادعي، حضور وي در انتخابات آتي رياست‌جمهوري را براي جانشيني جمال پسر حسني مبارك مساله‌ساز خواند. گرچه پيش‌بيني نتايج و حوادث آينده مصر به‌دليل مولفه‌هاي تاثيرگذار داخلي و خارجي سخت به‌نظر مي‌رسد ولي بيترديد از البرادعي به‌‌همراه ايمن نور از حزب الغد به‌عنوان رقيبان مبارك نام مي‌برند. گرچه سيستم فرمايشي انتخابات و نيز فضاي بسته سياسي مصر با توجه به كنترل منابع قدرت از سوي دولت حاكم، شانس زيادي براي رقيبان حسني مبارك باقي نمي‌گذارد با اين وجود، برگزاري انتخابات نيمه‌آزاد و حضور نامزدهاي مختلف از گروه‌هاي سياسي مي‌تواند فضاي تازه‌اي از آزادي و دموكراسي را به مصري‌ها نويد دهد. در بررسي مواضع گروه‌هاي مختلف سياسي مصر با توجه به مولفه‌هاي داخلي و تاثير و نقش عوامل خارجي مي‌توان به دلايل ذيل اشاره كرد.
1 - اخوان‌المسلمين بزرگ‌ترين گروه اسلامگراي مصري از نظر حكومت مبارك يك گروه غيرقانوني به‌شمار مي‌رود و فعاليت‌هاي سياسي و اجتماعي اين گروه همچنان كنترل مي‌شود. گرچه در سالهاي اخير گروه‌هاي ميانه‌رو تعامل با دولت حاكم را پذيرفته‌اند و متقابلا دولت مبارك نيز برخي از رهبران زنداني اين جنبش اصلاحي را آزاد كرده است. با اين وجود، بنا به گفته محمدمهدي عاكف، يكي از رهبران اخوان، دولت مبارك هيچ‌گونه اصلاحاتي را در كشور انجام نداده است بنابراين هيچ دليلي براي حمايت اين گروه از جمال مبارك پسر وي وجود ندارد. بي‌شك اختلاف سياسي و مذهبي عميق اخوان با حزب حاكم (حزب ملي دموكراتيك) مانع همگرايي و تعامل سازنده است.
2 - ايمن نور يكي از نامزدهاي دوره قبلي رياست‌جمهوري مصر بار ديگر اعلام داشته كه در صورت برگزاري انتخابات آزاد و نيز وجود مكانيسم‌هاي موثر نظارتي، نامزد حزب حاكم چه جمال مبارك چه عمر سليمان، راي نخواهند آورد. وي از انحصار قدرت حاكم و وجود فساد گسترده اداري به‌شدت گله‌مند و همانند دوره گذشته، خواهان مناظره مستقيم تلويزيوني با نامزد حزب حاكم شده است.
3 - جمال، فرزند 43 ساله حسني مبارك و وارث پدر، اعتقاد چنداني به اصلاحات ساختاري قدرت و اشاعه دموكراسي و آزادي‌هاي مدني ندارد گرچه وي تلاش كرده كه با ارائه طرح‌هاي مدون اقتصادي، خود را به كنترل بحران در سطح جامعه موظف نشان دهد ولي اكثر مخالفان، وي را فردي بي‌تجربه در عرصه سياسي دانسته و بر اين باورند كه جانشيني جمال مبارك مي‌تواند مهر تاييدي بر وراثتي بودن قدرت در سرزمين فراعنه قلمداد شود، عمر سليمان گزينه‌اي ديگر براي جانشيني مبارك محسوب مي‌شود، طرفداران عمر سليمان نبوغ سياسي و احاطه وي را به موضوعات امنيتي منطقه از جمله بحث فلسطين و تلاشي كه او براي ايجاد آشتي ملي در داخل گروه‌هاي فلسطيني پديد آورده را زمينه‌ساز به‌دست‌گيري قدرت سياسي آينده مصر مي‌دانند.
4 - به‌رغم مخالفت گروه‌هاي حقوق بشر آمريكا از نقض قوانين و برخي اصطكاك‌هاي مقطعي در روابط قاهره- واشنگتن، كاخ‌سفيد خواهان حفظ مصر به‌عنوان متحد كليدي خود در منطقه خاورميانه است. بيترديد به‌قدرت رسيدن مخالفان سياست‌هاي مبارك مي‌تواند تاثيري منفي بر روابط دو كشور بگذارد. در سالهاي اخير و پس از جنگ خليج‌فارس ايالات‌متحده، مصر را به‌عنوان يك متحد استراتژيك در نظام امنيتي خليج‌فارس و خاورميانه انتخاب كرده است. نفوذ معنوي ايران در منطقه و ظهور واژگاني همچون هلال شيعي و گسترش بنيادگرايي در عراق و يمن واشنگتن را بر آن داشته كه براي گسترش پيوندهاي نظامي و استراتژيكي با قاهره اهميت ويژه‌اي قائل شود بنابراين به‌نظر مي‌رسد ترس از به قدرت رسيدن اسلامگرايان در مصر، واشنگتن را وادار كند كه ضمن موافقت با اصلاحات محدود سياسي و اقتصادي، حمايت همه‌جانبه خود از نامزدي جانشين مبارك (جمال) را اعلام كند.
5 - بيترديد نقش مصر در تحولات خاورميانه به‌ويژه مساله صلح اعراب و اسرائيل بي‌بديل است، همراهي و همگامي مصري‌ها در جنگ 22 روزه رژيم صهيونيستي عليه ساكنان نوار غزه و بستن گذرگاه رفح، خشم گروه‌هاي جهادي عليه حاكمان مصر را برانگيخته است و در حركتي جديد رژيم مبارك با الگوبرداري از صهيونيست‌ها به ايجاد حصار و بستن معابر خروجي نوار غزه در مرز مشترك با فلسطينيان اقدام كرده است. اقدامي كه از سوي گروه‌هاي مختلف فلسطيني و حتي مردم مصر محكوم شده است. از سوي ديگر، رژيم صهيونيستي به تداوم روابط و نقش مصر در ايجاد ارتباط با سازمان آزاديبخش فلسطين آگاه بوده و خواهان حفظ روابط با قاهره است و هرگونه تغيير ناگهاني در انتخابات آتي مي‌تواند زنگ خطر بزرگي براي تل‌آويو قلمداد شود. بيترديد 28 سال قدرت مطلق حسني مبارك در قاهره نشان مي‌دهد كه وي نتوانسته اعتماد لازم براي ارائه برنامه‌هاي اقتصادي، سياسي و اجتماعي ارائه دهد و در اولويت‌بندي خواسته‌هاي مردم دچار اشتباه شده است. اكثر مردم مصر نظام موجود را به‌دليل تن ندادن به اصلاحات سياسي و عدم‌اعتقاد به گردش نخبگان در قدرت نالايق دانسته و هرگونه رفرم اقتصادي را نيز منوط به اصلاحات دامنه‌دار سياسي و اعطاي آزادي‌هاي مدني گسترده مي‌دانند. انتخابات رياست‌جمهوري پيش‌رو اين امر را اثبات خواهد كرد كه آيا رئيس‌جمهور 81 ساله خواهان رفرم واقعي و برگزاري انتخابات آزاد در كشور است يا نه؟
|
|