«بحران خاموش» در روابط مراکش و امارات

منابع مراکشی بحران شدید دیپلماتیک در روابط کشورشان با امارات را تایید کردند؛ بحرانی که هنوز، فقط به احضار سفیر نرسیده است.

خبرگزاری آناتولی ترکیه در گزارشی با عنوان «بحران خاموش میان امارات و مراکش خود را نشان داد» نوشت: از زمان وقوع بحران خلیج (فارس - قطع روابط با قطر) در سال 2017، روابط مراکش و امارات دچار سردی بی‌سابقه‌ای شده که ابعاد مختلفی دارد.

دو کارشناس مراکشی به خبرگزاری آناتولی ترکیه گفتند که روابط میان مراکش و امارات ماه‌ها با «بحران خاموش»روبه‌روست، صرفنظر از اخباری که بتازگی درباره اقدام امارات عربی متحده در احضار سفیر خود از رباط منتشر می‌شود.

رسانه‌های مراکش از جمله روزنامه اخبار الیوم دوشنبه گذشته خبر دادند که علی سالم الکعبی، سفیر امارات هفته گذشته به درخواست فوری مقامات کشورش، مراکش را ترک کرده است تا به امروز رباط یا ابوظبی هیچ کدام به این خبر واکنشی نشان ندادند.

یکی از علائم سردی روابط میان مراکش و امارات این است که تور خاورمیانه‌ای ناصر بوریطه، وزیر امور خارجه مراکش که از هشتم آوریل آغاز شده بود شامل سفر به همه کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، به جز امارات عربی متحده بوده است.

بوریطه در این سفر دوره‌ای خود حامل پیام‌هایی جداگانه از محمد ششم شاه مراکش برای هر کدام از مقامات عربی شامل امیر قطر، شاه سعودی و ولی عهد آن، امیر کویت، شاه بحرین و سلطان عمان بوده است.

بحران قطر و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس

از زمان آغاز بحران میان قطر و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به علاوه مصر، مراکش موضعی بی‌طرف گرفته و حتی پیشنهاد میانجی‌گری بین طرفین بحران را مطرح کرد.

عربستان، امارات، بحرین و مصر از پنجم ژوئن سال گذشته میلادی (15 خرداد 96) روابط خود با قطر را به‌ بهانه حمایت این کشور از تروریسم قطع و تمام گذرگاه‌های زمینی، دریایی و هوایی خود با قطر را مسدود کردند اما قطر این اتهامات را رد کرد است.

به دنبال تحریم همه جانبه چهار کشور عربی علیه قطر، مقامات مراکش یک فروند هواپیمای حامل موارد غذایی به قطر فرستادند. شاه مراکش هم در نوامبر 2017 به قطر رفت و با امیر این کشور دیدار کرد.

ضوابط مراکش برای رابطه با امارات

 بحران بین مراکش و امارات عربی متحده ماه‌ها مخفی مانده بود تا اینکه وزیر خارجه مراکش بیست و سوم ژانویه گذشته در گفت‌وگو با شبکه الجزیره به آن اشاره کرد. بوریطه گفت که کشورش در حال ارزیابی جامعی از حضورش در جنگ سعودی-اماراتی علیه یمن است و از حضور در مانورهای نظامی ائتلاف عربی اجتناب کرده و در برخی نشست‌های وزارتی آن حضور نیافته است.

از دیگر نشانه‌های بحران میان امارات و مراکش در فوریه گذشته نمودار شد؛ زمانی که مراکش سفران خود در ریاض و ابوظبی را فراخواند. آن زمان بوریطه به این جمله اکتفا کرد که این دو سفیر برای حضور در جلسات به رباط آمدند و گفته‌ها درباره احضار آنها دقیق نیست.

البوریطه در کنفرانس خبری با ایمن الصفدی، همتای اردنی خود در 27 مارس گذشته در رباط نیز از چهار ضابطه برای ادامه هماهنگی با امارات و عربستان گفت و افزود: سیاست خارجه مراکش مساله‌ای حاکمیتی برای مراکش است، هماهنگی با کشورهای عربی حاشیه خلیج (فارس) و بخصوص عربستان و امارات باید مطابق میل دو طرف باشد نه اینکه طلبکارانه باشد و هماهنگی‌ها شامل مسائل مهم در خاورمیانه و شمال آفریقا از جمله بحران لیبی باشد.

رسانه‌های داخلی مراکش از جمله روزنامه «مغرب اینتلیجنس» اخیرا خبری داد مبنی بر اینکه، امارات که حامی مالی شبکه خبری اسکای نیوز است می‌خواهد بدون مشورت با رباط، اسکای نیوز مراکش راه اندازی کند.

این منبع گفت که عربستان هم به جنگ رسانه‌ای علیه مراکش ورود کرده و منتظر است که شبکه ام.بی.سی کانال تلویزیونی جدیدی را علیه مراکش راه اندازی کرده و نام آن را ام.بی.سی.موروکو بگذارد.

ناکام گذاشتن توافق الصخیرات

سلیمان بونعمان، پژوهشگر مراکشی روابط بین‌الملل هم در گفت‌وگو با خبرگزاری آناتولی با بیان اینکه روابط میان مراکش و امارات چند ماهی است با تنشی خاموش روبه‌روست، گفت: یکی از مهم‌ترین مسائل مورد اختلاف میان دو کشور موضوع تلاش امارات برای ناکام گذاشتن توافق الصخیرات است که مراکش از طریق آن در تلاش برای حمایت از ثبات لیبی بود؛ چون لیبی را عضو اصلی کشورهای عربی مراکش در شمال آفریقا برمی‌شمرد.

گروه‌های لیبیایی سال 2015 در شهر الصخیرات مراکش، توافقی سیاسی را برای پایان دادن به اختلافات به امضا رساندند؛ اما این توافق به نزاع در این کشور غنی از نفت پایان نداد و یکی از علل آن دخالت خارجی بود.

بونعمان ادامه داد: حمایت مستقیم و اعلام شده امارات از حتفر در حمله به طرابلس (پایتخت لیبی) و لغو فرآیند توافقی مورد حمایت جامعه بین‌المللی خنجری از پشت به تلاش‌های مراکش برای حمایت از ثبات در منطقه شمال آفریقاست.

سیاستی مستقل

محمد العمرانی بوخبزه، استاد روابط بین الملل و رئیس دانشکده علوم حقوق و اقتصاد دانشگاه عبدالمالک السعدی در  تطوان شمال مراکش گفت: نشانه‌های بحران بین مراکش و امارات مدتی است که خود را نشان داده است؛ اما به درجه احضار سفیر نرسیده است.

وی تاکید کرد: دلیل اصلی بحران میان دو کشور تمایل آشکار مراکش برای داشتن سیاستی مستقل از کشورهای عربی حاشیه خلیج (فارس) است و این قضیه در مواضع حاکمیتی مراکش در مسائل بزرگ مثل [طرح صلح آمریکا موسوم به] معامله قرن، معلوم شده است؛ چون مراکش بر خلاف امارات و عربستان نارضایتی خود را از این طرح آمریکایی [یکجانبه به سود تل‌آویو] نشان داده است.

نشانه‌ای از بهبود روابط نیست

این کارشناس مراکشی درباره امکان رفع قریب الوقوع تنش موجود در روابط میان مراکش و امارات گفت: تا به امروز هیچ نشانه‌ای از رفع اختلاف نظرها وجود ندارد و بالعکس ظواهر امر نشان از تشدید بحران را می‌دهد بخصوص از وقتی که مراکش امارات را از تور سفر دوره‌ای خود به کشورهای عربی حاشیه خلیج (فارس) حذف کرد.

وی تاکید کرد: پایان این تنش با فرآیند مداخلات امارات و عربستان در شمال آفریقا و میزان و شیوه آن در ارتباط است چون ایجاد مستقیم یا غیرمستقیم تنش در منطقه مراکش عربی هرگز مورد رضایت رباط نیست.